دلایل مهم افزایش و کاهش قیمت روغن در بازار

طبق آمار مصرف سالانه، حدود دو میلیون تن روغن در کشور نیاز است و ۹۰ درصد این میزان از طریق واردات روغن خام و یا دانه‌های روغنی تامین می‌شود؛ همین وابستگی بالای کشور به واردات، مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است. در برنامه هفتم توسعه، تاکید ویژه‌ای بر خوداتکایی ۴۰ درصدی در این حوزه صورت گرفته است.

مشاهدات میدانی حکایت از اختلال در توزیع روغن دارد، به‌گونه‌ای که در برخی فروشگاه‌ها قفسه‌ها خالی از روغن هستند و در دیگر فروشگاه‌ها محدودیت فروش به افراد اعمال می‌شود. علاوه بر این، فروش روغن روی کالابرگ نیز متوقف شده است که این موضوع سبب شکایات شدید از سوی خانواده‌ها شده است.

آمارهای منتشر شده نشان می‌دهد ماهانه حدود ۱۸۰ هزار تن روغن نیاز کشور است که ۴۰ درصد از این مقدار به صنف و صنعت و صنایع شیرینی و بیسکویت اختصاص دارد و ۶۰ درصد به مصارف خانوار مربوط می‌شود. از پایان سال گذشته تولید و تامین این روغن دستخوش کاهش شده و کمبود روغن در بازار به یک مسئله جدی تبدیل شده است.

شهرام آذین، معاون بازرگانی وزارت جهاد، با اشاره به علل این کمبود عنوان کرد: با توجه به تعطیلات نوروز و ماه رمضان، عرضه از طریق کالابرگ باعث افزایش تقاضا در بازار شد؛ اما اکنون مواد اولیه تامین گردیده و به صورت پیوسته در حال انجام است. او افزود که این مشکل به زودی حل خواهد شد.

آذین تاکید کرد که با شرکت‌هایی که اقدام به فروش اجباری یا تخلفات در ارائه صورت‌حساب می‌کنند، به شدت برخورد خواهد شد.

حذف حق اولیه برای کارخانه‌های تولید روغن

رضا کنگری، رئیس اتحادیه بنکداران مواد غذایی، درباره کمبود روغن می‌گوید این مشکل همچنان پابرجاست و علی‌رغم مکاتبات و پیگیری‌های مکرر، پاسخی برای رفع این مسئله دریافت نکرده‌اند. به گفته او، عرضه روغن خانوار به صورت محدود انجام می‌شود و نبود صرفه اقتصادی در عرضه روغن به دلیل قیمت پایین‌تر آن نسبت به نرخ مصرف‌کننده، مزید بر علت شده است.

کنگری اظهار داشت که گزارش‌های میدانی نشان می‌دهند تعداد فروشگاه‌هایی که روغن خانوار موجود دارند، بسیار کم است و علت اصلی کمبود ناشی از عدم فراهم بودن مواد اولیه برای کارخانه‌ها در ماه‌های اخیر است.

روغن به عنوان یکی از کالاهای استراتژیک، نقش کلیدی در صنعت و تامین سبد غذایی مردم دارد که بخش عمده آن از طریق واردات تامین می‌شود.

علت اصلی نوسان قیمت روغن در بازار

بر اساس آمار، سرانه مصرف سالانه روغن برای هر نفر ۲۳ تا ۲۴ کیلوگرم است؛ برنامه‌ریزی درست در این حوزه می‌تواند وابستگی به واردات را کاهش داده و زمینه دستیابی به خودکفایی را فراهم کند.

سید محمدرضا مرتضوی، رئیس هیئت مدیره کانون انجمن‌های صنفی غذایی ایران، از تغییرات در توزیع روغن، نحوه قیمت‌گذاری و رسیدگی به نیاز کشور سخن گفت و اعلام کرد که این مشکلات ظرف ۱۰ روز آینده حل می‌شوند.

او ناهماهنگی‌های دستگاه‌های مختلف، تاثیر توزیع کالابرگ و خرید روغن‌ به علت افزایش نرخ ارز را عامل اصلی ایجاد شوک به بازار برشمرد. مرتضوی ابراز امیدواری کرد که با افزایش واردات روغن خام و دانه‌های روغنی، این مشکل تا پایان اردیبهشت ماه حل شود.

تامین مصرف خانوار بدون مشکل

علی فاضلی، رئیس هیئت مدیره انجمن روغن نباتی، اعلام کرد که با پایان تعطیلات نوروزی توزیع مجدد روغن نباتی آغاز شده و مشکلی بابت تامین مصرف خانوار وجود ندارد.

به گفته وی، کاهش عرضه در ایام نوروز به دلیل تعطیلی کارخانه‌ها یا تعمیر دستگاه‌ها و همچنین وجود محدودیت‌های حمل و نقل طبیعی بوده است. فاضلی همچنین بیان کرد که تاخیر در تخصیص ارز باعث شده تا در فروردین و اردیبهشت ماه مواد اولیه با کمبود مواجه شود.

طبق آمار، سالانه ۵ تا ۵.۵ میلیون تن دانه روغنی و کنجاله سویا به منظور تامین کسری ۹۰ درصدی روغن کشور وارد می‌شود. ارزش این واردات بالغ بر بیش از ۳ میلیارد دلار ارز است که به خارج از کشور پرداخت می‌شود. افزایش ضریب دانه‌های روغنی به ۴۰ درصد از اهداف محور برنامه هفتم توسعه است؛ با اجرای برنامه‌های الگوی کشت و توسعه کشاورزی دانه‌های روغنی، می‌توان از خروج این میزان ارز جلوگیری کرد و به امنیت غذایی و پایداری تولید کمک شایانی نمود.

منبع: باشگاه خبرنگاران جوان