سرنوشت سپرده‌گذاران و کارمندان بانک پس از انحلال بانک چیست؟

بحران ناترازی بانکی مدت‌هاست که به یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد کشور تبدیل شده و نتایج منفی فراوانی نظیر تشدید تورم و افزایش خلق پول را به همراه داشته است. مطالعات نشان می‌دهند که از میان ۲۹ بانک فعال در نظام بانکی ایران، تنها ۱۰ بانک موفق به حفظ نسبت کفایت سرمایه استاندارد «بال سه» شده‌اند. ۱۹ بانک دیگر سرمایه‌ای زیر هشت درصد دارند و نسبت کفایت سرمایه ۹ بانک نیز منفی است.

به گزارش تجارت نیوز، طی سال‌های اخیر، بحث انحلال بانک‌ها به موضوعی اصلی در میان فعالان اقتصادی تبدیل شده است. اکنون به نظر می‌رسد که احتمال انحلال بانک آینده جدی شده و در آینده‌ای نزدیک باید منتظر خبرهایی در این زمینه بود؛ چرا که طبق اعلام میثم ظهوریان، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، موضوع انحلال بانک آینده در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا بررسی شده است.

این نماینده همچنین تأیید کرده که محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی، که پیشتر اعلام کرده بود اصلاح بانک آینده کم‌هزینه‌تر از انحلال آن خواهد بود، اخیراً در اردیبهشت‌ماه سال جاری طی جلسه‌ای با نمایندگان مجلس اعلام کرده است: «تنها گزینه بانک مرکزی توقف فعالیت و لغو مجوز بانک آینده است و درخواست اختیارات لازم برای اجرای این تصمیم را مطرح کرده است.»

در این شرایط، مهم‌ترین سؤال این است که با رخداد احتمالی انحلال بانک آینده، چه بر سر سپرده‌گذاران، وام‌گیرندگان، کارمندان و سهامداران این بانک خواهد آمد؟ به‌طور کلی، فرایند انحلال بانک‌ها به چه صورت انجام می‌شود و چگونه با این مسائل برخورد می‌گردد؟

فرایند انحلال بانک چگونه آغاز می‌شود؟

طبق قانون پولی و بانکی مصوب سال ۱۳۵۱ و همچنین آیین‌نامه‌های نظارتی بانک مرکزی، انحلال بانک‌ها به دو روش کلی امکان‌پذیر است:

انحلال ارادی: در این حالت، بانک با تصمیم مجمع عمومی سهامداران خود، به دلایلی مانند زیان‌دهی یا تغییر راهبرد تصمیم به خروج از بازار گرفته و فرایند انحلال را آغاز می‌کند. این روند تحت نظارت و تأیید بانک مرکزی پیش می‌رود.

انحلال قهری: در این نوع، بانک مرکزی به ‌دلایل قانونی و اقتصادی، مجوز فعالیت بانک را لغو کرده و فرایند انحلال را آغاز می‌کند. این روش معمولاً به دلیل ورشکستگی غیرقابل جبران بانک رخ می‌دهد. در چنین مواردی، بانک مرکزی مدیر تصفیه را منصوب و مدیریت تصفیه اموال بانک را بر عهده او قرار می‌دهد.

وظایف مدیر تصفیه پس از انحلال

هنگام آغاز فرآیند انحلال یک بانک، تمامی امور مدیریتی از هیئت‌مدیره گرفته شده و به شخص یا نهادی تحت عنوان «مدیر تصفیه» سپرده می‌شود. این مدیر مسئول بررسی کلیه اموال بانک، وصول مطالبات و پرداخت بدهی‌ها بوده و فعالیت‌های خود را تحت نظارت قانونی انجام می‌دهد.

وضعیت دارایی‌های بانک پس از انحلال

با انحلال بانک، تمامی دارایی‌ها از جمله اموال منقول، غیرمنقول، تجهیزات، املاک و ساختمان شعب شناسایی شده و برای فروش آماده می‌شود. عایدی حاصل از فروش دارایی‌ها به منظور پرداخت بدهی‌ها و تسویه مطالبات مورد استفاده قرار می‌گیرد.

وضعیت سپرده‌گذاران بانک منحل شده

از مهم‌ترین نگرانی‌ها پس از انحلال بانک، وضعیت سپرده‌گذاران است. طبق قانون، صندوق ضمانت سپرده‌ها تا سقف ۵۰ میلیون تومان را برای سپرده‌گذاران تضمین می‌کند. سپرده‌های خرد اولویت اول برای بازپرداخت هستند و مازاد بر سقف تضمین باید از محل دارایی‌های بانک تأمین شود.

پیگیری و وصول بدهی‌ها

هرچند بانک ممکن است منحل شود، وام‌گیرندگان همچنان موظف به پرداخت اقساط خود خواهند بود. اگر مطالبات بانک مشمول وثیقه باشند، در صورت عدم پرداخت، وثایق به فروش گذاشته می‌شوند.

سرنوشت کارکنان بانک پس از انحلال

با انحلال بانک، تمام قراردادهای استخدامی کارمندان خاتمه می‌یابد. باوجوداین، حقوق و سنوات کارکنان از محل فروش دارایی‌ها تأمین می‌شود. کارکنانی که مشمول بیمه بیکاری باشند نیز می‌توانند از این بیمه استفاده کنند.

وضعیت سهامداران بانک

در فرایند انحلال، سهامداران آخرین گروهی هستند که اموال بانک به آنان تعلق می‌گیرد. در اکثر موارد، به دلیل بحران مالی، سهامداران سرمایه خود را به‌طور کامل از دست می‌دهند.

  موضوع وضعیت

انحلال ارادی	تصمیم به انحلال از سوی مجمع سهامداران
انحلال قهری	لغو مجوز از سوی بانک مرکزی
تکلیف سپرده‌ها	بازپرداخت تا سقف ۵۰ میلیون تومان تضمین شده
سرنوشت کارکنان	خاتمه قرارداد اما دریافت حقوق سنوات
بازپرداخت بدهی‌ها	با اولویت‌بندی قانونی
سهامداران	در آخرین سطح اولویت برای دریافت اموال