ایران به دنبال سوخت هسته‌ای ملی

 مسیر جدیدی که مهندس محمد اسلامی پایه‌گذار آن بود و با شیوه نوین مدیریتی مبتنی بر سیاست «درهای باز» و سیاست «فناوری باز»؛ گام‌های اساسی برای ایجاد ارتباط و تعامل با جامعه علمی و دانشگاهی کشور، معلمان و دانش‌آموزان، حوزه‌های علمیه و اقشار مختلف مردم برداشته شده است.

اعمال تغییرات اساسی در مدیریت سازمان انرژی اتمی در ۱.۵ سال گذشته سبب شده تا معاونت‌های مختلف و شرکت‌های زیرمجموعه آنها نیز بتوانند در رویکرد خود تغییراتی ایجاد کنند و به دستاوردهای چشمگیری برسند.

یکی از مهمترین شرکت‌های زیر مجموعه سازمان که تحت نظر معاونت تأمین سوخت فعالیت دارد؛ شرکت مادر تخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران (تماس) است که از حدود یک‌سال قبل تاکنون و تحت سکانداری دکتر سیدجواد احمدی توانسته به دستاوردهای فراوانی برسد و قله‌های پیشرفت و خودکفایی را یکی پس از دیگری فتح کند البته برای تلاش‌های مدیران و کارکنان این معاونت و شرکت انتهایی نمی‌توان متصور شد چراکه آنها برنامه‌های فراوانی برای سال ۱۴۰۲ دارند و قرار است گام‌های موثرتری در فرایند کامل چرخه سوخت بردارند.

در نخستین روزهای سال ۱۴۰۲ با دکتر سیدجواد احمدی؛ معاون تأمین سوخت و رئیس شرکت مادر تخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران (تماس) به گفت‌وگو نشستم.

مهمترین برنامه‌های معاونت سوخت در سال ۱۴۰۲
وی ضمن عرض تبریک به مناسبت فرارسیدن سال نو به هموطنان عزیز و نیز کارکنان صنعت هسته‌ای و آرزوی سلامتی و توفیق برای تمام ایرانیان، درباره مهمترین برنامه‌های این معاونت در سال ۱۴۰۲ اظهار کرد: در معاونت سوخت و شرکت‌های زیرمجموعه اقداماتی را مد نظر قرار داده‌ایم تا در سال‌جاری انجام دهیم؛ نخستین مورد تکمیل چهار عدد «کسک دومنظوره» برای حمل و نگهداری سوخت مصرف شده است که امیدوارم بتوانیم کسک‌ها را آماده کنیم تا پس از انجام تست‌های مربوطه به مجموعه معاونت تولید و توسعه تحویل دهیم.

احمدی در مورد ساخت تجهیزات و زیرساخت‌های مربوط به تست سوخت نیز اظهار کرد: ساخت تجهیزات و زیرساخت‌های مربوط به تست سوخت را در دستور کار داریم و امیدوارم امسال و در مجموعه اصفهان در کنار راکتور تحقیقاتی این پروژه را به سرانجام برسانیم زیرا این پروژه یکی از برنامه‌های اصلی شرکت تماس محسوب می‌شود.

برنامه‌ریزی برای انجام اکتشافات زمینی و هوایی
وی درباره فعالیت‌های سال ۱۴۰۲ این معاونت در حوزه اکتشاف گفت: در سال‌جاری معاونت سوخت و شرکت مادر تخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران (تماس) فعالیت‌های خود را در زمینه اکتشافات هوایی ادامه می‌دهد و در بخش اکتشافات زمینی نیز با توجه به تاکید ریاست سازمان انرژی اتمی ایران مبنی بر لزوم دستیابی به جهش در این زمینه؛ برنامه‌ریزی‌های خوبی صورت گرفته تا بتوانیم در سال ۱۴۰۲ اقدامات چشمگیری در حوزه اکتشاف عناصر پرتوزا و عناصر همراه در تمامی مناطق کشور انجام دهیم.

معاون سازمان عنوان کرد: این شرکت در حوزه معدن‌، فعالیت‌های خود را در مجموعه معدنی شهید حججی در منطقه کال کافی ادامه خواهد داد و در مجموعه صنعتی شهید فخری‌زاده در منطقه رنگان، بحث طراحی و ساخت کارخانه فرآوری و نیز استخراج مواد معدنی را دنبال خواهیم کرد و در مجموعه معدنی شهدای بافق و یا معدن ناریگان ۳ انشاالله موضوع احداث کارخانه فرآوری اورانیوم و عناصر همراه را نیز دنبال می‌کنیم.

