عرضه اولیه‌های به ضرر سهامداران!

ریزش بازار بورس حدود 2 سال است که آغاز شده و حتی بسیاری از سهم‌ها به قیمت‌های پایین‌تر از عرضه اولیه خود رسیده‌اند! با این‌حال هنوز هم خبری از بهبود اوضاع این بازار به گوش نرسیده و درواقع گوش مدیران بازار برای شنیدن صدای کارشناسان و صاحب‌نظران بدهکار نیست.

به گزارش گروه بانک، بیمه و بورس اقتصاد 100- یکی از معضلاتی که در این روزهای بازار به چشم می‌خورد، عرضه اولیه است. آن‌طور که اکثر کارشناسان معتقدند، عرضه اولیه سهام زمانی به کمک بازار می‌آید که اوضاع کلی خوب باشد نه در زمانی که اکثر سهام‌ها با رنج منفی درحال معامله شدن هستند.

با این همه روز سه‌شنبه، ۱۲ مهرماه، تعداد ۶۰۰ میلیون سهم از سهام شرکت سرمایه‌گذاری اقتصاد شهر طوبی (سهامی عام) برای اولین‌بار پس از پذیرش در بازار اول فرابورس ایران در نماد معاملاتی (وطوبی۱) به روش حراج به سرمایه‌گذاران واجد شرایط، عرضه شد.

یکی دیگر از مشکلات عرضه اولیه، روش جدید آن است که فعالان بازار در این خصوص نیز اعتراضاتی را انجام داده‌اند. در این عرضه اولیه، تنها به سرمایه‌گذاران خاص یعنی صندوق‌ها تخصیص می‌یابد تا مشارکت‌کنندگان در عرضه‌های اولیه افزایش یابد. بعد از کشف قیمت در روز عرضه اولیه، سایر سرمایه‌گذاران خرد در روز کاری بعدی می‌توانند در خرید عرضه‌های اولیه مشارکت کنند.

اما نحوه شناسایی سرمایه گذاران حرفه ای با اشکالات عدیده ای همراه است و فعلاً نهاد نظارتی از طریق کارگزاران در حال شناسایی سرمایه گذاران حرفه ای است. به هر حال تا قطعی شدن موضوع همچنان عرضه های اولیه به سرمایه گذاران واجد شرایط عرضه خواهد شد. این سرمایه گذاران کسانی جز صندوق ها نیستند.

تجربه اخیر عرضه‌های اولیه نشان می‌دهد که برخی صندوق‌ها، سفارش‌های خرید خود را در قیمت‌های بالا وارد می‌کنند و فارغ از ارزندگی یا عدم ارزندگی، کل عرضه‌ها را می‌خرند، اگر قیمت‌ها بالای سطوح ارزندگی باشد، فردای آن روز نماد با صف فروش و کاهش قیمت مواجه می‌شود.

این روش موجب متضرر شدن سهامداران خرد خواهد شد؛ به این دلیل که منابع صندوق‌ها معمولا توسط سهامداران خرد تامین شده و آن صندوقی که سفارش خود را در قیمت‌های بالا وارد می‌کند در حقیقت از جیب این سرمایه‌گذاران خرد مایه می‌گذارد.

این موضوع در برخی موارد پشت پرده‌هایی نیز دارد. واضح است که ممکن است ناشری که در حال عرضه اولیه است در پسِ ماجرا از کارشناس ارزشیابی خود بخواهد که نماد را دستِ بالا ارزش‌گذاری کند یا از یک صندوق خاص بخواهد که سفارش‌های خرید خود را در قیمت بالا بگذارد تا عرضه گران قیمت بخورد.

در ادامه، سهم با قیمت بالا و P/E‌های کذایی عرضه می‌شود که هیچ منافعی برای سرمایه‌گذاران خرد دربر ندارد. تجربه عرضه‌های اخیر به خوبی این مساله را نشان می‌دهد و می‌تواند منشاء فساد باشد.

حال با همه موارد باید منتظر بمانیم تا نظر مدیران به درخواست‌های کارشناسان و کارگزاران جلب شود بلکه بتوانیم به روزهای خوب بازار بازگردیم.