سه ایراد غیر منتظره در طرح فروش ایران خودرو 1404!

این طرح شامل دو نوع فروش فوری (فروش فوق العاده) و پیش فروش است که به عرضه مدل‌های مختلفی از خودرو‌های ایران خودرو از جمله دنا پلاس، پژو ۲۰۷، تارا، رانا و سورن پلاس و همچنین برخی مدل‌های هایما اختصاص دارد. برخی نسخه‌های خاص این مدل‌ها نیز در طرح فروش قرار دارند؛ برای مثال، دنا پلاس دستی با رینگ فولادی و ترمز عقب کاسه‌ای، دنا پلاس دستی با موتور EF7P و گیربکس MT6، دنا پلاس توربوشارژ اتوماتیک آپشنال و تارا دستی V1P با گیربکس MT6 از جمله خودرو‌های عرضه می‌شوند. اگر به‌خاطر قوانین و ضوابط خاص شانس حضور در طرح فروش ایران خودرو را پیدا نمی‌کنید، این نوشته کمک می‌کند کمتر حسرت بخورید.

موانع ثبت نام ایران خودرو ۱۴۰۴

یکی از شرایط اصلی طرح فروش ایران خودرو، لزوم افتتاح حساب وکالتی و مسدود کردن مبلغ ۳۰۰ میلیون تومان برای متقاضیان عادی است. البته، مشمولان طرح حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و دارندگان خودرو‌های فرسوده از این قاعده مستثنی شده‌اند.

بازه زمانی مشخصی برای وکالتی کردن حساب و ثبت درخواست خرید در نظر گرفته شده و در صورتی که تقاضا برای خودرو‌ها بیش از ظرفیت تعیین شده باشد، فرآیند اولویت‌بندی بین متقاضیان با انجام قرعه‌کشی صورت می‌پذیرد.

زمان تحویل خودرو‌ها بسته به نوع فروش متفاوت است؛ برای فروش فوق العاده، حداکثر ۹۰ روزه و برای پیش فروش، بازه‌های زمانی طولانی‌تری (شش ماهه و یک ساله) اعلام شد. همچنین، شرایطی مبنی بر عدم خرید خودرو از ایران خودرو در ۲۴ ماه گذشته و از سایر خودروسازان (مانند سایپا) در ۴۸ ماه گذشته برای متقاضیان وجود دارد. داشتن پلاک انتظامی فعال برای ثبت نام ممنوع است، مگر اینکه عمر خودروی دارای پلاک بیش از پنج سال باشد. در این طرح، امکان انتقال امتیاز خرید خودرو به شخص دیگر وجود ندارد و طبق برخی گزارش‌ها، خودرو‌های تحویلی تا یک سال در رهن شرکت ایران خودرو باقی خواهند ماند.

الزام به مسدود کردن مبلغ قابل توجه ۳۰۰ میلیون تومان در حساب وکالتی، به ویژه برای متقاضیان عادی، یک مانع بزرگ برای بسیاری از خریداران بالقوه است. دسترسی به این مبلغ حداقل برای مدت زمانی هرچند موقت و کوتاه امکان‌پذیر نیست و در عین حال، چون الزامی است، شانس حضور در قرعه‌کشی را از برخی مشتریان می‌گیرد.

ایران خودرو در عین حال که مدیریت تقاضا را هدف گرفته، دنبال جمع‌آوری سرمایه قابل توجهی به صورت پیش‌پرداخت است تا از آنها برای تامین مالی پروژه‌ها یا جبران کمبود نقدینگی استفاده کند.

مجموعه شرایط و محدودیت‌های تعیین شده برای شرکت در طرح فروش، به طور کلی با هدف جلوگیری از سوداگری طراحی شده است، اما در عمل می‌توانند بعضی مصرف‌کنندگان واقعی را از بازی خارج کنند. تفاوت قابل توجه در زمان تحویل بین شیوه فروش فوری و پیش فروش، به ویژه در شرایطی که قیمت نهایی خودرو مشخص نیست، قطعا ابهام و نگرانی‌هایی برای خریداران ایجاد می‌کند.

دوره انتظار طولانی برای تحویل خودرو به متقاضیان طرح پیش فروش که به یک سال هم می‌رسد، در کنار احتمال افزایش قیمت خودرو در این مدت، می‌تواند به کاهش جذابیت این نوع فروش منجر شود.

ریسک بزرگ خرید از ایران خودرو در ۱۴۰۴

یکی از مهم‌ترین معایب طرح فروش ایران خودرو در سال ۱۴۰۴، سازوکار قیمت‌گذاری آن است. در بسیاری موارد، قیمت خودرو‌ها به صورت علی‌الحساب اعلام می‌شود و قیمت نهایی بر اساس قیمت خودرو در زمان تحویل تعیین خواهد شد.

خریداران به شکل جدی در معرض ریسک افزایش قیمت‌ها در فاصله زمانی بین ثبت نام و تحویل خودرو قرار می‌گیرند و برنامه‌ریزی مالی را برای آنان دشوار می‌شود. شرایط اقتصادی موجود در کنار نوسانات نرخ ارز و تورم بالا، این ریسک را برای خریداران جدی‌تر می‌کند.

روند کلی افزایش قیمت خودرو توسط تولیدکنندگان داخلی، نگرانی‌ها در مورد احتمال افزایش قیمت محصولات ایران خودرو در طرح ۱۴۰۴ را افزایش می‌دهد. مشتریان در دوره‌های گذشته بار‌ها از افزایش قیمت‌ها گلایه کرده‌اند و بابت مسائلی مثل فقدان شفافیت در زمان دقیق تحویل خودرو، ناراضی بوده‌اند.

