خواب طولانی، زنگ خطری که نباید نادیده بگیرید!

شاید این پرسش برای شما نیز مطرح باشد که آیا خواب زیاد می‌تواند اثر منفی بر سلامت ذهن و بدن ما داشته باشد؟ خبر ناخوشایند این است که پاسخ مثبت است، خصوصاً اگر فرد به مشکلات دیگری مانند افسردگی دچار باشد.

خواب طولانی و تاثیر آن بر عملکرد مغز

بر اساس تحقیقات اخیر، افرادی که شب‌ها بیش از ۹ ساعت می‌خوابند، از نظر عملکرد شناختی و حافظه با کاهش بیشتری مواجه می‌شوند. این تأثیر در شرایطی که فرد علاوه بر خواب زیاد، نشانه‌های افسردگی نیز داشته باشد، تشدید می‌شود. این یافته‌ها نشان می‌دهند که باید به خواب طولانی‌تر از حد عادی با دقت بیشتری نگاه کرد تا از سلامت مغز خود محافظت کنیم.

به گفته پژوهشگران، خواب می‌تواند به‌عنوان یکی از عوامل خطرزای قابل تغییر برای کاهش توانایی‌های شناختی در افراد مبتلا به افسردگی شناخته شود. در سال‌های اخیر، ارتباط میان خواب و سلامت مغز توجه زیادی را به خود جلب کرده است، و متخصصان توصیه می‌کنند که سالمندان برای حفظ عملکرد مغزی مناسب هر شب بین ۷ تا ۹ ساعت بخوابند.

پژوهشی جدید از دانشگاه تگزاس

یک گروه تحقیقاتی از مرکز علوم سلامت دانشگاه تگزاس در سن‌آنتونیو در مطالعه‌ای تلاش کردند دریابند که آیا افسردگی می‌تواند رابطه میان مدت‌زمان خواب و توانایی‌های شناختی را تحت تاثیر قرار دهد. دکتر سودا سشادری، مدیر مؤسس مؤسسه گلن بیگز و نویسنده ارشد این مطالعه، اظهار داشت: «خواب طولانی، نه خواب کوتاه، با ضعف در عملکرد کلی شناختی و مهارت‌هایی مانند حافظه، قابلیت‌های دیداری فضایی و عملکرد اجرایی مرتبط است. این روابط در افراد دارای نشانه‌های افسردگی، چه دارو مصرف می‌کردند و چه نمی‌کردند، قوی‌تر بود.»

داده‌های پژوهش و یافته‌های کلیدی

این مطالعه داده‌های مرتبط با ۱۸۵۳ نفر شرکت‌کننده را از پروژه بلندمدت «مطالعه قلب فرامینگهام» تحلیل کرد. شرکت‌کنندگان که میانگین سنی حدوداً ۵۰ سال داشتند و هیچ‌گونه سابقه زوال عقل یا سکته نداشتند، مدت زمان خواب شبانه خود را گزارش دادند و در سه گروه خواب کوتاه (کم‌تر از شش ساعت)، متوسط (شش تا نه ساعت) و طولانی (بیش از نه ساعت) دسته‌بندی شدند. سپس توانایی شناختی آن‌ها از طریق آزمون‌های روان‌شناختی بررسی شد.

برای بررسی تفاوت‌ها، شرکت‌کنندگان به چهار گروه تقسیم شدند: افراد بدون افسردگی و بدون مصرف دارو، افراد بدون افسردگی با مصرف دارو، افراد دارای افسردگی بدون مصرف دارو، و افراد مبتلا به افسردگی با مصرف دارو. یافته‌ها نشان داد افرادی که خواب طولانی‌تری داشتند، بیشتر در خطر کاهش عملکرد ذهنی قرار داشتند، به‌ویژه اگر علائم افسردگی نیز در آن‌ها وجود داشت.

بررسی محدودیت‌های تحقیق

نتایج این تحقیق، هرچند که اهمیت زیادی دارد، با محدودیت‌هایی همراه است. طراحی مقطعی آن اجازه نمی‌دهد که به‌صورت قطعی مشخص شود خواب بیشتر خود دلیل افت عملکرد ذهنی است یا نه. علاوه بر این، گزارش شخصی افراد درباره مدت‌زمان خواب ممکن است با خطا همراه باشد. همچنین، در نظر گرفتن بیشتر شرکت‌کنندگان سفیدپوست می‌تواند قابلیت تعمیم‌پذیری نتایج به جمعیت‌های گسترده‌تر را کاهش دهد.

به همین دلیل، پژوهشگران پیشنهاد داده‌اند که تحقیقات آینده در قالب مطالعات طولی و با تنوع جمعیتی بیشتر انجام شوند تا بتوان رابطه دقیق‌تری میان خواب و تغییرات شناختی در طول زمان شناسایی کرد.