هیچ سرزمینی بدون تفاهم به توسعه نمی‌رسد

به گزارش سرویس پول و سرمایه اقتصاد 100- مجتبی اسکندری: پژوهشگران بسیاری در حوزه مباحث مرتبط با مفهوم توسعه در کشور ایران قلمفرسایی کرده و دفاتر سترگی در این باره به رشته تحریر درآوردند. با این حال ایران همچنان از نظر اقتصادی و به تبع آن، در حوزه‌های دیگر، توسعه نایافته باقی مانده است. یکی از پیش‌نیازهای اساسی توسعه در هر سرزمینی، ایجاد تفاهم میان ملت و دولت بر سر اصول اساسی و یکپارچه مسیر توسعه است. ممکن است دولت‌ها بدون ایجاد اجماع ملی برنامه‌های مهمی برای تحقق توسعه در کشور را دستور کار قرار داده باشند که بدون ایجاد اجماع ملی، ناکام مانده است و به آمرانه بودن متهم ده باند.

امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه در گفت‌وگو با اقتصاد100 و در پاسخ به پرسش خبرنگار مبنی بر چیستی ابتدایی‌ترین پیش‌نیازهای توسعه، اظهار داشت: سرنوشت سرزمین‌ها را جوامع می‌سازند و دولت‌ها در این زمینه یا مانند موتور محرک توسعه‌یافتگی عمل می‌کنند یا بر اصولی آشفته پای می‌فشارند که باعث درجازدن یا عقبگرد یک ملت در مسیر پرسنگلاخ توسعه شود. در صورتی که مردم مقوّم برنامه‌های توسعه باشند و به درکی فراگیر از الزامات ابتدایی و اصلی آن برسند، دولت‌ها چاره‌ای جز تمکین از این اصول ندارند و باید سکان کشتی جامعه را فقط در همین مسیر بچرخانند!

درآمد نفتی رفاه آفرین نبوده است

این جامعه‌شناس در ادامه با برشمردن بخشی از دلایل عدم تفاهم میان بخش‌های مختلف جامعه و دولت‌ها، یادآور شد: هیچ ملتی در روزگار ما نمی‌تواند بدون در آغوش کشیدن تکنولوژی و سرمایه‌گذاری خارجی و منابع مالی لازم به توسعه برسد. بسیاری از سیاستمداران ما در گذشته و شاید حال، می‌اندیشیدند که صرف داشتن منابع عظیم نفتی و هزینه کردن منابع آن در طرح‌های رفاهی و پروژه‌های عمرانی، باعث توسعه یافتگی و ایجاد رفاه فراگیر و همگانی خواهد شد. قطع درآمدهای نفتی به واسط تحریم‌ها به همه نشان داد که یک دولت رانتیر نمی‌تواند با اتکای به یک منبع درآمدی زیرزمینی، توسعه را نهادینه کند. ملت روابط خوب با جهان را می‌خواهد و برخی از جریانات سیاسی چنین چیزی را نمی‌خواهند و این باعث بروز سوتفاهمات بزرگتری در میان بخش‌های سیاستگذار با مردم خواهد شد.

تکثر اجتماعی به رسمیت شناخته شود

استاد بازنشسته دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران با اشاره به لزوم گشودن فضا به نفع مردم، خاطرنشان ساخت: مردم باید احساس آزادی کنند و این اطمینان خاطر را داشته باشند که خودشان در مسیر ملت به سوی توسعه‌یافتگی سهم دارند. نمی‌شود بدون رفع آسیب‌های اجتماعی ناشی از سیاست‌گذاری اقتصادی خطای گذشته، انتظار همراهی با مردم را داشته باشیم! هنگامی که تکثر را در میان مردم به رسمیت بشناسیم، به آن‌ها این دلگرمی و اطمینان را می‌دهیم که تصمیمات مطابق منافع کوتاه مدت و درازمدت ملت اتخاذ می‌شود و در بازه‌های زمانی مختلف، آثارش را مشاهده خواهند کرد.

تله فقر عمیق‌تر خواهد شد؟

این جامعه‌شناس در انتها با بیان این که توسعه‌یافتگی، ذاتا امری اجتماعی‌ست، ابراز داشت: آزادی‌های اجتماعی و اقتصادی و همچنینی روابط سازنده و موثر با دنیا، بسیاری از موانع پیش روی ملت ما در مباحث مربوط به توسعه‌یافتگی را از سر راه کنار خواهد زد. در غیر این صورت، تله فقر قدرتمندتر و شکاف‌های اجتماعی میان مردم و سیاست‌مداران افزایش خواهد یافت. مردم نباید احساس کنند که مسئولان می‌توانند به خودروی خارجی خوب و گوشی موبایل با کیفیت دسترسی داشته باشند و آزادانه در فضای مجازی به اظهار نظر بپردازند، اما خود مردم از تمامی این‌ها و بسیاری از حداقل‌های لازم برای یک زیست شرافتمندانه، به واسطه محدودیت‌های دولت ساخته بی‌بهره باشند. این یک نمونه ساده برای نشان دادن این شکاف بود. سیاستمداران باید بدانند که مردم همواره منتظر آن‌ها نخواهند ماند.

انتهای پیام/