پیش‌بینی قیمت دلار با نشانه‌های مثبت مذاکرات ایران و آمریکا

حسین عبده تبریزی، کارشناس اقتصادی، بر این باور است که کاهش شکاف میان نرخ ارز بازار آزاد و بازار متشکل ارزی، به عنوان فرصتی نادر و راهبردی، زمینه‌ای را برای اصلاحات ساختاری در نظام ارزی کشور فراهم کرده است. بهره‌گیری هوشمندانه از این فرصت می‌تواند به تثبیت پایدار بازار، ارتقا شفافیت و حذف رانت‌های ارزی کمک کند.

تجربه‌های موفق جهانی در اصلاح نظام ارزی

در بسیاری از کشورها، اصلاحات موفق ارزی تنها زمانی امکان‌پذیر شده است که فرصت‌های سیاسی یا اقتصادی مناسبی پدید آمده باشد. به عنوان نمونه:

ویتنام: این کشور پس از پایان جنگ‌های داخلی در دهه ۱۹۸۰، با حذف تدریجی نرخ‌های متعدد ارز، در دهه ۱۹۹۰ به نظام تک‌نرخی دست یافت که به ثبات نسبی اقتصاد آن کشور انجامید.

مصر: در سال ۲۰۱۶ و با استفاده از بسته حمایتی صندوق بین‌المللی پول، نرخ ارز آزادسازی شد و نظام تک‌نرخی حاکم گردید. هرچند پیامدهای تورمی اولیه رخ داد، اما اجرای سیاست‌های حمایتی به موفقیت این تحول کمک کرد.

اندونزی و مکزیک: این کشورها نیز در دوران گذار سیاسی و مذاکرات بین‌المللی، توانستند نظام ارزی خود را سامان‌دهی و نرخ‌های چندگانه را حذف کنند.

مسیر اصلاح نظام ارزی در ایران

دولت چهاردهم، با بهره‌گیری از ثبات نسبی حاصل از فضای سیاسی جدید، می‌تواند به‌تدریج نظام ارزی کشور را به سمت ارز شناور مدیریت‌شده سوق دهد. این اقدام شامل ادغام نرخ‌های متعدد فعلی نظیر ارز آزاد، ارز مرکز مبادله و ارز ترجیحی در یک چارچوب شفاف است. چنین اصلاحاتی ضمن مقابله با فساد ارزی، تصویری مثبت از اقتصاد ایران در سطح بین‌المللی ارائه خواهد کرد.

راهکارهای حمایت از معیشت مردم

در خصوص ارز ترجیحی کالاهای اساسی، دو رویکرد اصلی وجود دارد:

تجربیات جهانی نشان می‌دهد که این رویکردها می‌توانند اثرات مثبتی به همراه داشته باشند. به عنوان نمونه:

مصر: ارائه کارت‌های یارانه‌ای برای خرید کالاهای اساسی.

اندونزی: پرداخت یارانه نقدی به خانوارهای کم‌درآمد پس از حذف یارانه بنزین.

مکزیک: جایگزینی یارانه نقدی معطوف به آموزش و سلامت به جای یارانه کالایی.

فرصت تاریخی برای اصلاحات اقتصادی

در صورت ادامه روند مثبت مذاکرات ایران و آمریکا، پنجره سیاست‌گذاری نادری برای اصلاح نظام ارزی و تقویت عدالت اجتماعی گشوده خواهد شد. اقدامات ترکیبی شامل اصلاحات ارزی همراه با حمایت اجتماعی می‌تواند ثبات بلندمدت و رشد پایدار اقتصادی را به همراه داشته باشد. با این حال، از دست دادن این فرصت تاریخی، هزینه‌های سنگین و طولانی‌مدت برای اقتصاد کشور خواهد داشت.