تصمیم شگفت‌انگیز دولت برای قیمت گذاری نان در سال جاری

دولت چهاردهم تصمیم گرفته است با اتخاذ سیاستی متفاوت، نحوه قیمت‌گذاری نان را تغییر داده و اختیار تنظیم آن را به استانداری‌ها واگذار کند. این اقدام می‌تواند منجر به تغییرات مهمی در بازار شود و پیامدهای اقتصادی گسترده‌ای به همراه داشته باشد.

تاریخی برای قیمت‌گذاری نان

در طول چهار دهه اخیر، سیاست تثبیت قیمت نان با هدف حمایت از اقشار کم‌درآمد اجرا شد، اما نتایج آن از جمله کاهش کیفیت نان، رشد فساد و نارضایتی عمومی نشان داد این تصمیمات با چالش‌های جدی همراه بوده‌اند. اختلاف قیمت آرد یارانه‌ای و آزاد و افزایش هزینه‌های تولید هر ساله، بستر را برای قاچاق و تخلفات گسترده فراهم کرده است.

تحلیل‌ها نشان می‌دهد دولت‌ها به طور متوسط هر دو تا سه سال مجوز افزایش قیمت نان را صادر کرده‌اند، اما این افزایش‌ها نتوانسته تناسبی با رشد هزینه‌های تولید ایجاد کند. نمونه‌ای از این مشکل، افزایش قیمت نان در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی به علت بحران‌های تورمی است.

شکست طرح هوشمندسازی یارانه نان

در سال ۱۴۰۱، دولت سیزدهم طرحی با عنوان هوشمندسازی یارانه نان آغاز کرد که هدف آن شفاف‌سازی مصرف آرد یارانه‌ای و جلوگیری از تخلفات بود. نصب کارتخوان‌های هوشمند در ۷۵ هزار نانوایی و رشد بیش از ۵۰ درصدی تراکنش‌ها حکایت از موفقیت اولیه این طرح داشت، اما بعدها معلوم شد فقدان زیرساخت‌های نظارتی و بروز تخلفات گسترده سبب شکست این سیاست شد.

محمدجواد کرمی، رئیس کارگروه آرد و نان اتاق اصناف ایران، در انتقاد از این طرح بیان کرده بود: «دولت نتوانست طرح نانینو را کنترل کند و این عدم نظارت منجر به مشکلات بسیار شد.»

واگذاری قیمت‌گذاری نان به استان‌ها؛ راهکاری جدید

با واگذاری قیمت‌گذاری نان به استانداری‌ها، امکان تعیین قیمت متناسب با شرایط اقتصادی و هزینه‌های تولید در هر منطقه فراهم می‌شود. این تصمیم می‌تواند بهبود کیفیت نان، کاهش بستر تخلفات و واقعی‌سازی قیمت‌ها را به همراه داشته باشد. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که نبود نظارت کافی ممکن است به اختلاف قیمت میان استان‌ها و افزایش قاچاق آرد منجر شود.

جدول مقایسه‌ای سیاست‌های قیمت‌گذاری نان

سیاست مزایا معایب

تثبیت قیمت	حمایت از اقشار ضعیف	اتلاف منابع، کاهش کیفیت نان، فساد
هوشمندسازی یارانه	شفاف‌سازی، کاهش تخلفات	عدم موفقیت به دلیل فقدان نظارت کافی
واگذاری به استانداری‌ها	تعیین قیمت بر اساس شرایط محلی، بهبود کیفیت	احتمال نابرابری قیمتی و افزایش قاچاق

توصیه کارشناسان برای اجرای بهتر

به گفته کرمی، واقعی‌سازی قیمت‌ها و پرداخت مستقیم یارانه به مردم می‌تواند راهکاری پایدار باشد. او پیشنهاد داده است که اختلاف قیمت نان یارانه‌ای و آزادپز به ازای هر نفر به صورت روزانه به حساب مردم واریز شود تا علاوه بر حفظ عدالت، فضا برای رقابت و افزایش کیفیت فراهم شود.