افزایش دوباره هزینه‌های سبد معیشت خانوارها در ایران

روند تغییرات قیمتی در سبد معیشت خانوارهای ایرانی طی یک سال گذشته بار دیگر خبر از فشار اقتصادی بیشتری بر خانواده‌ها می‌دهد. افزایش نوسانات قیمتی و تورم در سال‌های اخیر نشان‌دهنده دشواری‌های تازه در مسیر تامین نیازهای ابتدایی زندگی برای بسیاری از اقشار جامعه است.

بازگشت فشار تورمی از نیمه دوم سال

بررسی‌ها نشان می‌دهد که در نیمه نخست سال ۱۴۰۳، تا حدودی از شدت رشد قیمت‌ها کاسته شد، اما این کاهش دوام چندانی نداشت. در ابتدای دوره، یعنی فروردین ۱۴۰۳، رشد ماهانه سبد معیشت به ۴.۴ درصد رسید و سپس در اردیبهشت به ۱.۹ درصد کاهش یافت. در خرداد اما این نرخ دوباره به ۴.۱ درصد افزایش یافت. این تغییرات ناپایدار نشانگر عدم ثبات بازار اقلام ضروری است.

از سوی دیگر، در ماه‌های مرداد و شهریور، رشد قیمت‌ها به کمترین مقدار خود رسید (۰.۸ درصد در شهریور). اما از مهر ماه به بعد، موج تورمی جدید آغاز شد و تا پایان سال ادامه یافت. در بهمن، رشد ماهانه سبد معیشت به اوج خود، یعنی ۶.۸ درصد رسید. این روند نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی همچنان تحت تاثیر عوامل متعدد، از جمله تغییرات نرخ ارز و سیاست‌های اقتصادی کشور، قرار دارد.

نگاهی به رشد نقطه‌به‌نقطه یعنی افزایش قیمت‌ها نسبت به ماه مشابه سال قبل، تصویر دقیق‌تری از وضعیت تورم ارائه می‌دهد. این نرخ از ۳۱.۳ درصد در فروردین ۱۴۰۳ شروع و در شهریور به ۲۲.۴ درصد کاهش یافت. اما از مهر ماه به بعد، روند صعودی آغاز شد و در فروردین ۱۴۰۴ به ۴۷.۳ درصد رسید که بالاترین سطح در این دوره است. این افزایش چشمگیر موجب نگرانی جدی برای اقشار آسیب‌پذیر و نشان‌دهنده ضرورت اصلاح فوری سیاست‌های اقتصادی کشور است.

<

بالا رفتن هزینه‌ها تا پایان سال

طبق گزارش‌های منتشر شده، هزینه تامین سبد حداقل معیشت برای یک نفر در فروردین ۱۴۰۴ به ۳ میلیون و ۱۵۷ هزار تومان رسیده است. در طول یک سال گذشته، رشد ۴۷ درصدی هزینه این سبد به وضوح نشان‌دهنده فشار اقتصادی فزاینده بر زندگی خانوارها بوده است. این سبد بر مبنای الگوی سبد غذایی بهینه طراحی شده و شامل گوشت، لبنیات، غلات، سبزیجات و میوه‌ها می‌باشد.

با وجود تلاش برای انتخاب اقلام اقتصادی‌تر، همچون برنج خارجی یا حبوبات ارزان قیمت، هزینه‌های این سبد همچنان سنگین است و امکان دسترسی به تغذیه سالم را برای بسیاری از خانواده‌ها محدود کرده است. افزایش قیمت مواد غذایی اساسی در ماه‌های پایانی سال قبل، به‌ویژه دی و اسفند، تأثیر زیادی در افزایش این هزینه‌ها داشته و معیشت اقشار کم‌درآمد را بیش از پیش تحت فشار قرار داده است.