داستان فروش صفر ایران خودرو/ اعتراض‌ها به کجا خواهد رسید؟
اقتصاد 100- ایران‌خودرو اعلام کرده است که از ابتدای سال جاری عرضه خودروهای سواری را متوقف کرده و شرط ادامه عرضه محصولات خود را اصلاح نظام قیمت‌گذاری دستوری عنوان کرده است.
این موضوع، اعتراضات بسیاری را به همراه داشته و تجارت‌نیوز نیز پس از انتشار این گزارش، تلاش کرد تا اطلاعات بیشتری از واحد روابط عمومی ایران خودرو دریافت کند. با این حال، آن‌ها از پاسخ‌گویی امتناع کردند و وعده دادند گزارشی رسمی از سوی شرکت به‌زودی منتشر خواهد شد.
توقف فروش و واگذاری سهام دولتی
با وجود واگذاری سهام دولتی ایران خودرو، انتظار می‌رفت مشکلات عرضه خودرو کاهش یابد. اما به نظر می‌رسد این شرکت همچنان با استفاده از روش‌های مختلف، عرضه خودرو را به بازار به تعویق انداخته است. برخی بر این باورند که این رفتار به منظور افزایش نرخ فروش و ایجاد فشار بر نهادهای دولتی صورت می‌گیرد.
اما آیا دولت در برابر درخواست‌های این شرکت، تسلیم خواهد شد؟ آیا امتیازات دولتی که شرکت دریافت می‌کند، به صفر خواهد رسید و در مقابل، قیمت‌ها آزادسازی خواهند شد؟ این پرسش‌ها همچنان بدون پاسخ مانده‌اند.
تعمیق انحصار بازار خودرو
بازار خودرو ایران در انحصار دو خودروساز بزرگ داخلی یعنی ایران خودرو و سایپا قرار دارد. وعده آزادسازی واردات خودرو و شکستن این انحصار در سال‌های اخیر تنها در حد شعار باقی مانده است. مخالفت‌های آشکار و پنهان با واردات، سهم خودروهای وارداتی را در بازار به حداقل رسانده و شرایط را برای توسعه انحصار فراهم کرده است.
اهرم فشار ایران خودرو بر نهادهای نظارتی
توقف عرضه خودرو از سوی بزرگ‌ترین تولیدکننده خودرو کشور نمی‌تواند تنها یک تصمیم اقتصادی باشد. این حرکت به نوعی اهرم فشاری بر نهادهای نظارتی تلقی می‌شود تا ایران خودرو بتواند قیمت محصولات خود را با خواست خود افزایش دهد. در همین حال، این شرکت همچنان از حمایت‌های دولتی، معافیت‌های مالیاتی، دسترسی آسان به منابع بانکی و حمایت‌های تعرفه‌ای برخوردار است.
حمایت‌های دولتی نوع حمایت| معافیت‌های مالیاتی | تسهیل مالیاتی برای تولیدکنندگان داخلی |
| دسترسی به منابع بانکی | وام‌ها و تسهیلات بانکی با نرخ پایین |
| حمایت تعرفه‌ای | افزایش تعرفه واردات برای حمایت از تولید داخلی |
آیا توقف تولید خودرو به دپو منتهی خواهد شد؟
بر اساس اعلام شرکت ایران خودرو، تولید محصولات سواری در فروردین سال جاری نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۱۶ درصد افزایش یافته است. این پرسش مطرح است که اگر فروش متوقف شده، تولید ادامه دارد برای چه هدفی؟ آیا خودروهای تولیدی در انبارها نگهداری می‌شوند تا در زمان مناسب با قیمت‌های بالاتر وارد بازار شوند؟
نقش نهادهای نظارتی
سکوت نهادهای نظارتی در برابر چنین تصمیم‌هایی می‌تواند زمینه تکرار این رفتار در آینده را فراهم کند. انحصار بازار خودرو و توقف واردات باعث شده شرکت‌هایی مثل ایران خودرو بتوانند تعادل بازار را برهم زده و اهداف قیمتی خود را دنبال کنند.
آیا نهادهای نظارتی وارد عمل خواهند شد؟ آیا این بار حمایت از مصرف‌کننده در اولویت قرار خواهد گرفت، یا مجدداً شرکت تولیدکننده بر تمامی نهادهای دولتی و حاکمیتی غلبه خواهد کرد؟
پیش‌بینی عرضه در بورس کالا
اخبار نشان می‌دهند که احتمال عرضه مجدد خودرو در بورس کالا وجود دارد. اگر این خودروها با قیمت‌های بالاتر وارد بازار بورس شوند، ممکن است به جای تسهیل شفاف‌سازی، باعث ایجاد نوع جدیدی از رانت و فساد شوند.
برای مطالعه بیشتر، مطلب "عرضه خودرو در بورس به تعمیق بازار سرمایه و کشف واقعی قیمت‌ها منجر می‌شود" را بخوانید.
