از مزرعه تا میز شما: رازهای نگران‌کننده میکروپلاستیک‌ها در غذاهای سالم

سال‌هاست که همه ما با انبوهی از زباله‌های پلاستیکی در محیط‌زیست دست‌به‌گریبان هستیم؛ از سواحل تا رودخانه‌ها و اقیانوس‌ها، این ذرات آلاینده در همه‌جا حضور دارند. اما اکنون، دانشمندان پرده از تهدیدی برداشتند که به‌مراتب نگران‌کننده‌تر است: رسوخ پلاستیک‌ها به دل خاک‌های کشاورزی، نفوذ به گیاهان و ورود به بشقاب غذای ما. این بحران، علاوه بر تهدید زیست‌محیطی، آینده سلامت انسانی را هم زیر سؤال برده است.

رسوخ مواد شیمیایی خطرناک به خاک‌های کشاورزی

براساس گزارش‌های علمی، افزودنی‌های شیمیایی همراه با ریزذرات پلاستیکی به خاک‌های کشاورزی وارد می‌شوند. این آلودگی‌ها که پیش‌تر حتی در مواد غذایی همچون هویج، کاهو و گندم نیز شناسایی شده‌اند، نشان‌دهنده روندی نگران‌کننده هستند؛ زباله‌های پلاستیکی، مستقیم یا غیرمستقیم، راه خود را به زنجیره غذایی انسان باز کرده‌اند.

پژوهشی جامع برای شناسایی منبع آلودگی

در پژوهشی جامع، جوزف بوکتور، متخصص زیست‌فناوری محیط‌زیست دانشگاه مرداک استرالیا، به همراه تیمی از دانشمندان بیش از ۲۰۰ مقاله علمی را تجزیه‌وتحلیل کردند. هدف آن‌ها شناسایی منشأ این میکروپلاستیک‌ها و مسیر ورودشان به زمین‌های کشاورزی و محصولات غذایی بود.

انباشت میکروپلاستیک‌ها در خاک؛ یک بحران

برآوردها نشان می‌دهند که هر ساله صدها هزار تن میکروپلاستیک وارد خاک‌های کشاورزی اروپا و آمریکا می‌شود. تنها در بریتانیا، حدود ۲۲٬۵۰۰ تن میکروپلاستیک از طریق کودها و مواد افزودنی وارد خاک می‌شود. شواهد نشان می‌دهند که زمین‌های کشاورزی آرام‌آرام به مخازنی از این آلاینده‌های مقاوم تبدیل می‌شوند.

مالچ‌پلاستیکی؛ عامل اصلی آلودگی کشاورزی

یکی از منابع اصلی این بحران، استفاده گسترده از مالچ‌پلاستیکی است؛ روشی که طی آن ورقه‌های پلاستیکی برای کنترل علف‌های هرز، حفظ رطوبت و تنظیم دمای خاک روی زمین قرار داده می‌شود. اگرچه این تکنیک کمکی به افزایش بازدهی کشاورزی و صرفه‌جویی در مصرف آب می‌کند، حالا مشخص شده یکی از مهم‌ترین منابع میکروپلاستیک‌ها در خاک‌های کشاورزی است.

راه‌های نفوذ میکروپلاستیک‌ها به گیاهان

میکروپلاستیک‌ها به روش‌های گوناگونی وارد گیاهان می‌شوند. برخی ذرات از طریق سلول‌های ریشه جذب می‌شوند؛ برخی دیگر از طریق روزنه‌های برگ به بخش‌های داخلی گیاه نفوذ می‌کنند و گروهی نیز همراه با آب خاک وارد گیاه می‌شوند.

پیامدهای پلاستیک در بدن انسان

بوکتور درباره افزایش انباشت پلاستیک در زمین‌های کشاورزی هشدار می‌دهد و معتقد است که این وضعیت سلامت انسان را در معرض تهدید جدی قرار می‌دهد. مطالعات نشان می‌دهند این ذرات خطرناک ممکن است منجر به مشکلات باروری، آسیب به قلب، بیماری‌های ژنتیکی و حتی اختلالات مغزی شوند.

مواد افزودنی پلاستیک و خطرات جدی

برخی مواد افزودنی استفاده‌شده در تولید پلاستیک، از جمله فتالات‌ها و بازدارنده‌های شعله (مثل PBDEها)، ارتباط مستقیمی با بیماری‌ها و مشکلات انسانی دارند. این ترکیبات می‌توانند موجب اختلالات هورمونی، آسیب به سامانه تولیدمثل و افزایش نرخ مرگ ناشی از سرطان شوند.

چراغ خطر برای سیاست‌گذاران

بوکتور تأکید می‌کند که هدف اصلی از این تحقیق، هشدار دادن به سیاست‌گذاران است. به گفته او، دور از ذهن نیست که بحران پلاستیک به آرامی در دل سامانه‌های زنده رخ دهد و آسیب‌های جبران‌ناپذیری به سلامت بشر وارد کند.

این پژوهش با هدف جلب توجه عمومی و سیاست‌گذاران به بحرانی پنهان که در حال گسترش است، منتشر شده و ضرورت اقدام فوری برای کاهش اثرات این آلودگی‌ها را یادآور می‌شود.