گزارش ویژه اکونومیست از پیوند ملال‌انگیز آمریکا و عربستان

به گزارش گروه اقتصاد کلان و انرژی اقتصاد 100 به نقل از اکونومیست، به عقیده مقامات عربستان سعودی، کاهش تولید نفت توسط اوپک پلاس یک تصمیم فنی بود. اکنون بازارهای نفت آشفته هستند و رکود اقتصادی در کشورهای ثروتمند ممکن است تقاضا را کاهش دهد. سعودی‌ها این کاهش را اقدامی عمل‌گرایانه برای جلوگیری از مازاد عرضه و ذخیره مقداری ظرفیت اضافی توصیف می‌کنند.

اما برای آمریکا، این یک خیانت بدون وجدان بود. جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، پیش‌تر وعده داده بود که عربستان را به دلیل قتل جمال خاشقجی، روزنامه‌نگار در سال 2018، طرد کند. او تابستان امسال وقتی قیمت نفت به 120 دلار در هر بشکه رسید، این وعده را وارونه کرد و برای دیدار با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی و حاکم بالفعل، وارد عربستان شد. اکنون، کمتر از سه ماه بعد، سعودی‌ها روندی را ترتیب داده‌اند که می‌تواند به معنای گران‌تر شدن نفت باشد. آقای بایدن آنها را متهم کرد که از روسیه حمایت می کنند، زیرا قیمت های بالاتر خزانه ولادیمیر پوتین را تقویت می کند.

دیگر تولیدکنندگان نفت نیز از تصمیم عربستان حمایت کرده اند. بحرین و کویت، هر دو عضو اوپک پلاس و متحد آمریکا، اعلام کردند که با کاهش تولید موافق هستند. حتی امارات متحده نیز حمایت عمومی خود را نشان داد. امارات متحده عربی اغلب با عربستان سعودی در مورد سیاست نفتی مخالف بوده است.

در حاشیه کنفرانسی در ابوظبی در اوایل ماه جاری، یکی از مدیران انرژی اماراتی از واکنش آمریکا خشمگین بود. او گفت که بوی لفاظی های دوران استعمار می آید و افزود: «او کیست؟ جو بایدن کیست؟ اینها منابع ما هستند.» عبدالخالق عبدالله، دانشمند علوم سیاسی اماراتی، فکر می کند دموکرات ها باید «بیدار شوند» و بپذیرند که کشورهای حاشیه خلیج فارس «آماده نه گفتن به آمریکا هستند.»

به نظر می رسید که امارات در 11 اکتبر، زمانی که محمد بن زاید برای دیدار با پوتین به سن پترزبورگ سفر کرد، پیام دیگری ارسال نمود. اماراتی‌ها می گویند که او آنجا بود تا درباره صلح در اوکراین گفتگو کند. هیچ چیز قطعی از این دیدار به دست نیامد، اما اینکه او به جای تماس تلفنی یا فرستادن وزیر امور خارجه خود، شخصا به آنجا رفت، یادآوری واضحی بود که جهان عرب، بر خلاف غرب، از جانبداری در مورد حمله روسیه به اوکراین امتناع می ورزد.

از سال 1945، زمانی که فرانکلین روزولت با ملک عبدالعزیز در کشتی آمریکایی کوئینسی ملاقات کرد، روابط عربستان و آمریکا ریشه در یک معامله ساده داشت: تامین نفت توسط عربستان و تامین امنیت توسط آمریکا. اکنون هر دو طرف یکدیگر را متهم به خروج از این توافق می کنند.

با این حال، این درگیری ریشه در یک سو تفاهم متقابل دارد. دموکرات ها دیگر تنها خواهان عرضه قابل اعتماد نفت نیستند؛ آنها همچنین آن را با قیمتی آسوده و اندک می خواهند. در همین حال، کشورهای حاشیه خلیج فارس خواهان یک نیروی محافظ فعال تر در منطقه هستند. شکست ناگوار آمریکا در عراق و افغانستان، به این کاهش اعتماد منجر شده است.

هیچ یک از طرفین حاضر به رنجاندن طرف مقابل نیستند. سعودی‌ها و همسایگان آن‌ها تمایلی به چشم‌پوشی از میلیاردها دلار درآمد برای کمک به حزب آقای بایدن برای کسب چند رای اضافی ندارند. همچنین اکثر آمریکایی ها، پس از دو دهه جنگ های فاجعه بار در منطقه، مایلند از آنجا دور شوند. برخی از مقامات کشورهای خلیج فارس امیدوارند که دومین ریاست جمهوری دونالد ترامپ در سال 2025، روابط با آمریکا را محکم تر کند. با این حال جناح او در حزب جمهوری خواه تمایلی به حفاظت از کشورهای نفت‌خیز خلیج فارس ندارد.

کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس با وجود ناامیدی از آمریکا، جایگزین خوبی در اختیار ندارد. روسیه نمی تواند نقش محافظ و تامین کننده تسلیحات را ایفا کند. با گیر افتادن ارتش روسیه در اوکراین، آقای پوتین به هرگونه سلاح تولیدشده در کشورش برای نبردهای خودش نیاز دارد. همچنین روسیه چشم اندازهای اندکی برای تجارت و سرمایه گذاری ارائه می دهد. چین شریک مفیدتری است و در مورد حقوق بشر گله نمی کند. همچنین چین یک منبع بزرگ سرمایه گذاری است. با این حال هیچ علاقه ای به تضمین امنیت خلیج فارس ندارد. چین مانند روسیه، روابط دوستانه خود را با رقیب اصلی کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس یعنی ایران حفظ می کند.

بنابراین آمریکا و کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس در حال حاضر با ناراحتی به یکدیگر چسبیده اند. آنها ممکن است به شدت بر سر قیمت نفت، جنگ در اوکراین و بسیاری مسائل دیگر اختلاف نظر داشته باشند. معامله نفت در برابر امنیت دیگر پایه محکمی برای رابطه آنها نیست؛ اما به نظر می رسد هیچ کس در واشنگتن یا ریاض مایل به یافتن توافقی جدید نیست.

پایان پیام