بازار مسکن در بلاتکلیفی؛ سکته‌ای که خرید و فروش را متوقف کرد

گزارش‌ها و بررسی‌های میدانی حاکی از آن است که کاهش قیمت ارز طی هفته‌های گذشته، علی‌رغم تصور اولیه، نه‌تنها موجب رونق بازار مسکن نشده، بلکه رکود موجود در این بازار را تشدید کرده است. این کاهش نرخ ارز، که به‌دنبال برخی تحولات دیپلماتیک و احتمال بهبود روابط بین‌الملل رخ داد، سبب شد تا بسیاری از خریداران بالقوه مسکن برای کاهش بیشتر قیمت‌ها منتظر بمانند و از تصمیم‌گیری درباره خرید خانه فعلاً خودداری کنند.

در همین حال، فروشندگان نیز در این شرایط با احتیاط بیشتری عمل می‌کنند؛ از یک طرف حاضر به کاهش قیمت‌ها نیستند و از طرف دیگر با رکود و نبود تحرک در معاملات مواجه‌اند. نتیجه این وضعیت، توقف نسبی فعالیت‌ها در بازار مسکن است؛ نه کاهش جدی قیمت‌ها مشاهده می‌شود و نه معاملاتی که بتواند به این بازار جان تازه‌ای بدهد.

چالش‌های پایدار بازار مسکن

رکود کنونی بازار مسکن تنها محدود به نوسانات ارزی نیست. طی سال‌های گذشته، عوامل مختلفی مانند سیاست‌های ناکارآمد، بالا رفتن هزینه‌های ساخت‌وساز، کاهش قدرت خرید اقشار جامعه، و نبود تسهیلات بانکی مناسب، موجب سرد شدن این بازار شده‌اند. اکنون نیز نوسان‌های اخیر نرخ ارز نه‌تنها نتوانسته است بهبود ایجاد کند، بلکه به‌عنوان عاملی روانی، رکود این بازار را بیش از پیش افزایش داده است. بسیاری از خانواده‌ها در چنین شرایطی همچنان برای خرید یا اجاره خانه مردد هستند.

راهبردهایی نظیر ایجاد ثبات اقتصادی و سیاست‌های حمایتی مشخص برای بخش مسکن به‌عنوان راه‌حل‌های ضروری مطرح می‌شوند. تا زمانی که این راهبردها اجرایی نشوند، کاهش یا افزایش نرخ ارز به‌تنهایی نمی‌تواند از رکود بازار مسکن بکاهد و ممکن است حتی به پیچیده‌تر شدن وضعیت فعلی دامن بزند.

روند بی‌تغییر بازار مسکن

یکی از نکات قابل تأمل، بی‌تغییری قیمت‌ها در بازار مسکن طی سه ماه گذشته، حتی با رشد قابل‌توجه نرخ ارز بوده است. بر اساس داده‌های منتشر شده، شمار کمی از فروشندگان در تهران و مناطق اطراف، قیمت‌های اعلامی خود را تا حدود ۱۰ درصد افزایش دادند، اما این اقدام عملاً تأثیری بر بهبود شرایط بازار نگذاشته؛ چرا که به‌گفته واسطه‌های ملکی، خریدی با این قیمت‌های جدید انجام نشده است.

فروردین امسال نیز برخلاف روند‌های سال‌های گذشته، شاهد افزایش محسوس قیمت‌های اعلامی نبودیم. تصویر زیر نمایانگر چالش‌های جانبی موجود در بازار مسکن است.

<

تأثیر کاهش نرخ ارز

کاهش حدود ۱۹ درصدی نرخ ارز در بازه زمانی کوتاه، به‌دنبال تحولات سیاسی اخیر، انتظاراتی مبنی بر تثبیت شرایط اقتصادی ایجاد کرد. دلار که در محدوده ۱۰۷ هزار تومان معامله می‌شد، به‌دنبال مذاکرات دیپلماتیک، به حدود ۸۵ هزار تومان کاهش یافت. این کاهش به‌طور مستقیم باعث فروش گسترده ارز توسط دلالان شد و در پی آن فعالیت تقاضا در این بازار نیز کاهش یافت. اما آیا این کاهش منجر به تغییر ملموسی در بازار مسکن شده است؟

بررسی‌ها بیانگر آن است که رکود در حوزه معاملات مسکن همچنان پابرجاست. فعالان این بازار علت اصلی را نبود تقاضای واقعی و مؤثر می‌دانند. حسن محتشم، یکی از کارشناسان این حوزه، اظهار داشته که وضعیت کنونی اقتصاد، از جمله ثبات نسبی نرخ ارز، نشان‌دهنده سکون عمومی در بخش‌های مختلف از جمله مسکن است.