تفاوت سکه بانکی و غیربانکی چیست؟
طلا و جواهر اقتصاد 100: درباره تفاوت سکه بانکی و غیر بانکی چه می‌دانید؟ شاید چیزهایی از شنیدن خاطرات آشنایان دور یا نزدیک از خرید اشتباه سکه غیر بانکی به جای نوع بانکی آن به گوشتان خورده باشد، یا نکاتی پراکنده از منابع مختلف در این باره خوانده باشید. اما ممکن است باز هم درباره تعریف دقیق این دو و فرق‌های اساسی آن‌ها از یکدیگر، سوالاتی ذهنتان را به خود مشغول کند.
انواع سکه غیر بانکی
۱. سکه غیر بانکی طلا با عیار استاندارد
۲. سکه غیر بانکی طلا با عیار پایین
۳. سکه غیر بانکی غیر طلا(نقره، مس و…)
تشخیص سکه بانکی و غیربانکی
شکل سکه
وزن سکه
عیار سکه
بسته‌بندی سکه
سکه بانکی و سکه غیر بانکی چیست؟
امروزه سکه تحت نظارت دولت و به صورت مشخص‌تر با رصد دقیق بانک مرکزی هر کشور ضرب می‌شود. به صورت ساده به سکه‌هایی که توسط بانک مرکزی ضرب می‌شوند سکه بانکی، و به آن‌هایی که توسط هر شخص دیگری تولید می‌شوند، سکه غیر بانکی گفته می‌شود. سکه‌های غیر بانکی برخلاف سکه بانکی، تضمین شده نیستند و ممکن است از نظر ابعاد، شکل، وزن و… با یکدیگر تفاوت داشته باشند.
لازم به ذکر است که ضرب سکه در چارچوبی خارج از بانک مرکزی یا توسط مردم عادی غیرقانونی است و مجرم ممکن است با مجازات ۳ تا ۱۰ سال حبس روبرو شود.
انواع سکه غیر بانکی
سکه‌های غیر بانکی را می‌توان با توجه به عیار و جنس آن‌ها به سه دسته تقسیم کرد:
۱. سکه غیر بانکی طلا با عیار استاندارد
این نوع سکه عیاری هم‌اندازه با سکه بانکی دارد و در ساخت آن از همان نوع آلیاژ استفاده شده است. سکه غیر بانکی با عیار درست در بازار نسبتا شایع است. با توجه به جنس آن، بیشترین سود در این نوع از سکه برای جاعلان، در زمینه حباب آن است.
در صورت در اختیار داشتن سکه غیر بانکی با عیار استاندارد، می‌توانید آن را به ارزش طلای موجود در آن بفروشید.
۲. سکه غیر بانکی طلا با عیار پایین
عیارش از سکه بانکی پایین‌تر است. تشخیص آن به همین راحتی‌ها نیست و مثلا نمی‌شود از روی رنگ تشخیصش داد. برای فروش این نوع از سکه، عیار آن تخمین زده می‌شود و با توجه به عیار تخمینی، می‌توانید آن را بفروشید.
۳. سکه غیر بانکی غیر طلا(نقره، مس و…)
این نوع از سکه همانطور که از اسمش پیداست از جنسی به جز طلا درست می‌شود. جاعلان روی آن آبکاری انجام می‌دهند یا روکش طلا می‌کشند و سکه را وارد بازار می‌کنند.
معمولا تنها در صورتی قابلیت فروش دارد که از جنس نقره باشد. در غیر اینصورت ارزش خاصی ندارد.
