رویای خانه دار شدن مستاجران به کابوس تبدیل شد!

رشد سرسام‌آور اجاره‌بها در کشور، خانواده‌ها را با بحران‌های تازه مالی روبه‌رو کرده است. اگرچه نسبت به سال گذشته، این رشد اندکی کاهش یافته، اما زخم عمیق و کهنه‌ای که طی ۷ سال گذشته بر سبد خانوار وارد شده است، چنان فشار اقتصادی شدیدی ایجاد کرده که بسیاری از مخارج ضروری زندگی، قربانی این غول هزینه شده‌اند. بررسی‌ها نشان می‌دهد کاهش بودجه تفریح و تحصیل در سبد خانوار، تصویر نگران‌کننده‌ای از وضعیت اقتصادی ارائه می‌دهد.

<

سهم بالای مسکن در سبد خانوار

با وجود کاهش خفیف در رشد سالانه اجاره‌بها، سهم هزینه مسکن در زندگی خانوارها از ۳۰.۵ درصد در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۳۳ درصد در بهار ۱۴۰۴ رسیده است. این جهش باعث شده است که خانواده‌ها برای جبران هزینه‌ها دست به فدا کردن هزینه‌های ضروری دیگر از جمله تحصیل و تفریح بزنند. به‌طوری‌که وزن این دو در تورم مخارج خانوار از ۴.۵ درصد در سال ۱۳۹۶ به تنها ۱.۶ درصد سقوط کرده است.

تفریح و تحصیل در سایه اجاره‌های بالا

«تفریح» و «آموزش» از مهم‌ترین قربانیان این معضل اقتصادی‌اند. تورم بالای مسکن و اجاره طی سال‌های اخیر نه تنها به کاهش کیفیت زندگی خانوارها منجر شده، بلکه گروه‌های بیشتری را به دام فقر اقتصادی انداخته است. کاهش بودجه خانوار برای این هزینه‌های حیاتی، پیامدهای گسترده‌ای داشته؛ از کاهش سطح شادی و سلامت روحی گرفته تا افت میزان تحصیلات در میان شهروندان.

مشکلات اقتصادی و تأثیر بر تحصیل و سفر

سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ شاهد بازماندن نزدیک به یک میلیون نفر از تحصیل بود؛ موضوعی که نشان‌دهنده نقش مستقیم مشکلات اقتصادی بر آموزش است. همچنین، قدرت اقتصادی ضعیف خانوارها، امکان مسافرت برای نیمی از خانواده‌های ایرانی در نوروز را از بین برده است. شرایط سخت اقتصادی، علاوه بر کاهش دسترسی به مسکن، باعث شده است که رفاه حداقلی خانوارها بیش از پیش تحت تأثیر قرار گیرد.

کند شدن رشد اجاره‌بها در تهران

با وجود فشارهای مالی برای اجاره‌نشین‌ها، رشد اجاره‌بها در تهران نسبت به سایر نقاط کشور با کاهش بیشتری روبه‌رو بوده است. میانگین اجاره در مناطق مختلف تهران برای هر مترمربع به ۴۲۰ هزار تومان رسیده است. این ثبات نسبی در رشد اجاره‌بها به دلیل ثبات قیمت مسکن در پایتخت است. همچنین، موجران هنوز وارد فصل اصلی جابه‌جایی از اواسط خرداد نشده‌اند که ممکن است تغییراتی در رشد اجاره‌بها در تابستان ایجاد شود.

سرعت رشد اجاره‌بها در کشور

در سطح کل کشور، سرعت رشد اجاره‌بها همچنان بیشتر از تهران است. این موضوع ناشی از عدم تعادل بین عرضه و تقاضا در بازار اجاره است. کاهش ساخت مسکن موجب محدودیت عرضه شده و در نتیجه، شاهد افزایش تورم و هزینه اجاره‌نشینی هستیم. رکوردزنی تورم عمومی در سال گذشته نیز مزید بر علت شده و شرایط اقتصادی خانوارها را پیچیده‌تر کرده است. تحقق عدالت اقتصادی و رفع مشکلات مسکن، نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق و کارآمد است.