بحران تنگه هرمز/ اقدام احتمالی ایران و تاثیر بازار جهانی نفت

در پی گسترش تنش‌های نظامی میان جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، بازار جهانی نفت شاهد نوسانات شدیدی شد. این تحولات در منطقه‌ای رخ می‌دهد که حدود یک‌سوم از تولید و صادرات نفت خام جهان از آن تأمین می‌شود و هرگونه بی‌ثباتی در آن می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای اقتصاد جهانی به همراه داشته باشد.

جهش ۵ درصدی قیمت نفت در آغاز معاملات

قیمت نفت خام برنت در ابتدای معاملات روز دوشنبه با جهشی معادل ۵.۵ درصد مواجه شد. این افزایش، که ناشی از نگرانی‌های امنیتی در خاورمیانه بود، در ادامه با تعدیل نسبی به سطح ۷۵ دلار برای هر بشکه رسید. هم‌زمان، نفت خام وست تگزاس اینترمدیت (WTI) نیز با قیمت حدود ۷۴ دلار در هر بشکه معامله شد.

در گزارش‌ها آمده است که اسرائیل پس از حمله به تاسیسات هسته‌ای و برخی مواضع نظامی در ایران، حمله‌ای را به میدان گازی پارس جنوبی انجام داده که منجر به انفجار و آتش‌سوزی مهیبی در یکی از سکوهای تولید گاز شد و فعالیت آن به‌طور کامل متوقف شده است.

نگرانی اصلی: احتمال بسته شدن تنگه هرمز

بنا بر گزارش بلومبرگ، در حالی‌که حمله به زیرساخت‌های انرژی ایران نگران‌کننده است، اما نگرانی اصلی بازار جهانی نفت به احتمال تهدید یا انسداد تنگه هرمز بازمی‌گردد. این آب‌راه استراتژیک محل عبور حدود ۲۰ درصد از صادرات روزانه نفت جهان است و هرگونه اختلال در آن می‌تواند منجر به افزایش سریع و غیرقابل پیش‌بینی قیمت نفت در بازارهای جهانی شود.

زلزله در بازارهای مالی؛ اقبال به دارایی‌های امن

تنش‌های فزاینده باعث هراس در بازارهای مالی بین‌المللی شده است. روز جمعه، در واکنش به گسترش درگیری‌ها، قیمت جهانی نفت با جهش قابل‌توجهی، نزدیک به ۱۳ درصد افزایش یافت. این تحولات سبب شد تا سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های امن مانند طلا، اوراق قرضه دولتی و ارزهای معتبر حرکت کنند.

در همین راستا، ایران اعلام کرد که گفت‌وگوهای هسته‌ای برنامه‌ریزی‌شده با آمریکا در عمان که قرار بود روز یکشنبه برگزار شود، به دنبال اقدامات اخیر رژیم صهیونیستی به حالت تعلیق درآمده است.

انفجار در پارس جنوبی؛ تبعات داخلی و بین‌المللی

بر اساس گزارش خبرگزاری تسنیم، حمله روز شنبه اسرائیل به میدان گازی پارس جنوبی، منجر به انفجار گسترده و حریق در یکی از واحدهای تولید گاز شده است. هرچند بخش عمده گاز تولیدی ایران به مصرف داخلی می‌رسد، اما توقف تولید در این بخش می‌تواند تأثیراتی بر صادرات میعانات گازی و درآمدهای ارزی کشور نیز داشته باشد.

آیا بستن تنگه هرمز منطقی است؟

برخی تحلیلگران، از جمله «مویو شو» از مؤسسه کپلر، هشدار داده‌اند که اقدام ایران برای مسدود کردن تنگه هرمز ممکن است از منظر سیاسی و اقتصادی به زیان خود این کشور نیز تمام شود. چرا که چین، بزرگ‌ترین مشتری نفت ایران، نیز از این مسیر استفاده می‌کند و انسداد آن می‌تواند صادرات نفت ایران را نیز با اختلال جدی مواجه کند و به کاهش درآمدهای حیاتی تهران بینجامد.

تأثیر عوامل جانبی بر قیمت نفت

در کنار تنش‌های ژئوپلیتیکی اخیر، عوامل دیگری نیز بر بازار نفت تأثیرگذار بوده‌اند. از جمله:

نگرانی‌ها درباره سیاست‌های اقتصادی و تجاری احتمالی دولت دونالد ترامپ در صورت بازگشت به قدرت در انتخابات ۲۰۲۴.

افزایش سقف تولید اوپک پلاس و احتمال کاهش تعهدات تولید برخی اعضا.

ضعف رشد اقتصادی چین و اروپا که بر تقاضای جهانی نفت سایه انداخته است.

در مجموع، درگیری‌های مستقیم میان ایران و اسرائیل، به‌ویژه حمله به زیرساخت‌های انرژی و احتمال تهدید تنگه هرمز، سبب شده بازار نفت مجدداً به شرایط بحرانی وارد شود. اگرچه تاکنون صادرات نفت ایران به‌طور مستقیم آسیب ندیده، اما ادامه تنش‌ها می‌تواند بر کل عرضه جهانی تأثیر گذاشته و روند کاهشی قیمت نفت در سال جاری را به‌طور کامل معکوس کند.