چشم‌انتظاری بازار لوازم خانگی برای توافق جدید ایران و آمریکا

از آغاز دهه ۹۰، محدودیت‌های مرتبط با واردات لوازم خانگی در ایران اجرایی شد. اما اکنون، با کلید خوردن مذاکرات میان ایران و آمریکا، این امید وجود دارد که بازار لوازم خانگی شرایط بهتری پیدا کرده و واردات کالا و مواد اولیه از سر گرفته شود. در غیر این صورت، به نظر می‌رسد بازار همچنان گرفتار رکود باقی بماند و مصرف‌کنندگان ناچار شوند نیازهای خود را با قیمت‌های بالاتری تأمین کنند.

چالش‌های فعلی صنعت لوازم خانگی

صنعت لوازم خانگی یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصادی ایران است که علاوه بر تأثیر مستقیم بر زندگی خانواده‌های ایرانی، نقش مهمی در ایجاد اشتغال، گردش مالی و توسعه صنعتی دارد. با این حال، از دهه گذشته تا کنون، این صنعت با مشکلاتی نظیر تصمیمات سیاسی، محدودیت‌های وارداتی، بحران‌های ارزی، تحریم‌های بین‌المللی و زیرساخت‌های نامناسب مانند ناترازی انرژی روبرو بوده است.

آغاز دور دوم ممنوعیت واردات لوازم خانگی در سال ۱۳۹۷ باعث شد تا این بازار فشار بیشتری تحمل کند. در سال ۱۴۰۴، این مشکلات به اوج رسیده و رکود، کاهش قدرت خرید و حضور گسترده کالاهای قاچاق به چشم می‌خورد. این وضعیت باعث شده فعالان این صنعت دو سناریوی متفاوت را برای آینده این بازار تصور کنند: یکی بهبود شرایط با ازسرگیری واردات و دیگری شکست مذاکرات و ادامه رکود بازار.

رکود عمیق در بازار لوازم خانگی

محمدحسین اسلامیان، نایب‌رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز به وضعیت فعلی بازار اشاره کرده و اظهار داشت که از سال ۱۳۹۷، واردات بسیاری از انواع لوازم خانگی ممنوع شده است. به‌جز موارد خاصی نظیر کولر گازی، دیگر کالاها همچنان با تعرفه‌های بالا و محدودیت‌های سنگین وارد کشور می‌شوند. او تأکید کرد که رکود کامل بازار باعث شده خرید و فروش عملاً متوقف شود.

نقش تأثیر مذاکرات و آزادسازی واردات

اسلامیان بر این باور است که اگر مذاکرات میان ایران و آمریکا به نتیجه برسد، شرایط بازار بهبود پیدا می‌کند و واردات کالاهایی که امکان تولید داخلی آن‌ها وجود ندارد، به صورت سازمان‌یافته انجام خواهد شد. این اتفاق نه‌تنها درآمدی برای دولت از طریق تعرفه‌های وارداتی ایجاد می‌کند، بلکه مصرف‌کنندگان می‌توانند از خدمات پس از فروش بهره‌مند شوند. همچنین، او معتقد است که این امر می‌تواند زمینه‌ساز فعال شدن خطوط تولید در ایران و حتی صادرات به کشورهای دیگر شود.

نقش موفقیت مذاکرات بر تولید داخلی

اسلامیان همچنین به این نکته اشاره کرد که در صورت رفع تحریم‌ها و تأمین ارز مورد نیاز، تولیدکنندگان قادر خواهند بود با هزینه‌های کمتر مواد اولیه و دستگاه‌های خود را تامین کرده و تولیدات خود را توسعه دهند. این موضوع به کاهش قیمت تمام‌شده کالاها برای تولید‌کنندگان ایرانی و رقابت‌پذیری کالای تولیدی ایران با برندهای خارجی کمک می‌کند.

چالش‌های ناشی از شکست مذاکرات

اما در مقابل، اگر مذاکرات موفق نباشد، تولیدکنندگان با افزایش قیمت تمام‌شده کالاها مواجه خواهند شد و مصرف‌کنندگان مجبور خواهند بود لوازم خانگی مورد نیاز خود را با نرخ‌های بالاتری خریداری کنند. این موضوع فشار زیادی را بر بازار و خانواده‌های ایرانی وارد خواهد کرد.

نگاهی به تاریخچه ممنوعیت واردات

ممنوعیت واردات لوازم خانگی برای اولین مرتبه در آذرماه سال ۱۳۹۱ اجرایی شد. این اقدام با هدف حمایت از کالای داخلی و کاهش وابستگی به واردات صورت گرفت. کالاهایی مانند خودروهای پرمصرف، برخی لوازم خانگی، پوشاک و کالاهای لوکس در لیست ممنوعیت قرار داشتند.

رشد قیمت‌ها در سال‌های اخیر

سال ۱۴۰۳ نیز با رشد ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت لوازم خانگی همراه بود. این افزایش هزینه ناشی از نرخ ارز و گران شدن مواد اولیه بود. مشکلات مربوط به ناترازی انرژی نیز باعث توقف یا کاهش تولید بسیاری از کارخانه‌ها شد.

آغاز سال جدید با چالش‌های تازه

همزمان با شروع سال ۱۴۰۴، محدودیت‌های مربوط به انرژی و برق به‌جای تابستان از ابتدای بهار آغاز شده است. همچنین، مذاکرات جدید میان ایران و آمریکا در دستور کار قرار گرفته که نتیجه آن می‌تواند تأثیر زیادی بر وضعیت صنعت لوازم خانگی داشته باشد.

این صنعت بیش از پیش به تصمیمات سیاسی و دیپلماتیک وابسته شده است، چراکه موفقیت مذاکرات ایران و آمریکا می‌تواند راه ورود کالاهای رسمی و تأمین مواد اولیه را به داخل کشور باز کند و به بهبود خطوط تولید و کاهش قیمت تمام‌شده کالاها کمک کند. اما در صورت شکست مذاکرات، رکود بازار، فشار بر تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان همچنان ادامه خواهد داشت.