قطع برق صنایع؛ بازی با آینده یا راهکاری هوشمندانه؟

اکنون و با گذشت بیش از یک‌دهه، این تجربه تلخ، یکی از موانع جدی بر سر راه جذب منابع ارزی در نظام بانکی است؛ در حالی که اگر در آن زمان پایبندی به تعهدات در اولویت قرار می‌‌‌گرفت، می‌‌‌توانستیم شاهد جریان گسترده منابع ارزی به سوی بانک‌ها و تامین مالی پروژه‌‌‌های توسعه‌‌‌ای باشیم.

آسیب یادشده، نه صرفا به دلیل تحریم‌‌‌ها، بلکه به‌خاطر کمبود اخلاق حرفه‌‌‌ای و نقض قراردادهای رسمی و اصول بدیهی اقتصاد متوجه اقتصاد کشور شد. امروز و در سال ۱۴۰۴، بازار انرژی کشور در تابلوی بورس انرژی ایران، به یکی از بخش‌‌‌های رو به رشد اقتصاد بدل شده است؛ بازاری که بر پایه تعهد و شفافیت در معاملات برق، گاز و آب شکل گرفته و می‌‌‌تواند پاسخی عملیاتی و کاربردی به چالش‌‌‌های کشور در حوزه انرژی باشد. با نزدیک شدن به تابستان و افزایش مصرف اما بار دیگر همان دو رویکرد در برابر یکدیگر قرار گرفته‌‌‌اند.

رویکرد نخست، گرایش به نقض تعهدات در شرایط بحران و نادیده گرفتن قراردادهای بسته‌‌‌شده با صنایع است؛ نگاهی که بقای خود را در بحران‌ها جست‌‌‌وجو کرده و با ادبیاتی غیر‌اقتصادی، قطع برق صنایع را توجیه‌‌‌پذیر جلوه می‌دهد. این رویکرد، سرمایه‌گذارانی را که با اعتماد به سازوکار رسمی کشور وارد بازار انرژی شده‌‌‌اند، دلسرد و متضرر می‌کند. به عبارت دیگر، این رویکرد عملا بی‌‌‌اعتمادی را پاداش می‌دهد.

در مقابل، رویکرد دوم بر پایبندی به قراردادها و احترام به تعهدات قانونی استوار است. این رویکرد، به تولیدکنندگان انرژی اطمینان خاطر می‌دهد، سرمایه‌گذاری را تشویق می‌کند و نشان می‌دهد که اعتماد به سازوکارهای رسمی کشور بی‌‌‌پاسخ نخواهد ماند. تقویت این نگاه، موجب توسعه زیرساخت‌‌‌ها، بهینه‌‌‌سازی مصرف و رونق اقتصادی خواهد شد. در سالی که با عنوان «سرمایه‌گذاری برای تولید» نام‌گذاری شده، خدشه‌‌‌دار کردن اعتماد سرمایه‌گذاران در بازار رسمی، پیامدهایی سنگین و بلندمدت خواهد داشت. در نقطه مقابل، انتخاب مسیر اخلاقی، قانونی و مبتنی بر تعهد، بسترساز توسعه پایدار بازار انرژی کشور خواهد بود.

تابلوهای بورس انرژی ایران، عرصه شفاف و قابل رصد تعهدات رسمی در برابر مردم و سرمایه‌گذاران هستند. این بازارها نه‌‌‌تنها ظرفیت توسعه دارند، بلکه ابزار توجیه‌‌‌پذیری اقتصادی برای طرح‌‌‌های صنعت انرژی محسوب می‌‌‌شوند؛ مشروط به آنکه حمایت بی‌‌‌قید و شرط از تعهدات رسمی و قانونی، در دستور کار سیاستگذاران باقی بماند.

اکنون، در آستانه تصمیم‌گیری برای عبور از بحران احتمالی در تابستان پیش‌رو، پرسشی کلیدی مطرح است؛ انتخاب ما کدام رویکرد خواهد بود؟ تعهد و قانونمداری به نفع سرمایه‌گذاری در توسعه یا انتخاب ساده‌‌‌ترین اما پرهزینه‌‌‌ترین راهکار؟

*  مدیرعامل بورس انرژی