مستاجران در چالش بازار اجاره/ شروط عجیب مالکان چیست؟

 بازار اجاره مسکن در ایران همواره متاثر از عرف و قوانین نانوشته‌ای بوده که بین صاحب‌خانه و مستاجر جریان داشته است. از گذشته، مالکان محدودیت‌های مشخص و پذیرفته‌شده‌ای را برای مستاجران اعمال می‌کردند که در قالب عرف جامعه به شمار می‌رفت. این موارد شامل تعیین تعداد ساکنین، ممنوعیت نگهداری حیوانات خانگی یا ترجیح اجاره به زوج‌های جوان بود. اما همه این شروط در بستری مشخص و منطقی شکل می‌گرفت.

با این حال، در چند سال اخیر، افزایش فشارهای اقتصادی و نوسانات قیمتی در بازار اجاره، منجر به ظهور شروط عجیب و خارج از عرف در آگهی‌های اجاره شده است. این شرایط جدید گاهی به حدی غیرمنطقی هستند که پیش‌تر حتی تصور آنها دشوار بود.

این تغییرات نشان‌دهنده تحول در رابطه موجر و مستاجر است؛ به گونه‌ای که نیاز به سرپناه و فشار اقتصادی، مستاجران را به پذیرش شروطی وادار می‌کند که جنبه انسانی و قانونی ندارند.

شروط عجیب و غیرمنطقی مالکان

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که برخی مالکان برای اجاره ملک، شروط غیرمنطقی و دشواری را مطرح می‌کنند. این شروط گاه همراه با اجاره‌بهای بسیار بالا بوده و از تخفیف یا کاهش قیمت خبری نیست.

به عنوان مثال، در یکی از آگهی‌های اجاره، مالک شرط کرده بود که همسر مستاجر باید در مراقبت از دختر توان‌خواه صاحب‌خانه کمک کند. این کمک شامل استحمام، جابه‌جایی و دیگر امور ضروری می‌شد. همچنین، مالک شرط دیگری را نیز مطرح کرده بود که مستاجر زوجین تنها مجاز به داشتن یک فرزند باشند.

در آگهی دیگری، موجر در شمال تهران درخواست کرده بود که مستاجر باید از طبقه اجتماعی بالا باشد. سایر درخواست‌های مشابه تایید شده‌اند؛ از جمله مالکان که شروط عجیب دیگری را مطرح کرده‌اند.

مشاوران املاک و روایت‌های آنها

طبق اظهارات مشاوران املاک، بازار اجاره این روزها پر از درخواست‌هایی شده است که گاهی از عرف و منطق خارج هستند. یک مشاور املاک فعال به این نکته اشاره کرد: «در این بازار هر مالک به دنبال بهترین شرایط برای خودش است. ما شاهد شروط عجیبی هستیم، مثل ممنوعیت داشتن فرزند یا شرایط خاص برای ورود و خروج مستاجر.»

یکی دیگر از مشاوران املاک شرق تهران بیان کرد: «برخی مالکان درخواست‌هایی دارند که از نظر حقوقی نیز قابل بررسی است؛ مثل ممنوعیت برگزاری مهمانی و لزوم رعایت ساعت ورود و خروج توسط مستاجر.»

به گفته مشاوران، حتی مواردی وجود دارد که مستاجر باید در نظافت ساختمان کمک کند یا به نگهداری از حیوان خانگی مالک بپردازد. این رفتارها ناشی از ترجیحات شخصی مالکان یا نیاز مالی آنها است.

گلایه مستاجران و سوءاستفاده مالکان

مستاجران نیز از این شرایط غیرمنصفانه گلایه دارند. یک مستاجر می‌گوید: «برای اجاره خانه به عنوان یک دختر مجرد مجبور شدم بگویم پزشک هستم، اما حتی با این شرایط، صاحب‌خانه اجاره‌بها را افزایش داد.»

بعضی از مستاجران نیز از افزایش ناگهانی اجاره‌بها توسط مالکان شکایت دارند؛ این افزایش‌ها گاهی پیش از پایان قرارداد اعمال می‌شود و مستاجران را در شرایط دشواری قرار می‌دهد.

جدول نمونه‌ای از شروط عجیب مالکان

چنین شروطی نشان‌دهنده وضعیت نامناسب و بی‌قاعده بازار مسکن است که مستاجران را در موقعیتی ناعادلانه قرار داده است. در نبود قوانین بازدارنده و کنترل، این رفتارها زمینه بی‌اعتمادی و فشار شدید روانی و مالی را فراهم کرده‌اند.