نان کارگر ایرانی سر سفره افغانی ها

در سال‌های اخیر، موضوع بیکاری و رقابت ناعادلانه در بازار کار ایران به یکی از چالش‌های اصلی تبدیل شده است. اگرچه گزارش‌ها کاهش نرخ بیکاری را نشان می‌دهند، اما بسیاری معتقدند که این کاهش فقط آماری و کاذب است، زیرا شماری از جویندگان کار ایرانی دیگر امیدی به یافتن شغلی با شرایط مطلوب ندارند.

رقابت سنگین در بازار کار؛ نیروی کار ایرانی در حاشیه

بسیاری از کارفرمایان به دلایلی نظیر افزایش هزینه‌های تولید، به نیروی کار اتباع خارجی روی آورده‌اند. این کارگران عمدتاً خواهان بیمه تأمین اجتماعی نیستند و در صورت اقامت غیرقانونی، حاضرند با حقوقی بسیار پایین کار کنند. در نتیجه، جوانان و فارغ‌التحصیلان ایرانی با چالشی جدی برای ورود به بازار کار مواجه هستند.

این پدیده ارتباط مستقیمی با افزایش ورود اتباع خارجی از کشورهای همسایه نظیر افغانستان، پاکستان و عراق به ایران دارد. این افراد به دلیل دستمزدهای پایین‌تر و برخی مهارت‌های خاص، به رقیبان سرسختی برای نیروی کار داخلی تبدیل شده‌اند. ماجرا از جنبه اقتصادی و اجتماعی ابعاد گسترده‌ای یافته و حالا به موضوعی بحث‌برانگیز تبدیل شده است.

کارگران خارجی، انتخاب اول کارفرمایان؟

بارزترین حوزه‌هایی که نیروی کار خارجی در آنها حضور فعال دارد، شامل کشاورزی، ساخت‌وساز و خدمات شهری است. کارفرمایان برای کاهش هزینه‌ها ترجیح می‌دهند از کارگران ارزان‌قیمت خارجی بهره بگیرند. در این میان، نیروی کار بومی با افزایش نرخ بیکاری و کاهش دستمزدها آسیب می‌بیند و فضای نابرابری در بازار کار شکل می‌گیرد.

بسیاری از مشاغل غیرتخصصی همچنان در حال جایگزین کردن نیروی کار ایرانی با اتباع خارجی هستند، به همین دلیل فارغ‌التحصیلان و جوانان ایرانی فرصت‌های شغلی کمتری پیدا می‌کنند. به باور کارشناسان، این سیاست ممکن است در کوتاه‌مدت به کاهش هزینه‌ها کمک کند، اما در بلندمدت، فرصت‌های شغلی بومی از دست خواهند رفت.

جذابیت نیروی کار خارجی عاملی برای بیکاری داخلی؟

قیمت پایین دستمزد، عدم مطالبه حقوق اجتماعی نظیر بیمه، و توانایی ارائه خدمات در شرایط سخت توسط نیروی کار اتباع از دلایلی است که آنها را برای کارفرمایان جذاب‌تر کرده است. علاوه بر این، به دلیل آشنایی با زبان‌ها و فرهنگ منطقه‌ای، اتباع خارجی در بسیاری موارد کارآمدتر به نظر می‌رسند.

اظهارات کارشناسان کار: واقعیت بیکاری در ایران

حمید حاج‌اسماعیلی، کارشناس بازار کار، با اشاره به شرایط نابرابر موجود گفت: «ادعای اینکه کار زیادی وجود دارد اما نیروی ایرانی به آن روی نمی‌آورد، بی‌اساس است. ما هنوز نرخ بیکاری بالای 7.2 درصد داریم و در گروه‌های خاص نظیر فارغ‌التحصیلان، جوانان و زنان آمار حتی بیشتر است.» او افزود که بیش از 40 درصد از بیکاران را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند و برای زنان این نرخ به بیش از 23 درصد می‌رسد.

این کارشناس تأکید کرد: «رقابت نابرابری میان نیروی کار خارجی و ایرانی وجود دارد. اتباع خارجی، بیمه ندارند و دستمزد پایین‌تری دریافت می‌کنند و این امر فرصت‌های شغلی جوانان ایرانی را به شدت تحت‌الشعاع قرار داده است.»

اثرات اجتماعی و اقتصادی حضور گسترده اتباع در بازار کار

به گفته وزارت کشور، در حال حاضر بیش از 6 میلیون اتباع خارجی در ایران حضور دارند. برخی منابع غیررسمی، این عدد را به 8.5 میلیون نفر نزدیک می‌دانند. در عین حال، وزارت کار اعلام کرده است که حدود 3 میلیون رای نیروی کار خارجی در صنایع مختلف ایران مشغول به کار هستند. این امر منجر به احساس نارضایتی اجتماعی و برخی تنش‌های داخلی شده است. از طرف دیگر، دستمزد پایین اتباع خارجی ممکن است منجر به کاهش سطح استاندارد زندگی شود.

راه‌حل‌ها و سیاست‌های پیشنهادی

کارشناسان معتقدند که دولت باید برای حمایت از نیروی کار ایرانی اقدام کند. اجرای برنامه‌های آموزشی، افزایش بهره‌وری نیروی کار و تأمین رفاه اجتماعی از سیاست‌های مؤثر در این حوزه است. همچنین، نظارت بر شرایط کاری اتباع خارجی و رعایت حقوق آنان نیز می‌تواند برای جلوگیری از آسیب به دو طرف مؤثر باشد.

در نهایت، مدیریت چالش نیروی کار خارجی و ایرانی نیازمند تدابیر جدی است. اگرچه مزایای اقتصادی کوتاه‌مدتی از حضور آنها حاصل می‌شود، اما در بلندمدت، حفظ مشاغل برای نیروی بومی و کاهش اضطراب‌های اجتماعی باید در اولویت قرار گیرد.

برای پیگیری اخبار سیاسی اینجا کلیک کنید.