سناریوی بنزین سه‌نرخی در آستانه اجرا / دولت تصمیمش را گرفت !

نخعی اعلام کرده است که تغییر در قیمت رسمی یا کاهش سهمیه‌ها مدنظر نیست، اما اجرای نرخ سوم مطرح شده است؛ طرحی که طی دو سال گذشته پیشنهاد شده اما هنوز تصویب نهایی نشده است. این اظهارات، توجهات را دوباره به سوی تأثیرات اقتصادی و اجتماعی احتمالی این مدل قیمت‌گذاری سوق داده است.

بنزین سه نرخی چیست؟

در حال حاضر، بنزین در ایران با دو نرخ مشخص به مصرف‌کنندگان ارائه می‌شود:

در مدل جدید، یک نرخ دیگر اضافه خواهد شد؛ به این معنا که مصرف بالاتر از سقف مشخص آزاد فعلی، با قیمتی جدید و غیرمشمول یارانه محاسبه می‌شود. احتمال می‌رود این قیمت به بیش از ۵ یا حتی ۶ هزار تومان برسد. هدف اصلی این طرح، کنترل مصرف سوخت، کاهش قاچاق و کم کردن فشار مالی دولت بر یارانه‌ها عنوان شده است، اما اثرات این تصمیم می‌تواند دامنه‌ای فراتر از اهداف اعلام‌شده داشته باشد.

رانندگان در معرض فشار هزینه‌ها

گروهی از مصرف‌کنندگان که بیشترین آسیب را از اجرای این مدل خواهند دید، رانندگان تاکسی‌های اینترنتی، وانت‌بارها، موتورسواران و فعالان حوزه خدمات شهری هستند. این گروه به دلیل ماهیت کارشان، نیاز به سوخت بیشتری نسبت به سقف یارانه‌ای دارند؛ بنابراین اجرای نرخ سوم، بار مالی سنگینی برای آنها ایجاد می‌کند.

به‌عنوان مثال، اگر قیمت هر لیتر بنزین از سقف مصرف به ۶۰۰۰ تومان برسد، یک راننده تاکسی اینترنتی ممکن است ماهیانه تا بیش از ۲ میلیون تومان اضافه هزینه به دلیل سوخت پرداخت کند. این مسئله مستقیماً منجر به افزایش قیمت کرایه‌ها، خدمات شهری و حتی کالاها خواهد شد.

دلایل مصرف بالای بنزین

یکی از موارد مهمی که در این طرح‌های سوختی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد، کیفیت پایین بنزین و ساختار غیر بهینه خودروهای داخلی است. خودروهای تولید داخل به دلیل فاصله داشتن از استانداردهای جهانی، مصرف سوخت بیشتری دارند. همچنین کیفیت پایین بنزین نه‌تنها مصرف سوخت را افزایش می‌دهد، بلکه به قطعات خودرو آسیب می‌زند. بنابراین مصرف بالای بنزین در ایران الزاماً نشان‌دهنده اسراف نیست، بلکه نتیجه مستقیم ناکارآمدی‌های صنعتی و ضعف زیرساخت‌هاست.

سناریوهای احتمالی؛ چه مسیری پیش‌روست؟

در حال حاضر، سه سناریوی قابل تصور درباره آینده بنزین در کشور وجود دارد:

از میان این گزینه‌ها، سناریوی اجرای نرخ سوم به‌عنوان محتمل‌ترین راه‌حل مطرح شده و توجه بیشتری را به خود جلب کرده است. حال باید منتظر ماند و دید تصمیم‌گیران دولت و مجلس چه مسیری را برای آینده نرخ‌گذاری بنزین انتخاب خواهند کرد