سکوت کارگران/ آیا کسی به صدای آنها گوش می‌دهد؟

کارگران روزمزد در ایران با چالش‌های بسیاری مواجه‌اند که از جمله آن می‌توان به نبود شفافیت قانونی، سوءاستفاده کارفرمایان و فقدان حمایت‌های کافی از سوی نهادهای دولتی اشاره کرد. این شرایط نه تنها زندگی این قشر آسیب‌پذیر را دشوار کرده، بلکه بر بهره‌وری و اقتصاد کشور نیز تأثیر گذاشته است.

مشکلات کارگران روزمزد در نظام قانون کار

قانون کار ایران به طور کلی برای حمایت از کارگران تدوین شده است؛ اما این حمایت‌ها برای کارگران روزمزد، به ویژه در بخش‌های غیررسمی، چندان شفاف نیست. این عدم شفافیت قانونی، اجازه می‌دهد کارفرمایان از فرصت استفاده کرده و حقوقی چون بیمه، سنوات، عیدی و پاداش را نادیده بگیرند. به عنوان مثال، این کارگران در روزهای تعطیل رسمی از مزایایی قانونی محروم‌اند، موضوعی که در شرایط اقتصادی دشوار امروز فشار مضاعفی بر آن‌ها وارد کرده است.

تبعات سوءاستفاده اقتصادی

در بسیاری موارد، کارفرمایان با استناد به رکود اقتصادی، کاهش درآمد یا سخت‌گیری‌های بیمه‌ای، کارگران را به صورت روزمزد استخدام می‌کنند تا از پرداخت حق بیمه و سایر حقوق قانونی اجتناب کنند. این سوءاستفاده، نه تنها حقوق این کارگران را تضییع می‌کند، بلکه آینده شغلی و اقتصادی آن‌ها را نیز در هاله‌ای از ابهام قرار داده است.

حقوق و دستمزد: وضعیت فعلی و چالش‌ها

کارگران روزمزد اغلب بدون قرارداد رسمی مشغول به کار می‌شوند، وضعیتی که آن‌ها را از هر گونه امنیت شغلی محروم می‌کند. این افراد نگران وضعیت شغلی خود در ماه‌ها یا سال‌های آینده هستند، مسائلی که موجب کاهش انگیزه و بهره‌وری در کار می‌شود. همچنین، نحوه پرداخت دستمزد به این کارگران، بر اساس حجم و میزان کاری که انجام می‌دهند، تنظیم شده است و بسیاری از مزایای قانونی برای آن‌ها اعمال نمی‌شود.

مولفه وضعیت فعلی چالش‌ها

بیمه	شامل همه کارگران نمی‌شود	عدم تحقق سهم بیمه دولت
دستمزد	روزانه بین ۸۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان	عدم تثبیت دستمزد؛ تغییرات مقطعی
قرارداد	بدون حمایت قانونی شفاف	فقدان نظارت بر اجرای قوانین

عدم نظارت کافی: یک مشکل جدی

سمیه گلپور، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران ایران، تأکید می‌کند که حتی کارگران رسمی در دسترسی به حقوق قانونی خود با مشکلاتی مواجه‌اند؛ بنابراین انتظار دسترسی کارگران روزمزد و فصلی به حقوق قانونی‌ خود، دشوار به نظر می‌رسد. وی همچنین به کمبود نظارت بر اجرای قوانین کار اشاره کرده و خواستار ایجاد ساختارهای نظارتی کارآمد برای حمایت از این قشر شده است.

مسأله بیمه کارگران روزمزد

بر اساس قانون بیمه مصوب سال ۱۳۵۲، حق بیمه کارگران ساختمانی و روزمزد باید توسط کارگر، کارفرما و دولت پرداخت شود. با این حال، سهم دولت در این فرایند از چند دهه گذشته تحقق نیافته و نظارت ضعیف بر اجرای این قانون، مشکلات فراوانی را برای کارگران روزمزد ایجاد کرده است.

راهکارهای پیشنهادی برای بهبود شرایط

اصلاحات قانونی و افزایش نظارت، دو راهکار اساسی برای حمایت از کارگران روزمزد است. شفاف‌سازی وضعیت شغلی، برخورد با سوءاستفاده‌های کارفرمایان و ایجاد سازوکارهای حمایتی مؤثر از جمله اقداماتی است که باید در دستور کار قرار گیرد. در غیر این صورت، مشکلات این قشر همچنان پابرجا خواهد بود.

کارگران روزمزد نه تنها نقشی حیاتی در تأمین نیروی کار دارند، بلکه با تلاش‌ها و زحمات بی‌وقفه خود، به رونق اقتصادی کشور کمک می‌کنند. توجه به حقوق و نیازهای آن‌ها، وظیفه‌ای است که نه تنها بر عهده دولت، بلکه بر دوش جامعه نیز قرار دارد.