دانستنی های لازم درباره سفر چارتر

به گزارش گروه حمل و نقل اقتصاد 100، چارتر واژه‌ی آشنا و پرکاربرد حوزه‌ی گردشگری در ایران است. هرکس که حتی یک‌بار هم با هواپیما سفر کرده باشد، حتماً به آن برخورده است. مفهوم کم‌حاشیه‌ای هم نیست، هم در جستجوهای اینترنتی و هم در اخبار صنعت حمل‌ونقل هوایی زیاد به آن برمی‌خورید. اما ببینیم اصلاً چارتر چیست.

اطلاعات عمومی‌ درباره‌ی بلیط چارتر

چارتر در اصل دو معنی لغوی دارد. یکی به معنای دربست کرایه کردن است و دیگری به معنای امتیاز و مجوز است. اما معنای آن به‌طور کلی در حوزه‌ی گردشگری همان «دربست کرایه کردن» است. یعنی هر وقت یک مؤسسه یا یک شخص حقیقی تعدادی از صندلی‌های هواپیما یا همه‌ی آن‌ها را برای مدت مشخصی اجاره یا کرایه کند، یعنی آن تعداد از صندلی‌ها را چارتر کرده است. این واژه فقط در مورد هواپیما کاربرد ندارد.

به غیر از هواپیما، تمام وسایل حمل‌ونقل عمومی که در گردشگری به‌کار می‌روند، می‌توانند اجاره شوند؛ مثل اتوبوس، قطار و کشتی. جالبش این‌جاست که دامنه‌ی کاربرد آن فقط به عرصه‌ی حمل‌ونقل محدود نمی‌شود و هتل‌ها هم قابلیت دربست اجاره شدن را دارند. شرکت‌های خدمات گردشگری و افراد حقیقی می‌توانند همه یا تعدادی از تخت‌های هتل را برای مدت معلومی اجاره کنند و در این مواقع می‌گویند آن مؤسسه یا شخص حقیقی آن تعداد تخت را چارتر کرده است.

اجاره کردن پروازها و هتل‌ها فقط به آژانس‌های گردشگری محدود نمی‌شود، بسیاری از مؤسسه‌ها و نهادهای دولتی و خصوصی هستند که تعدادی از کارکنان‌شان باید دائم در طول هفته یا ماه سفر کنند، بنابراین ترجیح می‌دهند برای راحتی کار خود و کارکنان‌شان و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، همه یا بخشی از صندلی‌های پرواز را سالانه یا برای مدت مشخصی اجاره کنند. در این شرایط هزینه‌های آن موسسه یا نهاد پایین می‌آید، چون چارترکردن ـ اگر لفظ بازاری‌تری به‌کار ببریم ـ یک‌جور عمده خرید کردن است و بنابراین قیمت بلیط در این شرایط پایین‌تر تمام می‌شود.

اصطلاحات رایج

چارترکننده: آژانس یا مؤسسه‌ای که تمام یا بخشی از صندلی‌های یک پرواز را اجاره می‌کند.

چارتردهنده: شرکت هواپیمایی یا ایرلاینی که تمام یا بخشی از صندلی‌های پروازش را برای مدت معلومی اجاره می‌دهد.

فول‌چارتر (Full Charter): تمام صندلی‌های یک پرواز برای یک دوره‌ی زمانی اجاره می‌شوند.

سیت‌چارتر (Seat Charter): فقط تعدادی از صندلی‌های یک پرواز برای مدت زمان مشخصی اجاره می‌شوند. خود سیت‌چارتر به شیوه‌های مختلفی انجام می‌شود که اصطلاحات و دسته‌بندی‌های مشخصی دارد که برایتان توضیح می‌دهیم.

سیت‌چارترِ شناور: وقتی است که چارترکننده باید در یک مدت مشخص مثلاً در طول یک فصل (سه ماه) صندلی‌های اجاره‌شده را به‌طور رفت‌ و برگشت بفروشد، اما لازم نیست حتماً یک فاصله‌ی زمانی مشخص بین زمان رفت و زمان برگشت مشخص شود.

