شرط خرید روغن از بازار مشخص شد
اقتصاد100- نابسامانی بازار روغن نباتی با افزایش ۳۰ درصدی نرخ جهانی و مشکلات ارزی تشدید شده است؛ رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی تنها راه مهار این نوسانات را نظارت دقیق از مبدا و واگذاری توزیع کالاهای وارداتی به تشکلهای صنفی میداند.

در میان چالشهای متعدد بازار کالاهای اساسی، وضعیت روغن نباتی به مشکلی قابل بحث تبدیل شده است. این کالا که مصرف روزانه خانوارها را شامل میشود، تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله افزایش نرخ جهانی، مسائل ارزی و مشکلات در نرخگذاری داخلی، به چالشی جدی در بازار تبدیل شده است.
مشکل نرخگذاری؛ گرهای محکم در بازار
اگرچه قیمت جهانی روغن خام طی ماههای اخیر بیش از ۳۰ درصد افزایش یافته، اما ستاد تنظیم بازار هنوز نرخ جدید مصرفکننده را اعلام نکرده است. این وضعیت، عرضه را بهطور قابل توجهی مختل کرده و باعث ایجاد تقاضای کاذب شده است. کارخانهها در انتظار تعیین نرخ رسمی هستند تا بتوانند فعالیتهای خود را تنظیم کنند.
تأخیر در تخصیص ارز وارداتی
کاهش عرضه روغن نباتی در بازار، یکی از نتایج مستقیم تأخیر در تخصیص ارز برای واردات این محصول است. بسیاری از تولیدکنندگان بیش از ۹ ماه است که با مشکلات ارزی مواجهاند. نبود نقدینگی کافی برای خرید مواد اولیه، تولید و عرضه روغن را سختتر کرده و وابستگی کشور به واردات روغن خام را برجستهتر کرده است.
شرایط اجباری فروش کالا؛ تخلفی قانونی
کمبود در بازار، موجب سوءاستفاده برخی شرکتهای پخش شده است. گزارشهای میدانی از اجبار فروشندگان به مشتریها برای خرید کالاهای اضافی همراه با روغن حکایت دارند. خرید محصولاتی مانند رب، ماکارونی یا مواد شوینده بهعنوان شرطی برای خرید روغن، تخلف قانونی محسوب میشود. حمیدرضا رستگار، رئیس اتاق اصناف، با تأکید بر غیرقانونی بودن این مدل فروش، افزود که فروشگاهها موظف به رعایت نرخ درجشده هستند و تخلفات در این حوزه قابل پیگیری است.
وی همچنین اعلام کرد که برای مقابله با این تخلفات، شهروندان میتوانند مشکلات خود را از طریق شمارههای ۱۲۴ یا ۱۳۵ به واحد نظارت و بازرسی اتاق اصناف گزارش دهند.
اختلاف نرخ کالاهای وارداتی با قیمت مصرفکننده
براساس گفتههای رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، کالاهایی که با ارز ترجیحی وارد میشوند، باید به نرخ مصوب به دست مصرفکننده برسند؛ اما در حال حاضر اختلافات قیمتی قابل توجهی در بازار قابل مشاهده است. برای مثال، برنج وارداتی که باید با نرخ ۴۳ هزار تومان عرضه شود، در برخی موارد با قیمتهای بسیار بالاتری به فروش میرسد.
کنگری تأکید کرد که عدم نظارت دقیق بر فرآیند توزیع، موجب این افزایش قیمتها شده و پیشنهاد کرد که اتحادیهها نظارت بیشتری بر این روند داشته باشند.
نظارت از مبدا؛ راهحل رفع مشکلات
یکی از راهحلهای ارائه شده برای مقابله با چالشهای فعلی، اعمال نظارت دقیق از مبدا تولید است. کنگری اظهار داشت که اگر کالاها از شبکههای تولید وارد شبکۀ توزیع شوند و در این مسیر نظارت کامل صورت گیرد، محصول با قیمت واقعی به مصرفکننده خواهد رسید.
وی همچنین افزود که در صورت ادامه عرضه کالاها بدون فاکتور و عدم نظارت کافی، مشکلات بیشتری همچون خروج فعالان صنفی از چرخه عرضه و ایجاد کمبود در بازار پیش خواهد آمد.
در نهایت، کنگری تأکید کرد که تفاوت میان نرخ مصوب و نرخ بازار، به بیش از ۸۰ تا ۹۰ درصد رسیده است و این امر دلیلی برای بروز تخلفات گسترده و افزایش تورم در بازار است.