شوک بزرگ به اقتصاد ایرانی ها ؛ گرانی ۴ کالای اساسی قطعی شد

در پی وقوع حادثه انفجار بزرگ در بندر شهید رجایی، یکی از کلیدی‌ترین مراکز واردات و تخلیه کالاهای اساسی در کشور، زنجیره تأمین کالاهای مورد نیاز بازار ایران با چالش‌های جدی مواجه شده است. این بندر که عمده واردات غلات، روغن، شکر و سایر اقلام ضروری از طریق آن انجام می‌شود، پس از حادثه دچار اختلالات گسترده‌ای شده است.

این رخداد ناگوار، افزون بر مشکلات موجود همچون بوروکراسی پیچیده اداری، کمبود تجهیزات گمرکی مدرن و تغییرات مکرر قوانین، چالش‌های تازه‌ای را برای فعالان اقتصادی کشور ایجاد کرده است. با توجه به سهم بالای کالاهای وارداتی از این بندر و تأثیر مستقیم آن بر تولید داخلی، نگرانی‌ها درباره بروز بحران در تولید و توزیع کالاهای اساسی افزایش یافته است.

<

روند ترخیص؛ پیچیده‌تر از همیشه

به گفته مسیح میری‌ها، فعال زنجیره تأمین، فرآیندهای ترخیص کالا در گمرکات ایران به دلیل بوروکراسی سنگین و مشکلات تخصیص ارز، نه تنها زمانبر، بلکه موجب توقف خطوط تولید می‌شود. او تأکید کرد که بازه زمانی تخصیص ارز برای واردات از ۶ ماه به بیشتر افزایش یافته و همین امر به دپوی کالاها در بنادر منجر شده است. با حادثه پیش‌آمده در بندر شهید رجایی، ابهامات بیشتری در زمینه واردات و ترخیص کالاها شکل گرفته است.

او تأکید کرد: "بندر شهید رجایی که بیشترین ظرفیت تخلیه و بارگیری کشور را دارد، اکنون با ابهامات گسترده برای فعالان اقتصادی روبه‌روست. علاوه بر هزینه‌های مستقیم حادثه، افزایش هزینه انبارداری و تغییر مسیر ورود کالاها، بار مالی جدیدی به زنجیره تأمین تحمیل خواهد کرد."

<

بحران در نظام لجستیک کشور

مجتبی بهاروند، کارشناس صنعت لجستیک، در تحلیل چالش‌های پیش‌ روی تجارت ایران گفت: "در حالی که سرعت، شفافیت و کارآمدی در ترخیص کالا باید از ارکان اصلی تجارت باشد، در کشور ما این فرآیند به یکی از موانع پیشرفت اقتصادی تبدیل شده است. پیچیدگی‌های نظام گمرکی، تغییرات مداوم بخشنامه‌ها و عملکرد جزیره‌ای ادارات مختلف، روند واردات را کند کرده است."

او همچنین از مشکلات مرتبط با تخصیص ارز و سامانه نیما یاد کرد و اظهار داشت که این سیستم‌ها با ایجاد مغایرت‌های اطلاعاتی، موجب تأخیرهای طولانی و افزایش هزینه دموراژ و انبارداری می‌شوند. بهاروند از نیاز به اصلاح سریع و شفاف‌سازی در فرآیندهای گمرکی سخن گفت و افزود که نبود زیرساخت‌های مدرن حمل‌ونقل، راه را برای سوءاستفاده‌ها و ایجاد رانت باز گذاشته است.

<

مشکلات ترانزیت؛ از سخت‌افزار تا قوانین ناکارآمد

سعید قصابیان، کارشناس لجستیک، درباره ضعف‌های ترانزیتی کشور بیان کرد: "یک زنجیره لجستیک کارآمد نیازمند تجهیزات پیشرفته و فرآیندهای شفاف است. اما در ایران، نبود دستگاه‌های ایکس‌ری کافی، کمبود بودجه گمرکی و قوانین ناکارآمد، موجب کندی و افزایش هزینه‌ها در ترخیص کالا شده است."

او افزود که آسیب‌دیدگی زیرساخت‌های بندر شهید رجایی ممکن است باعث کمبود مقطعی کالاهای اساسی در بازار شود و همین مسئله افزایش قیمت‌ها را به دنبال خواهد داشت. ایجاد تقاضاهای کاذب و جو روانی برای احتکار نیز بر این مشکلات دامن می‌زند.

<

گرانی کالاهای اساسی در راه است؟

نگرانی‌ها درباره افزایش قیمت کالاهای اساسی به شکل جدی مطرح شده است. قصابیان اظهار داشت که هر نوع اختلال در تأمین و توزیع کالا، از جمله مشکلات پیش‌آمده در بندر رجایی، منجر به افزایش نرخ کالاها و فشار بیشتر بر خانواده‌های ایرانی خواهد شد. او تأکید کرد که اصلاح ساختارهای گمرکی و بازسازی سریع آسیب‌های حادثه از ضرورت‌های اساسی برای جلوگیری از بروز بحران اقتصادی است.

به‌طور کلی، این حادثه نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک بندر شهید رجایی در تأمین امنیت غذایی کشور است و بازسازی سریع زیرساخت‌ها، کنترل قیمت‌ها و استفاده از مسیرهای جایگزین وارداتی باید در اولویت قرار گیرد.