تاثیر پیشنهاد مشاور سابق اوباما بر مذاکرات حساس ایران و آمریکا
اقتصاد 100- مشاور سابق اوباما ولی نصر اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا بر سر حق غنی‌سازی اورانیوم به بن‌بست رسیده و واشنگتن خواستار محدودیت‌های بیشتر برای فعالیت‌های هسته‌ای ایران است.
تأثیر پیشنهاد مشاور سابق اوباما بر مذاکرات حساس ایران و آمریکا به تازگی موضوع مهمی در رسانه‌ها و تحلیل‌های بین‌المللی شده است. ولی نصر، مشاور سابق باراک اوباما، در مطلبی در فایننشال تایمز به پیچیدگی‌های مذاکرات هسته‌ای ایران و ایالات متحده پرداخته است.
بن‌بست مذاکرات بر سر غنی‌سازی اورانیوم
نصر تأکید می‌کند که مذاکرات هسته‌ای میان ایران و آمریکا در مورد حق ایران برای تولید و ذخیره اورانیوم با غنای پایین به بن‌بست رسیده است. در این مذاکرات، ایالات متحده در ابتدا موضع نرم‌تری در قبال غنی‌سازی محدود داشت اما سپس خواسته‌های خود را سخت‌تر کرده و درخواست توقف کامل غنی‌سازی در خاک ایران را مطرح کرد. بر اساس گزارش‌ها، واشنگتن اکنون موافقت کرده که ایران به‌صورت موقت و در محدوده‌ای مشخص، غنی‌سازی تا سقف ۳ درصد داشته باشد، ولی پس از آن باید از این حق هسته‌ای دست بکشد.
موضع ایران و تأکید بر حقوق بین‌المللی
ایران بارها اعلام کرده که غنی‌سازی اورانیوم یک حق غیرقابل انکار است و آمادگی خود را برای قرار دادن برنامه هسته‌ای تحت بازرسی‌های بین‌المللی اعلام کرده است. مقام‌های ایران، از جمله رهبر معظم انقلاب، آیت‌الله علی خامنه‌ای، بر این موضوع تأکید دارند که اورانیوم با غنای پایین برای مصارف انرژی، صنعتی و پزشکی ضروری بوده و نمی‌توان آن را از دیگر کشورها تأمین کرد.
نگرانی‌های سیاستمداران آمریکایی
از سوی دیگر، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، نگران است که توافق احتمالی با ایران تفاوت چشمگیری با توافق هسته‌ای زمان باراک اوباما نداشته باشد، توافقی که از نظر ترامپ «بدترین توافق تاریخ» بود. وی با تأکید بر نیاز به توافقی تازه و قابل قبول برای آمریکا، استراتژی فشار بین‌المللی بر ایران را دنبال می‌کند. اما این مسیر، ریسک‌ها و خطرات زیادی به همراه دارد که می‌تواند به افزایش تنش‌ها و حتی جنگ منجر شود.
جنبه‌های کلیدی مذاکرات مواضع طرفین| غنی‌سازی اورانیوم | ایران: حق غیرقابل انکار؛ آمریکا: توقف کامل یا محدود |
| بازرسی‌های بین‌المللی | ایران: آمادگی کامل؛ آمریکا: درخواست سخت‌گیرانه‌تر |
| ساختار توافق | ایران: تضمین ادامه برنامه هسته‌ای؛ آمریکا: محدودیت و نظارت گسترده |
| پیامدهای عدم توافق | ایران: تهدید به خروج از NPT؛ آمریکا: بازگشت تحریم‌های شدید |
سناریوهای پیش‌رو و چالش‌های اصلی
در صورتی که مذاکرات فعلی به نتیجه نرسد، دو طرف ممکن است با بحرانی به مراتب پیچیده‌تر روبه‌رو شوند. یکی از سناریوهای محتمل، فعال شدن مکانیسم ماشه از سوی فرانسه و بریتانیا و بازگشت تحریم‌های سنگین شورای امنیت سازمان ملل است. در چنین شرایطی، ایران تهدید کرده که از پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای خارج خواهد شد. این اتفاق می‌تواند بازرسی‌ها را متوقف کرده و ایران را به نقطه‌ای نزدیک‌تر به ساخت سلاح هسته‌ای هدایت کند.
راهکار پیشنهادی ولی نصر
ولی نصر پیشنهاد می‌دهد که ایران و آمریکا به مصالحه‌ای دست یابند که در آن، حق غنی‌سازی ایران به رسمیت شناخته شود اما عملاً محدود گردد. یکی از راه‌حل‌های مطرح، ایجاد کنسرسیوم منطقه‌ای تولید سوخت هسته‌ای است که ایران به همراه کشورهای حوزه خلیج فارس در آن مشارکت داشته باشد. این طرح می‌تواند زمینه‌ساز توافقی جامع‌تر شده و از تنش‌های بیشتر جلوگیری کند.
به‌طور کلی، شرایط کنونی مذاکرات ایران و آمریکا نیازمند هوشیاری طرفین است تا از خطر شروع بحران جهانی و افزایش تهدیدات نظامی جلوگیری شود.