وی تصریح کرد: انشاالله در سال جدید، شاهد آغاز بهره‌برداری از معدن «جنگسر» و همچنین «معدن دیلک وردی» در شمال شرق کشور خواهیم بود و امید است بتوانیم آغاز بهره‌برداری از این معادن را در ماه‌های آتی برنامه‌ریزی کنیم.

احمدی با بیان اینکه یکی از مهمترین پروژه‌هایی که در سال‌جاری باید نسبت به تکمیل آن اقدام کرد؛ بهره‌برداری از کارخانه فرآوری کیک زرد در مجتمع صنعتی و معدنی حاج قاسم سلیمانی در «ساغند» است که کارهای تکمیلی آن سال گذشته انجام شده و امسال شاهد آغاز بهره‌برداری از آن خواهیم بود و امیدوارم بتوانیم سالانه حداقل ۱۰ تن کیک زرد در این مجموعه تولید کنیم.

معاون رئیس سازمان انرژی اتمی ایران درباره طراحی و تولید انواع سوخت مورد نیاز کشور توضیح داد: امسال نسبت به طراحی و تولید انواع سوخت مورد نیاز کشور به صورت بومی اقدام خواهیم کرد.
وی با اشاره به موضوع مهم پسمانداری گفت: پسمانداری و تکمیل فازهای بعدی پسماندگاه را جزو برنامه‌های شرکت تماس در سال‌جاری قرار داده‌ایم.

مهمترین پروژه‌های یک‌ساله معاونت سوخت و شرکت تماس
احمدی با اشاره به مهمترین اقدامات و پروژه‌های این شرکت در سال ۱۴۰۱ بیان کرد: بنده از اردیبهشت سال گذشته در معاونت سوخت مشغول خدمت شدم و نخستین اقدامی که پیگیری کردم؛ اصلاح ساختار سازمانی شرکت بود زیرا این شرکت با وجود اینکه شرکت مادر تخصصی بود عمدتاً در سال‌های گذشته درگیر امور اجرایی بوده و کمتر وارد حوزه راهبری و نظارت بر شرکت‌ها شده بود. بنابراین در گام نخست ساختار شرکت مادر و نیز شرکت‌های زیرمجموعه آن را اصلاح کردیم تا بیشتر بتوانیم مسؤولیت و رسالت خود به عنوان هلدینگ در زمینه راهبری و نظارتی را انجام دهیم.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات اصلی که در سال گذشته انجام شد؛ تولید و ساخت «کسک دومنظوره» است که به عنوان یکی از تجهیزات فناورانه و مهم در صنعت هسته‌ای محسوب می‌شود، زیرا کشور ما اکنون تحت تحریم قرار دارد و سایر کشورها این تجهیز را در اختیار ما قرار نمی‌دادند و با تلاش‌های صورت گرفته به ساخت «کسک دومنظوره» دست یافته و توانستیم آن را داخل کشور تولید کنیم و اکنون در مرحله تست گرم قرار دارد.

وی توضیح داد: در سطح جهان کشورهای محدودی این فناوری را در اختیار دارند و خوشبختانه با تلاش‌های صورت گرفته ما نیز توانستیم «کسک دومنظوره» را برای استفاده در نیروگاه اتمی بوشهر، آماده بهره‌برداری کنیم.

معاون سازمان انرژی اتمی با اشاره به اقدامات معاونت سوخت در حوزه اکتشاف و استخراج بیان کرد: در این مدت ادامه فعالیت‌های هوابرد و اکتشافات هوایی در وسعت کل کشور را دنبال کردیم و همچنین اکتشافات زمینی را در محدوده شمال‌غرب، شمال شرق، ایران مرکزی و همچنین جنوب شرقی کشور در وسعت حدود ۱۱ هزار کیلومتر مربع اجرایی کردیم.

