هجوم قیمتی ایران‌خودرو/ خودروها تا 160 میلیون تومان گران‌تر شدند
اقتصاد 100- افزایش بدون مجوز قیمت محصولات ایران‌خودرو تا ۱۶۰ میلیون تومان، بازار خودرو را ملتهب کرد؛ برخی مدل‌ها میلیاردی شدند و غیبت ری‌را در کنار حضور سورن پلاس ابهامات را بیشتر کرده است.
در شرایطی که هنوز هیچ‌گونه مجوزی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت یا شورای رقابت برای تغییر قیمت‌ها صادر نشده، ایران‌خودرو در تاریخ ۲۰ خرداد ۱۴۰۴ اقدام به انتشار فهرست جدید قیمت کارخانه‌ای محصولات خود کرد؛ فهرستی که حاکی از افزایش قابل توجه قیمت‌ها، بین ۸۰ تا ۱۶۰ میلیون تومان در برخی مدل‌هاست.
افزایش قیمت بدون طی روند قانونی
نکته تأمل‌برانگیز اینکه این تغییر قیمت‌ها نه از طریق مراجع قانونی اعلام شده و نه با پشتوانه مصوبه رسمی منتشر گردیده، بلکه صرفاً از مسیر رسانه‌ای و به‌صورت غیررسمی اطلاع‌رسانی شده است. این اقدام، برخلاف روال قانونی قیمت‌گذاری خودرو است که بر اساس آن، ابتدا باید درخواست خودروساز به سازمان حمایت مصرف‌کنندگان ارائه شود، سپس پس از بررسی کارشناسی، نتیجه برای تصویب به شورای رقابت ارسال شود.
در واکنش به این اقدام، محمدصادق مفتح، جانشین وزیر صمت، ضمن انتقاد شدید، آن را "غیرقانونی و محل ایراد جدی" دانست و تأکید کرد که افزایش قیمت‌ها بدون طی فرآیند مشخص و تأیید رسمی، وجاهت قانونی ندارد.
قیمت کارخانه‌ای جدید، تنها بخشی از ماجرا
افزایش اعلام‌شده تنها مربوط به نرخ پایه کارخانه‌ای خودروهاست. خریداران باید علاوه بر این مبلغ، هزینه‌های جانبی نظیر مالیات بر ارزش افزوده، بیمه شخص ثالث، شماره‌گذاری و سایر عوارض قانونی را نیز بپردازند. این هزینه‌ها به‌طور میانگین حدود ۱۰ درصد به مبلغ نهایی اضافه می‌کند؛ به‌طوری که خودرویی مانند پژو ۲۰۷ دنده‌ای، پس از اعمال این هزینه‌ها، از مرز ۶۶۰ میلیون تومان عبور می‌کند.
محصولات داخلی در فهرست خودروهای میلیاردی
با اعمال این تغییرات، بسیاری از خودروهای داخلی عملاً به باشگاه میلیاردی‌ها پیوسته‌اند. دنا پلاس، دنا توربو، تارا دستی و اتوماتیک از جمله خودروهایی هستند که حالا قیمت آن‌ها در بازار از یک میلیارد تومان فراتر رفته است؛ اتفاقی که تا همین چند ماه پیش، صرفاً در مورد خودروهای وارداتی مصداق داشت.
این تغییرات، فشار مضاعفی بر قدرت خرید اقشار متوسط وارد کرده است. مدل‌هایی که روزگاری گزینه‌های اقتصادی‌تری محسوب می‌شدند، حالا برای بخش قابل توجهی از مردم دست‌نیافتنی شده‌اند.
ابهامات لیست جدید؛ ری‌را حذف شد، سورن پلاس ماند
یکی دیگر از نکات بحث‌برانگیز لیست جدید، حذف ناگهانی خودروی ری‌را است. این محصول که به عنوان لوکس‌ترین و گران‌ترین خودروی ملی شناخته می‌شود، بدون هیچ توضیحی از فهرست قیمت‌ها کنار گذاشته شده است. در مقابل، مدل سورن پلاس که در آزمون‌های استاندارد موفق نبوده و نتوانسته گواهی عبور از استانداردهای ۸۵گانه را کسب کند، با ۸ تیپ مختلف همچنان در لیست باقی مانده است.
پنج پلتفرم، ۳۴ تیپ؛ تنوعی که فقط روی کاغذ است
هرچند لیست منتشرشده حاوی ۳۴ تیپ مختلف خودرو است، اما در عمل، تنها پنج مدل اصلی در آن دیده می‌شود: پژو ۲۰۷، دنا، سورن، تارا و رانا. در این میان، پژو ۲۰۷ با ۱۲ تیپ متنوع رکورددار است، در حالی که دنا با ۹ تیپ و سورن با ۸ تیپ در رتبه‌های بعدی قرار دارند. تارا با ۴ تیپ و رانا با تنها یک مدل، لیست را تکمیل می‌کنند. این تنوع، عمدتاً ناشی از تفاوت‌های جزئی در آپشن‌ها، رینگ، یا گیربکس است و نه تفاوت پلتفرم یا طراحی.
افزایش ناگهانی و بدون مجوز قیمت محصولات ایران‌خودرو، در شرایط اقتصادی ناپایدار کشور، موجی از انتقاد و نگرانی را در میان مردم و کارشناسان به‌دنبال داشته است. اقدام یک‌جانبه ایران‌خودرو، ضمن زیر سؤال بردن سازوکار قانونی قیمت‌گذاری، نشان‌دهنده خلأ نظارتی در بازار خودرو است؛ بازاری که روزبه‌روز از دسترس مردم عادی دورتر می‌شود
