تأثیر بورس بر قیمت خودرو/ سه سناریوی ممکن و آینده قیمت‌ها

عادل پیرمحمدی، معاون وزیر صمت، هفته گذشته در حالی وعده اصلاح قیمت خودرو تا پایان خردادماه را مطرح کرد که ظاهراً خودروسازان امیدی به تحقق این وعده ندارند و با اتخاذ رویکرد متفاوت، تصمیم به عرضه خودرو در بورس کالا گرفته‌اند.

اولین عرضه خودرو در بورس کالا به سال ۱۴۰۱ برمی‌گردد؛ زمانی که کمتر از ۳ درصد تولیدات ایران خودرو و کمتر از ۱ درصد محصولات سایپا وارد این سازوکار شدند. با این حال، شورای رقابت به‌سرعت این نوع عرضه را متوقف کرد. اکنون، معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت تأکید دارد که اصلاحات قیمتی در بازار خودرو در خردادماه انجام خواهد شد. بااین‌حال، ایران خودرو اعلام کرده است که برخی محصولات خود، از جمله هایما، پژو ۲۰۷، دنا و تارا را در بورس کالا عرضه خواهد کرد.

چالش‌های عرضه خودرو در بورس کالا

اما عرضه خودرو در بورس کالا با مخالفت شدید شورای رقابت روبه‌رو شده است. این شورا هیچ مجوزی برای چنین اقدامی صادر نکرده و طرفداران قیمت‌گذاری دستوری عرضه خودرو در بورس کالا بدون مجوز را تخلف می‌دانند. خودروسازان نیز مسیر دشواری پیش رو دارند، چرا که هنوز تصمیم قطعی وزارت صمت برای اصلاح قیمت خودرو اعلام نشده است.

عادل پیرمحمدی تأکید کرده است: «صنعت خودرو با شرایط فعلی طاقت نمی‌آورد و تنها راه همین ورود به بورس کالا است.» اما چرا خودروسازان در این زمان خاص به فکر بورس کالا افتاده‌اند؟ دلیل این تصمیم را می‌توان مشکلات مالی شدید و زیان‌دهی مداوم صنعت خودرو دانست.

سه سناریوی ممکن برای آینده قیمت‌گذاری خودرو

در شرایط فعلی، سه سناریو برای آینده قیمت‌گذاری خودرو مطرح است:

سناریو توضیحات

استفاده از فشار بر سیاست‌گذاران	خودروسازان ممکن است از تهدید به عرضه خودرو در بورس کالا برای فشار بر سیاست‌گذاران جهت تسریع اصلاح قیمت استفاده کنند.
عدم تمکین از شورای رقابت	خودروسازان ممکن است از سیاست‌های شورای رقابت سرپیچی کرده و محصولات خود را بدون مجوز این شورا در بورس کالا عرضه کنند.
راه‌حل بینابینی	در این سناریو، خودروها برای مدت محدودی در بورس کالا عرضه می‌شوند تا فرآیند اصلاح قیمتی کامل شود.

بین قیمت‌گذاری دستوری و بورس کالا

به نظر می‌رسد که مسیر بورس کالا نسبت به تداوم قیمت‌گذاری دستوری گزینه مناسب‌تری است. عرضه خودرو در بورس کالا می‌تواند بسیاری از مشکلات فعلی، از جمله اختلاف قیمت بین کارخانه و بازار، را حل کند و سود بیشتری به تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان واقعی برساند. بر اساس گزارش‌های پیشین، عرضه خودرو در بورس کالا طی سال ۱۴۰۱ منجر به خرید خودروها با قیمت کمتر از بازار و افزایش سود تولیدکنندگان شده است.

به همین دلیل اگر سیاست‌گذاران حاضر به لغو کامل قیمت‌گذاری دستوری نباشند، بورس کالا می‌تواند مسیر مناسب‌تری برای فروش محصولات خودروسازان باشد.