برنامه‌های معاونت سوخت در حوزه معدن
احمدی با اشاره به برنامه‌های این معاونت در حوزه معدن توضیح داد: بعد از حضور بنده در معاونت سوخت؛ نخستین پروژه‌ای که از آن بهره‌برداری شد «معدن رنگان» در مجموعه صنعتی – معدنی شهید فخری‌زاده بود که یکی از ذخایر بزرگ اورانیوم کشور محسوب می‌شود؛ در این معدن همچنین عناصر همراه بسیار باارزش و نادر به وفور وجود دارد که آغاز این کار با موفقیت همراه بود و امیدوارم در سال‌جاری بتوانیم عملیات بهره‌برداری از آن را کامل کنیم.

معاون رئیس سازمان انرژی اتمی ایران افزود: بهره‌برداری از «معدن ناریگان ۳» در مجموعه صنعتی -معدنی شهدای بافق نیز در سال ۱۴۰۱ آغاز شد؛ این مجموعه در اصل معدن بسیار بزرگی است که شاید بتوان گفت بزرگترین معدن و ذخیره اورانیوم شناسایی شده کشور در این منطقه قرار دارد و مزیت دیگر این معدن وجود عناصر همراه به‌ویژه مولیبدن در این معدن است که کاربردهای فراوانی در صنایع هسته‌ای، هوافضا و … دارد.

وی با اشاره به بهره‌برداری از «معدن ۸ ناریگان» گفت: این معدن در حومه شهرستان بافق واقع شده و دارای عناصر پرتوزا و سنگ آهن است و شاید بتوان گفت یکی از معادن بزرگ سنگ آهن کشور نیز محسوب می‌شود.

احمدی تصریح کرد: در حوزه فرآوری نیز بهره‌برداری از پایلوت فرآوری اورانیوم و تولید کیک زرد را در منطقه صنعتی و معدنی شهید حججی در «کال‌کافی انارک» داشتیم و نیز شاهد آغاز بهره‌برداری از کارخانه فرآوری عنصر همراه مس در این مجموعه صنعتی بودیم.

افزایش تولید کیک زرد
وی با اشاره به تولید و فرآوری ۳۵ تن کیک زرد در این شرکت تصریح کرد: تولید و فرآوری ۳۵ تن کیک زرد در مجموعه شهید رضایی‌نژاد در حال انجام است و به یاری خداوند توانسته‌ایم میزان تولید کیک زرد را افزایش دهیم زیرا در گذشته این میزان برابر با ۲۸ تن در سال بود و امسال به ظرفیت تولید ۳۵ تن دست یافته‌ایم.
وی خاطرنشان کرد: این دستاورد موجب افزایش توان استراتژیک کشور در حوزه صنعت هسته‌ای می‌شود.
احمدی با بیان اینکه روش نوینی را برای تولید کیک زرد در کشور انجام می‌دهیم؛ گفت: برای نخستین‌بار احداث تأسیسات با هدف تولید کیک زرد با روش «هیپ لیچینگ» را در اولویت قرار دادیم و این کار در مجموعه صنعتی شهید حاج قاسم سلیمانی در حال انجام است و تأسیسات این مجموعه آماده شده و انشاالله در سال‌جاری بهره‌برداری از آن آغاز خواهد شد.
رئیس شرکت مادر تخصصی تولید مواد اولیه و سوخت هسته‌ای ایران (تماس) اظهار کرد: در حوزه تولید سوخت هسته‌ای؛ تولید صفحات سوخت هسته‌ای را برای راکتور تحقیقاتی تهران در برنامه‌های این شرکت قرار دادیم و همچنین تولید «UF6» و «اسفنج زیرکونیوم» را در شرکت سوره به عنوان یکی از شرکت‌های زیر مجموعه معاونت سوخت دنبال کردیم.
وی با اشاره به فعالیت‌های این معاونت در حوزه پسمانداری بیان کرد: تکمیل و راه‌اندازی فاز نخست پسماندگاه را در دستور قرار دادیم که الحمداالله این فاز تکمیل شده و امسال شاهد بهره‌برداری کامل از آن خواهیم بود.


