ضربه تاریخی اتباع افغان به ایران / سقوط آزاد بازار مسکن!

بازار مسکن در ایران طی ماه‌های اخیر با بحران‌هایی بی‌سابقه روبرو شده است و تاثیرات این بحران به‌وضوح در کاهش تقاضای مصرفی و سرمایه‌ای مشهود است. افزایش شدید قیمت‌ها در سال‌های اخیر، قدرت خرید بخش بزرگی از جامعه را کاهش داده و توانایی آن‌ها برای خرید مسکن را به حداقل رسانده است. علاوه بر این، افزایش جذابیت بازارهای موازی سرمایه‌گذاری موجب کاهش چشمگیر تقاضای سرمایه‌ای در بازار مسکن شده است. این وضعیت باعث رکود بیشتر این بازار شده و حتی قیمت‌های غیرواقعی و ساختگی در برخی پلتفرم‌ها و سایت‌ها به چشم می‌خورد؛ تلاش بی‌ثمری که هدف آن خروج بازار از رکود است. بر همین اساس، در گفتگویی با مجید گودرزی، کارشناس حوزه مسکن، بررسی صحت افزایش قیمت خرید و فروش در بازار مسکن صورت گرفته است.

رکود بی‌سابقه در بازار مسکن؛ از افزایش قیمت‌ها تا افت شدید تقاضا

همان‌طور که در سال گذشته پیش‌بینی شده بود، تقاضای مصرفی به حد صفر نزدیک شده است. دلیل اصلی این امر آن است که قیمت‌ها به حدی افزایش یافته‌اند که توان خرید مسکن از توان مردم خارج شده است. همچنین، تقاضای سرمایه‌ای نیز به دلیل جذابیت سایر بازارها، به شدت کاهش یافته است. سرمایه‌گذاران که پیش‌تر با امید به سودآوری وارد این بازار شده بودند، اکنون به دلیل عدم رشد مناسب، تمایل دارند از بازار خارج شوند. با این حال، تلاش‌ها برای خروج از بازار اغلب ناموفق بوده و تنها معاملاتی انجام می‌شود که قیمت‌ها پایین‌تر از سال‌های گذشته اعلام می‌شوند. علاوه بر این، فشار دلالان و اعلام قیمت‌های غیرمنطقی نیز نتوانسته وضعیت را تغییر دهد و در نهایت، بازار همچنان در رکود باقی مانده است.

قیمت‌های ساختگی دلالان و تاثیر منفی بر بازار

متاسفانه این روزها شاهد اعلام قیمت‌های ساختگی از سوی برخی پلتفرم‌ها هستیم که به اشتباه به عنوان قیمت معاملات واقعی منتشر می‌شوند. این آمارها غالباً نادرست بوده و نشان‌دهنده عدم کشش بیشتر بازار رهن و اجاره است. در همین راستا، بسیاری از واحدهای مسکونی خالی مانده‌اند و عده قابل توجهی از مردم به شهرک‌های اطراف تهران کوچ کرده‌اند. این افراد عمدتاً شامل کارمندانی با درآمد ثابت هستند که دیگر توان پرداخت اجاره‌های بالا را ندارند.

دولت، به‌رغم تکلیف قانونی برای تنظیم قیمت‌های مناطق مسکونی، نیز اقدامی جدی برای کنترل این وضعیت انجام نداده است. پیشنهادهای مطرح‌شده تاکنون عمدتاً ناقص و تأثیرگذار نبوده‌اند. یکی از عوامل اصلی این بحران، خروج بخش قابل‌توجهی از مهاجران افغان از کشور است که خالی ماندن واحدهای مسکونی را در پی داشته است. به نظر می‌رسد بازار نیاز به اصلاح ساختاری دارد تا از رکود خارج شود. مقاومت در برابر این اصلاح در نهایت به ضرر تمامی فعالان این حوزه تمام خواهد شد.

عوامل موثر بر رکود بازار مسکن شرح تاثیر

افزایش قیمت خرید	کاهش توان خرید مصرف‌کنندگان و افت تقاضای مصرفی
کاهش تقاضای سرمایه‌ای	جذابیت بازارهای موازی و عدم رشد مناسب در بازار مسکن
اعلام قیمت‌های غیرواقعی	ایجاد سردرگمی و رکود بیشتر در بازار
خروج مهاجران افغان	افزایش واحدهای خالی و کاهش تقاضای اجاره

راهکارهای پیشنهادی برای اصلاح وضعیت بازار مسکن

افزایش قیمت‌های پیشنهادی در سایت‌ها و پلتفرم‌ها به دلیل عدم تطابق با واقعیت‌های بازار، نه تنها موجب بهبود وضعیت نشده، بلکه رکود را تشدید کرده است. به نظر می‌رسد تغییرات اساسی در سیاست‌گذاری، نظارت دقیق بر قیمت‌ها و اصلاح قوانین مربوط به مسکن می‌تواند در کاهش بحران و دستیابی به بازار پایدار موثر واقع شود. دولت باید در تنظیم قیمت‌ها نقش فعالتری داشته باشد و برای حمایت از اجاره‌نشین‌ها و خریداران، اقدامات مؤثرتری انجام دهد.