تشخیص سکه بانکی و غیربانکی
تشخیص تفاوت ربع سکه بانکی و غیر بانکی، نیم سکه یا تمام سکه، اصلا کار راحتی نیست. این مسئله حتی می‌تواند افراد با سابقه را به چالش بکشد. در ادامه به چند مورد مهم در این زمینه اشاره می‌کنیم:
شکل سکه
بهترین کار برای استفاده از تفاوت در شکل سکه‌ها، استفاده از یک سکه بانکی به عنوان معیار است. ریزه‌کاری‌های سکه‌ای که در مورد آن شک داریم، در کنار یک سکه بانکی بیشتر به چشم می‌آیند. اما در صورتی که فقط به یک سکه دسترسی داشته باشیم و نتوانیم از سکه دیگری به عنوان معیار استفاده کنیم، توجه به نکات زیر می‌تواند راهگشا باشد:
سکه بانکی سکه غیر بانکی
کنگره‌های یک دست کنگره‌های غیر یک دست
سکه تخت سکه اندکی محدب
ضخامت یکسان ضخامت غیر یکسان
طرح‌هایی مانند آجرهای حرم منظم چاپ شده‌اند طرح نامنظم چاپ شده
وزن سکه
وزن سکه بانکی همیشه دقیق است. در صورتی که سکه غیر بانکی ممکن است دقیق نباشد. منظور از دقیق نبودن، وزنی کم‌‌تر یا بیشتر از میزان استاندارد است. تعجب نکنید! گاهی ممکن است وزن بیشتر باشد. البته این اتفاق در مواقعی می‌افتد که از آلیاژ بی‌کیفیت استفاده شده باشد. در این صورت فروشنده سکه غیر بانکی با اینکه سکه سنگین‌تری به شما فروخته، اما ضرر نکرده است. چرا که پول سکه طلا را از شما گرفته، اما آلیاژ دیگری به شما فروخته است. البته گاهی ممکن است کیفیت مناسب باشد، اما وزن کم‌تری از آن‌چه باید، به عنوان سکه طلا فروخته شود.
عیار سکه
سکه بانکی عیار دقیقی دارد. در صورتی که در سکه‌های غیر بانکی این مسئله ممکن است کاملا رعایت نشود. توجه کنید که تشخیص عیار سکه، به وسیله مصرف‌کننده عادی قابل انجام نیست و حتما باید توسط کارشناس خبره انجام شود.
بسته‌بندی سکه
بسته‌بندی یا وکیوم سکه از جمله مواردی است که معمولا در تشخیص تفاوت سکه بانکی و غیربانکی مطرح می‌شود. البته توجه کنید که ما با پدیده «ضرب سکه» در خارج از چارچوب‌های بانک مرکزی طرف هستیم. بنابراین برای اشخاصی که دست به این کار می‌زنند، جعل بسته‌بندی سکه به همراه ذکر چند اسم و آدرس نباید کار چندان سختی باشد. در این مورد توجه به «هولوگرام» شاخص بهتری است. به عکس سکه بانکی و غیر بانکی در زیر نیز توجه کنید.
سخن آخر
با وجود علاقه روزافزون جامعه به سپرده‌های غیر ریالی، بخش زیادی از سرمایه‌گذاری‌ها در بازار طلا انجام می‌شود. طبیعی است که شماری از سودجویان چشم طمع به این بازار بدوزند و با ارائه سکه‌های تقلبی به بازار، ریسک خرید را بالا ببرند. به همین دلیل در متن بالا تلاش کردیم پس از نگارش مفاهیم اولیه، به نکاتی در زمینه فرق سکه بانکی و غیر بانکی اشاره کنیم. لازم به ذکر است که تشخیص دقیق تفاوت سکه بانکی و غیربانکی فقط توسط کارشناسان و اشخاص با تجربه امکان پذیر است و بهترین کار برای راحتی خیال، خرید سکه از مراکز معتبر است.
سوالات متداول:
سکه بانکی را از کجا بخریم؟
بهترین مراکز برای خرید سکه، صرافی‌های دارای مجوز و سکه فروشان زیر نظر اتحادیه طلا و جواهر است.
تفاوت نیم سکه بانکی و غیر بانکی چیست؟
تفاوت نیم سکه بانکی و غیر بانکی مانند ربع سکه یا سکه تمام، می‌تواند در مواردی مانند شکل، وزن، عیار یا بسته‌بندی آن‌ها باشد.