چالش‌هایی که شرکت تماس از آنها عبور کرد
احمدی در پاسخ به این سوال که دستیابی به چنین دستاوردهای مهم و قابل توجهی؛ سهل و آسان نبوده و به حتم با مشکلات و چالش‌هایی نیز مواجه بوده و توانسته‌اید از آنها عبور کنید؛ گفت: مهمترین چالشی که معاونت سوخت در سال ۱۴۰۱ با آن مواجه بود؛ این است که با توجه به تحریم‌های ظالمانه کشورهای غربی و آمریکا؛ چگونگی تأمین برخی از تجهیزات خاص است به عنوان یک مساله و مشکل مطرح بود که خوشبختانه با تلاش همکاران شاغل در معاونت سوخت، بخشی از تجهیزات با تکیه بر توان و ظرفیت داخلی تأمین شد اما این مساله را باید با دیده چالش نگریست.

وی ادامه داد: با توجه به نوع کار و سختی موجود بر سر کار در مجموعه‌های معدنی با چالش بحث نگهداشت و جذب نیروهای متخصص مواجه بودیم که خوشبختانه توانستیم با مشوق‌هایی که در نظر گرفتیم این مساله را مدیریت کنیم.

معاون سازمان انرژی هسته‌ای ایران درباره سایر چالش‌های این شرکت در سال ۱۴۰۱ اظهار کرد: یکی دیگر از چالش‌هایی که معاونت سوخت و شرکت مادر تخصصی تولید و توسعه مواد اولیه و سوخت هسته‌ای درگیر آن بود؛ هجمه‌ها و فشارهایی بود که از بیرون از سازمان انرژی اتمی و با توجه به معادنی که در اختیار سازمان قرار داشت، به ما وارد می‌شد. الحمداالله با تعاملی که با مجموعه‌های مرتبط و ذی‌نفعان مربوطه داشتیم؛ توانستیم کار را مدیریت کنیم و این شرایط سبب شد تا شاهد ارتباط بسیار خوبی با مجموعه‌های خارج از سازمان باشیم و به جرأت می‌توان گفت این کار به شکل بسیار خوبی مدیریت شده است.

جایگاه معاونت سوخت در دوره جدید مدیریتی سازمان
احمدی در پاسخ به این سوال که معاونت سوخت و شرکت تماس در دوره مدیریتی جدید به چه جایگاهی در سطح سازمانی و برون سازمانی دست یافته است؛ گفت: اگر بخواهم جایگاه معاونت سوخت در داخل و بیرون از سازمان را ارزیابی‌کنم؛ باید به این نکته اشاره کنم که معاونت سوخت توانسته به جایگاه خوبی برسد به‌طوری‌که تنها تولیدکننده مواد استراتژیک و سوخت هسته‌ای در منطقه محسوب می‌شود.

وی تاکید کرد: در دوره بیش از یک‌سال گذشته شاهد هستیم که وابستگی معاونت سوخت به منابع دولتی قطع شده و اکنون شرکت تماس به جایگاهی رسیده که علاوه بر اینکه نیازی به تأمین بودجه از منابع دولتی ندارد و حتی قادر است به سایر بخش‌های صنعت هسته‌ای به منظور اجرایی‌سازی اهداف و برنامه‌ها کمک کند و همچنین در زمینه تربیت نیروی انسانی و امور مرتبط با استانداردسازی، بخش‌های مختلف صنعت می‌توانند از محل درآمدهایی که در مجموعه معاونت سوخت ایجاد شده نیز بهره‌مند شوند تا شاهد شکوفایی و پیشرفت در این بخش‌ها باشیم.

چشم‌انداز شرکت تماس تا پایان دولت سیزدهم
احمدی درباره چشم انداز این معاونت تا پایان دولت سیزدهم بیان کرد: چشم‌اندازی که تا پایان دولت سیزدهم برای معاونت سوخت و نیز شرکت تماس می‌توان متصور بود؛ این است که در حال تهیه سندی در زمینه بومی‌سازی سوخت صنعت هسته‌ای هستیم و در نظر داریم تا با یاری خداوند بتوانیم به جایگاهی دست یابیم که به صورت کامل در زمینه تولید سوخت هسته‌ای و به ویژه از نظر مواد اولیه به خودکفایی کامل دست یابیم.

توصیف معاونت سوخت در ۳ کلمه
وی در پاسخ به این پرسش که با ۳ کلمه معاونت و زیرمجموعه خود را توصیف کنید؛ اظهار کرد: در توصیف معاونت سوخت و شرکت تماس می‌توان به ۳ کلمه سوخت هسته‌ای ملی، توسعه پایدار و خودکفایی اشاره کرد.