چرا قیمت موبایل در ایران همیشه بالاست؟ / دلایل پشت پرده گرانی موبایل

طی روزهای اخیر، با تشدید نوسانات قیمت ارز به دلایل دیپلماتیک، بازار برخی اقلام نیز دستخوش تغییرات مهمی گردیده است. قیمت دلار در ایران از روزهای پایانی سال ۱۴۰۳ مرز ۱۰۰ هزار تومان را پشت سر گذاشته و تا نیمه فروردین به ۱۱۰ هزار تومان رسید. اما با اخبار مرتبط با مذاکرات ایران و آمریکا، دلار با سرعت در حال نزول بوده و این روزها در کانال ۸۰ هزار تومان معامله می‌شود؛ حتی به دامنه ۷۰ هزار تومان نیز نزدیک شده است. نکته قابل توجه آن است که بازار بعضی از کالاها نظیر موبایل و لوازم دیجیتال نیز با روند دلار هماهنگ شده و کاهش قیمت‌ها در این بخش‌ها مشاهده می‌شود.

تاثیر مرکز مبادله ارز و طلا

به گفته کارشناسان اقتصادی، ارز کالاهای وارداتی از محل سامانه مبادله ارز و طلا تامین می‌شود و نرخ دلار در این سامانه این روزها در کانال ۷۰ هزار تومان تعریف شده است. این نکته به معنای ثبات نسبی نرخ ارز در مرکز مبادله بوده که همچنان پابرجاست؛ اگرچه دلار در این سامانه معمولاً دچار نوسانات جدی نمی‌شود. با این حال، قیمت موبایل در بازار ایران به طور لحظه‌ای با تغییرات نرخ دلار جابه‌جا می‌گردد. به گفته محمدرضا عالیان، دبیر کنگره موبایل ایران، هزینه تمام‌شده موبایل تنها وابسته به نرخ ارز سامانه مبادله نیست؛ بلکه عواملی نظیر سود بازرگانان، حلقه‌های واسط و سایر هزینه‌ها نیز دخیل هستند.

روند کاهشی دلار و اثرات آن

بررسی‌ها نشان می‌دهد پیش از آغاز سال ۱۴۰۴، شیب تند گرانی موبایل مردم را نگران کرده بود. تغییرات قیمتی از اسفند سال گذشته تا پایان آن، رشد حدود ۳۰ درصدی قیمت موبایل را به طور میانگین نشان داده است. این نگرانی باعث شد که تقاضای خرید موبایل در اسفند ۱۴۰۳ بیشتر از سایر ماه‌های نیمه دوم سال شود. اما از نیمه فروردین ۱۴۰۴، کاهش حدود ۲۰ درصد نرخ دلار، بازار موبایل را نیز به سمت ارزانی سوق داد.

قیمت‌های میان‌رده همچنان وابسته به دلار

قیمت گوشی‌های پرچمدار نظیر آیفون تغییرات قابل توجهی را تجربه کرده‌اند. اما حتی گوشی‌های میان‌رده نیز تحت تاثیر روند نزولی دلار، کاهش قیمت داشته‌اند. گویی دلار، عامل اصلی در تعیین قیمت موبایل است.

بازرسی سود واسطه‌ها

طبق گفته فروشندگان بازار، یکی از دلایل تغییر قیمت گوشی‌ها بحث حق رجیستری است، به ویژه در مورد برند اپل. این عامل، ۱۵ درصد ارزش رسمی گوشی عنوان شده و با تغییر قیمت دلار این ارزش نیز تغییر می‌کند. اما این میزان تاثیرگذاری نمی‌تواند به حدی باشد که نرخ نهایی گوشی را کاملاً دگرگون کند. از سوی دیگر، تغییر قیمت‌ها گاه ناشی از اقدامات واسطه‌ها و شرکت‌های پخش بوده است. فروشندگان پیش‌بینی می‌کنند که هر تغییری در بازار‌های مالی، قیمت نهایی گوشی را تحت تاثیر قرار دهد.

اثرات گسترده دلار

یکی از فعالان بازار موبایل اشاره کرد که تغییرات قیمتی صرفاً مختص بازار موبایل نیست؛ بلکه سایر بازارها نظیر مواد غذایی، پوشاک و لوازم خانگی نیز تحت تاثیر نوسانات ارز قرار دارند. اما نکته تفاوت آن است که موبایل در صورت کاهش نرخ دلار، افت قیمت را تجربه می‌کند؛ در حالیکه سایر کالاها معمولاً از این روند پیروی نمی‌کنند.

خریداران در دوران کاهش قیمت

اکنون، با کاهش قیمت گوشی‌ها، روزهای خوشی برای خریداران موبایل فراهم شده است. با این حال، عدم شفافیت در میزان واقعی هزینه‌های واردات و سرباری همچنان مشکلی جدی برای بازار موبایل محسوب می‌شود؛ مشکلی که نیازمند مدیریت جدی از سوی مسئولان است.