سیت‌چارترِ بک تو بک (Back To Back): در این حالت چارترکننده باید در یک زمان مشخص و تعیین‌شده، صندلی‌های اجاره‌شده را به‌صورت رفت‌ و برگشت بفروشد اما حتماً باید فاصله‌ی زمانی تعیین‌شده بین زمان رفت و زمان برگشت را رعایت کند.

سیت‌چارترِ Block Seat: درا ین شرایط چارترکننده باید تعداد مشخصی صندلی را به‌صورت رفت‌ و برگشت و در یک تاریخ مشخص بفروشد. مثلاً در پرواز تهران ـ مشهد، تعداد بیست صندلی را برای پرواز رفت در تاریخ ۲۰ فروردین و پرواز برگشت در ۲۷ فروردین بفروشد.

زمان خرید بلیط چارتر

ممکن است تا حالا پیامک‌هایت تبلیغاتی بلیط ارزان هواپیما برایتان آمده باشد یا در وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها به قیمت‌های وسوه‌کننده‌ای برخورده باشید. تمام این پیشنهادهای ترغیب‌کننده و قیمت‌های جذاب بلیط هواپیما مربوط به زمان‌های خیلی نزدیک‌اند، بلیط‌های تاریخ روز یا درنهایت یکی دو روز بعد که ارزان‌تر از باقی وقت‌ها عرضه می‌شوند. مهم‌ترین دلیل این‌که این بلیط‌ها این‌قدر پرطرفدارند این است که در زمان‌های مختلف قیمت‌شان فرق می‌کند. درواقع در بعضی بازه‌های زمانی خاص قیمت این بلیط‌ها از بلیط سیستمی ارزان‌تر است و به همین دلیل هم هست که روی قیمت‌شان زیاد تبلیغ می‌شود. اما دلیل این تفاوت قیمت چیست؟

قبل از این‌که دلیل این تفاوت قیمت را بگوییم، بهتر است مختصری درباره‌ی بلیط سیستمی بدانید. بلیط‌های سیستمی، بلیط‌هایی هستند که خود ایرلاین‌ها به‌طور مستقیم آن‌ها را می‌فروشند و همه‌چیزشان از برنامه‌ی زمانی پروازی تا ساعت پرواز و قیمت بلیط هواپیما در یک برنامه‌ی زمان‌بندی سالانه از سوی خود ایرلاین مشخص می‌شود و ثابت است. شما در هر مقطع زمانی که بلیط سیستمی بخرید، قیمتش ثابت است و برنامه‌ی ثابتی هم دارد.

بلیط چارتر این‌طور نیست و از آن‌جایی که هزینه‌ی پرواز از قبل توسط آژانس پرداخت شده، تمام ضرر و زیان حاصل از پر نشدن پرواز متوجه آژانس است. یعنی اگر پرواز خالی بماند، آژانس نمی‌تواند هزینه‌هایش را جبران کند. بنابراین آژانس‌های اجاره‌کننده تحت هر شرایطی تلاش می‌کنند تا تمام صندلی‌های پروازشان را بفروشند. در زمان‌هایی از سال که آمار مسافرت کم می‌شود و مردم کمتر سفر می‌کنند، مثلاً زمستان‌ها، احتمال خالی ماندن صندلی‌ها بیشتر است و آژانس‌ها با انواع روش‌ها و ترفندهای تبلیغاتی بلیط‌هایشان را می‌‌فروشند. یکی از این روش‌ها کاهش قیمت بلیط است. پس گوش‌به‌زنگ باشید که در فصل‌های کم‌سفر می‌توانید بلیط هواپیما را با قیمت ارزان پیدا کنید. در فصل‌های پرسفر ممکن است اوضاع برعکس باشد، یعنی گاهی اوقات به دلیل افزایش تقاضا، بلیط چارتر حتی از بلیط سیستمی هم گران‌تر فروخته شود.

