شوک بزرگ در بازار اجاره؛ افغان‌ها کنترل را به دست گرفتند!

بازار اجاره و خرید مسکن در ایران در ماه‌های گذشته با بحرانی بی‌سابقه روبرو شده است. افزایش شدید قیمت‌ها و کاهش قدرت خرید مردم، فشار زیادی بر این بازار وارد کرده و آن را با رکودی عمیق مواجه کرده است. در این شرایط، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که تقاضای مصرفی و حتی سرمایه‌ای از رونق افتاده است. یکی از عواملی که این وضعیت را تشدید کرده، مهاجرت افغان‌ها از ایران است که تأثیر مستقیمی بر شرایط بازار اجاره گذاشته است. در ادامه، تحلیل‌هایی از وضعیت کنونی بازار مسکن را ارائه می‌کنیم.

تعطیلی معاملات مصرفی و سرمایه‌گذاری مسکن

آنچه از بررسی‌ها به‌دست می‌آید این است که تقاضای مصرفی تقریباً به صفر رسیده است. دلیل اصلی این امر، افزایش بی‌رویه قیمت‌هاست که خرید مسکن را از توان مالی اغلب مردم خارج کرده است. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران نیز به‌دلیل جذابیت بازارهای موازی، از سرمایه‌گذاری در حوزه مسکن دست کشیده‌اند. این در حالی است که اغلب معاملات انجام‌شده نیز با کاهش قیمت نسبت به سال‌های گذشته همراه بوده‌اند و به‌ندرت می‌توان واحدهایی را با قیمت‌های پیشنهادی بالا به فروش رساند.

تلاش بی‌سرانجام دلالان برای تحریک بازار

یکی از واقعیت‌های تلخی که شاهد آن هستیم، افزایش تعداد قیمت‌های پیشنهادی غیرواقعی توسط دلالان در برخی سایت‌های معروف است. این قیمت‌ها که اغلب هیچ مبنای معتبری ندارند، به‌دلیل عدم شفافیت بازار و نبود نظارت کافی، وارد چرخه معاملات می‌شوند. بااین‌حال، چنین تلاش‌هایی عموماً ناکام مانده و عمده واحدهای مسکونی پرتقاضا همچنان خالی مانده‌اند. در عین حال، ساکنان شهرهای بزرگی نظیر تهران، به‌ویژه کارمندان دولت، مجبور شده‌اند برای کاهش هزینه‌های خود به شهرک‌های اطراف مهاجرت کنند.

مهاجرت افغان‌ها و تأثیر آن بر تعدیل بازار اجاره

یکی از دلایل کلیدی که باعث تغییرات در بازار اجاره شده، کاهش حضور مهاجران افغان در کشور است. این مهاجران بخش بزرگی از تقاضای بازار اجاره را تشکیل می‌دادند و خروج آن‌ها فشار زیادی بر موجران گذاشته است. واحدهای مسکونی زیادی اکنون بدون مستأجر مانده و عدم همکاری موجران برای کاهش قیمت‌ها شرایط را پیچیده‌تر کرده است. فعالان این حوزه معتقدند که چنانچه اصلاحات ساختاری اساسی صورت نگیرد، زیان‌های بیشتری به این بازار وارد خواهد شد.

قیمت‌های پیشنهادی بی‌پایه و نقش سایت‌های آگهی‌دهی

بازار مسکن اکنون پر شده از قیمت‌های پیشنهادی بی‌منطق که در سایت‌هایی همچون دیوار منتشر می‌شوند. این قیمت‌ها عموماً با واقعیت موجود در معاملات فاصله زیادی دارند و قدرت خرید خانواده‌های متوسط را نادیده می‌گیرند. متأسفانه، مرجع قرار دادن چنین آمارهایی یکی دیگر از اشتباهات رایج در بازار کنونی است. کارشناسان تأکید دارند که چیزی که باید ملاک قرار گیرد، قیمت معاملات واقعی است و نه قیمتی که افراد بدون هیچ مبنایی اعلام می‌کنند.

در نهایت باید گفت که بازار مسکن ایران در شرایطی بحرانی قرار دارد و اگر سازوکارهای لازم برای تنظیم این بازار در نظر گرفته نشود، رکود آن طولانی‌تر و آسیب‌های آن عمیق‌تر خواهد شد.