افشاگری/ نقشه افغان ها برای اقتصاد ملی ایران
اقتصاد 100- کپی‌برداری افغانستان از طرح‌های فرش ایرانی و فروش آن به نام خود، آسیب جدی به صنعت فرش ایران وارد کرده است؛ شناسنامه‌دار کردن و استانداردسازی طرح‌های ایرانی، راهکاری موثر برای حفظ اصالت و جلوگیری از سوءاستفاده است که هنوز اجرا نشده است.
افشاگری درباره فروش غیرقانونی فرش ایرانی توسط افغانستان: افشای یک موضوع حساس در رابطه با فرش ایرانی نشان می‌دهد که کشور افغانستان با بهره‌گیری و کپی‌برداری از طرح‌های اصیل ایرانی، این فرش‌ها را تولید کرده و با نام خود در بازارهای جهانی عرضه می‌کند. این موضوع نیاز به استانداردسازی و شناسنامه‌دار کردن فرش‌های ایرانی را بیش از پیش آشکار می‌سازد.
چالش‌های ناشی از کپی‌برداری از طرح‌های اصلی فرش ایرانی
به گزارش تابناک به نقل از ایرنا، فرش ایران به دلیل اصالت و قدمت فرهنگی خاصی که در طرح‌ها و نقش‌ها نهفته است، همواره در سراسر جهان مورد توجه قرار گرفته است. با این وجود، طی سال‌های اخیر، به‌ویژه پس از شروع تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷، صادرات فرش ایرانی با چالش‌های جدی مواجه شده است. شرایط تحریم باعث شده فرش‌های ایرانی به روش‌های غیرمستقیم به بازارهای جهانی راه پیدا کنند یا کشورهای دیگری مانند افغانستان با تغییرات جزئی در طرح، این هنر اصیل را به نام خود ثبت و عرضه کنند.
افغانستان، با تولید فرش‌های مشابه ایرانی در کارگاه‌های زیرزمینی، تلاش دارد این محصولات را به عنوان فرش ایرانی به بازار وارد کند. این فرش‌ها به قدری مشابه هستند که گاهی تشخیص آن حتی برای متخصصان نیز دشوار است.
ضرورت مقابله با سرقت طرح‌های فرش ایرانی
عبدالله بهرامی ، رئیس کمیسیون صنایع دستی، فرش و گردشگری اتاق تعاون ایران، راهکار اصلی برای مقابله با این مسئله را در شناسنامه‌دار کردن فرش‌های ایرانی می‌داند. وی معتقد است که برخلاف دیگر محصولات صادراتی که دارای استاندارد و مجوز هستند، فرش ایرانی هنوز به معنای واقعی شناسنامه‌دار نشده است. این امر باعث می‌شود امکان پیگیری قانونی در موارد سرقت طرح‌ها وجود نداشته باشد.
مشکل راهکار| کپی‌برداری از طرح‌های فرش ایرانی در سایر کشورها | شناسنامه‌دار و استانداردسازی فرش |
| عدم تمایز بین فرش ایرانی و غیراصلی در بازارهای جهانی | استفاده از بارکد و اطلاعات هویت‌دار |
| عرضه فرش‌های تولیدشده در کارگاه‌های زیرزمینی به نام ایران | نظارت بر تولید و صادرات فرش از مبادی قانونی |
چگونه شناسنامه‌دار کردن از فرش ایرانی حمایت می‌کند؟
بهرامی اظهار داشت که وجود شناسنامه برای فرش‌ها می‌تواند اطلاعاتی شامل تعداد رج‌ها، نوع الیاف، تکنیک بافت، زمان تولید، و نام تولیدکننده را مشخص کند و این به تفکیک فرش ایرانی اصیل از تولیدات غیراصلی کمک می‌کند. وی همچنین به اهمیت سیاست‌گذاری توسط سازمان استاندارد برای اجباری کردن شناسنامه فرش اشاره کرد.
این اقدام، نه تنها امکان تقلب را کاهش می‌دهد، بلکه فروش فرش‌های تولیدشده در سایر کشورها به نام فرش ایرانی را نیز محدود می‌کند. بهرامی همچنین اظهار کرد که حتی در داخل ایران نیز گاهی فرش‌های بافته‌شده در افغانستان به نام فرش ایرانی به فروش می‌رسند و این امر نیاز به نظارت بیشتر را نشان می‌دهد.
نقش شناسنامه دیجیتالی در حفظ هویت فرش ایرانی
زهرا کمانی ، رئیس مرکز ملی فرش ایران، نیز بر ایجاد شناسنامه دیجیتالی برای فرش‌های ایرانی تاکید دارد. او بیان کرد که بارکددار کردن فرش‌ها می‌تواند از سوءاستفاده‌های احتمالی پیشگیری کند و به فرش ایرانی هویت جهانی ببخشد. وی افزود که در گذشته، بافندگان نام برند یا طرح خود را روی قالی‌ها می‌بافتند که این اقدام می‌تواند دوباره احیا شود.
مزایای شناسنامه‌دار کردن فرش‌های ایرانی
تشخیص منطقه و استان تولیدکننده فرش
تعیین قیمت دقیق بر اساس مشخصات فنی فرش
جلوگیری از سوءاستفاده و کپی‌برداری
افزایش ارزش و هویت جهانی فرش ایرانی
کمانی همچنین به ثبت جهانی بسیاری از طرح‌های فرش ایرانی اشاره کرد و افزود که با وجود این ثبت‌ها، کوچک‌ترین تغییرات در طرح‌ها می‌تواند سوءاستفاده‌گران را از پیگیری قانونی مصون نگه دارد.
حفظ اصالت و جلوگیری از سوءاستفاده
فرش ایرانی نه تنها یک کالای صادراتی ارزشمند، بلکه نمادی از هویت ملی و میراث فرهنگی کشورمان است. بنابراین، ضروری است که همه نهادها و سازمان‌های مرتبط با این حوزه با همکاری یکدیگر از این هنر گران‌بها صیانت کرده و با اجباری کردن شناسنامه‌دار کردن و تقویت نظارت بر صادرات، از ادامه سوءاستفاده‌ها جلوگیری کنند.