یک نکته‌ی دیگر هم که باید یادآوری کنیم این است که پروازهای مسیرهای پرتردد مثل تهران ـ کیش یا تهران ـ مشهد چارتر می‌شوند و مسیرهایی که تقاضای کمتری دارند، پرواز سیستمی دارند. در مسیرهای کم‌تردد بهتر است بلیط سیستمی بخرید.

خرید با دقت بلیط چارتر

بلیط سیستمی یک ویژگی خوب دارد و آن انعطاف‌پذیری است. یعنی وقتی بلیط سیستمی می‌خرید خیال‌تان برای خیلی چیزها راحت است. یکی این‌که این بلیط‌ها برنامه‌ی پروازی کاملاً مشخصی دارند و می‌توانید از مدت‌ها قبل از پرواز، مثلاً از سه‌ماه قبل بلیط‌تان را بخرید. دیگر این‌که این بلیط‌ها این ویژگی را هم دارند که تاریخ پروازتان ار تغییر بدهید. یعنی اگر به هر دلیلی برنامه‌ی سفرتان تغییر کند، می‌توانید تاریخ پروازتان را جلوتر یا عقب‌تر انتخاب کنید. قیمت بلیط سیستمی برای گروه‌های سنیِ نوزاد تا دوسال، دوسال تا هفت سال و هفت‌سال به بالا متفاوت است. از همه مهم‌تر این‌که این بلیط‌ها قابلیت استرداد دارند. یعنی اگر در کل سفرتان لغو شد، می‌توانید بلیط را پس بدهید و بعد از کسر جریمه‌ی کنسلی، مبلغ بلیط‌تان را پس بگیرید. خوب است، نه؟ اما پرواز چارتر این ویژگی‌ها را ندارد. فقط در زمانی نزدیک زمان پرواز می‌توانید بلیط بخرید و به هیچ عنوان هم نمی‌توانید تاریخ آن را جابه‌جا کنید و در هر تاریخی که توی بلیط‌تان قید شده باید پرواز کنید. قیمت این بلیط‌ها هم برای تمام گروه‌های سنی دو سال به بالا یکسان است و فرقی نمی‌کند چندسال‌تان باشد.

چارترکننده‌های اصلی

چارترکننده‌های اصلی موسسات و آژانس‌هایی هستند که با ایرلاین‌ها قرارداد می‌بندند و پروازها را چارتر می‌کنند. سایر آژانس‌ها که خودشان محوز چارتر ندارند، بلیط این آژانس‌های اصلی را می‌فروشند. زمانی که بلیط را از آژانس‌های چارترکننده‌ی اصلی نمی‌خرید، ممکن است مشکلاتی هم پیش بیاید. یکی از مشکلات رایج این است که بعضی دفترهای خدمات گردشگری که خودشان آژانس اصلی نیستند، گاهی بیشتر از ظرفیت پروازشان بلیط می‌فروشند و مسافر در فرودگاه یا پای پرواز با مشکلاتی مواجه می‌شود، مثلا متوجه می‌شود، نامش در فهرست پرواز نیست. برای جلوگیری از ایجاد چنین مشکلاتی بهتر است از خود آژانس‌های اصلی بلیط بخرید که معتبرند. علی‌بابا فقط بلیط مربوط به چارترکننده‌های اصلی و معتبر را عرضه می‌کند.

کدام بلیط برای چه کسی

همان‌طور که در بالا گفتیم، در فصل‌ها و زمان‌های کم‌سفر تقاضا برای بلیط کمتر می‌شود و در این شرایط می‌توانید بلیط‌های ارزان‌تری پیدا کنید. هر وقت می‌خواهید بلیط هواپیما بخرید، اول یک نگاه به تقویم بیندازید. اگر مایلید در هزینه‌ی سفر صرفه‌جویی کنید، مناسبت‌های مهم مثل تعطیلات آخر هفته، اعیاد مذهبی و نوروز، زمان مناسبی برای خرید بلیط هواپیما نیستند. تقاضای بلیط در این زمان‌ها آن‌قدر زیاد است که ممکن است قیمت بلیط چارتر از بلیط سیستمی گران‌تر هم باشد.