فاصله قیمت زیاد بین قیمت کارخانه و بازار آزاد نگرانی جدی بعدی است. اگر قیمت کارخانه با قیمت بازار زیاد اختلاف داشته باشد، به طور طبیعی وسوسه سراغ عده‌ای می‌آید و به جای نفع شخصی از شرکت در طرح فروش، سراغ دلالی و کسب سود از فروش خودرو در بازار آزاد می‌روند.

اختلاف قیمت خودرو تارا V4، در کارخانه و بازار آزاد به عدد قابل توجه ۱۱۰ میلیون تومان می‌رسد. این اختلاف قیمت نشان‌دهنده سود قابل توجهی است که امکان دارد نصیب واسطه‌ها شود و منصفانه بودن ساختار قیمت‌گذاری برای مصرف‌کنندگان نهایی را زیر سوال ببرد.

استفاده گسترده از قیمت‌گذاری علی‌الحساب توسط ایران خودرو، در واقع ریسک ناشی از نوسانات اقتصادی و افزایش قیمت‌های احتمالی را مستقیم به مصرف‌کننده منتقل می‌کند ولی ایران خودرو را برابر ضرر‌های احتمالی ناشی از افزایش هزینه‌های تولید یا کاهش ارزش پول ملی محافظت می‌کند.

ریسک‌های خرید از ایران خودرو

تأخیر در تحویل خودرو، گلایه رایج مشتریان صنعت خودروسازی است. این موضوع برای دو خودروساز بزرگ ایران عادت شده و احتمال بروز مشکلات مشابه در طرح فروش ایران خودرو در سال ۱۴۰۴ نیز وجود دارد.

کمبود قطعات به عنوان یکی از دلایل اصلی تأخیر در تحویل خودرو شناخته می‌شود و مشکلات مربوط به زنجیره تامین و کمبود قطعات، به ویژه در شرایط تحریم و محدودیت‌های واردات، از عوامل رایج تأخیر در صنعت خودروسازی ایران هستند.

الزامات مربوط به استاندارد‌های تولید نیز می‌توانند روند تحویل خودرو‌ها را کند کنند. در مورد ایران خودرو، عدم هماهنگی با سازمان محیط زیست در مورد استاندارد‌های ۸۵ گانه و یورو ۵ و مشکل تخصیص ارز و خرید برخی قطعات برای خودرو‌هایی مانند تارا به عنوان دلایل تأخیر در گذشته مطرح شده‌اند.

مشکلات و چالش‌های اقتصادی موجود، احتمال تأخیر در تحویل خودرو‌های طرح فروش ۱۴۰۴ ایران خودرو را افزایش می‌دهد. در این صورت، با توجه به قیمت‌گذاری علی‌الحساب، خریداران ممکن است مجبور شوند نسبت به آنچه در ابتدا انتظار داشتند، قیمت بالاتری پرداخت کنند.

محصولات ایران خودرو در مقایسه با خودرو‌های وارداتی یا حتی برخی خودرو‌های رقبا در بخش مونتاژی، از امکانات کمتری برخوردار باشند. نواقص کیفی و کمبود امکانات می‌تواند جذابیت طرح فروش ۱۴۰۴ را حتی اگر قیمت‌ها در ابتدا جذاب به نظر برسند، پایین بیاورند.

معایب شرکت در طرح فروش ایران خودرو

حساب وکالتی: الزام به مسدود کردن 300 میلیون تومان برای متقاضیان عادی.
محدودیت‌های ثبت‌نام: نداشتن خرید از ایران خودرو (24 ماه) و سایر خودروسازان (48 ماه)، نداشتن پلاک فعال (مگر بالای 5 سال).
قرعه‌کشی: در صورت تقاضای بالا، اولویت‌بندی با قرعه‌کشی انجام می‌شود.
عدم انتقال امتیاز و رهن: امکان واگذاری امتیاز وجود ندارد و خودرو ممکن است تا یک سال در رهن بماند.
زمان تحویل متفاوت: فوری (تا 90 روز) و پیش‌فروش (6 ماه تا 1 سال) که باعث ابهام در پیش‌فروش می‌شود.

قیمت علی‌الحساب: قیمت نهایی نامشخص و در زمان تحویل مشخص می‌شود (ریسک بزرگ افزایش قیمت برای خریدار).
ریسک اقتصادی: نوسانات ارز و تورم، ریسک افزایش قیمت نهایی را تشدید می‌کند.
سابقه افزایش قیمت: نگرانی از افزایش قیمت با توجه به روند گذشته و گلایه مشتریان قبلی.
اختلاف قیمت با بازار: تفاوت زیاد قیمت کارخانه و بازار (مثال: 110 میلیون برای تارا V4) که جذابیت را برای مصرف‌کننده کم و برای واسطه‌ها زیاد می‌کند.
انتقال ریسک: ایران خودرو با قیمت علی‌الحساب، ریسک نوسانات اقتصادی را به خریدار منتقل می‌کند.

تاخیر در تحویل: سابقه رایج و عادت شده تاخیر در تحویل خودرو توسط ایران خودرو.
دلایل تاخیر: کمبود قطعات (تحریم، واردات)، مشکلات استانداردی (مانند 85گانه، یورو 5)، تخصیص ارز.
تاثیر تاخیر بر قیمت: با توجه به قیمت علی‌الحساب، تاخیر می‌تواند منجر به پرداخت مبلغ نهایی بسیار بالاتری شود.
کیفیت و امکانات: احتمال کمبود امکانات و نواقص کیفی در مقایسه با رقبای وارداتی یا مونتاژی، که جذابیت طرح را کاهش می‌دهد.