تلههای مرگبار تلآویو برای ناکام گذاشتن توافق بزرگ
اقتصاد 100- آغاز دور جدید مذاکرات ایران و آمریکا امیدهایی به کاهش تحریمها و بهبود شرایط اقتصادی کشور ایجاد کرده است؛ اما کارشناسان هشدار میدهند که چالشهای ساختاری و داخلی، مسیر تحقق نتایج مطلوب اقتصادی را دشوار و زمانبر میکند.

در سالهای اخیر، با تشدید تنشهای اقتصادی و سیاسی، شاهد افزایش ریسک و انتظارات تورمی در ایران بودیم. این شرایط، قیمت دلار، طلا و سکه را به بالاترین سطح ممکن رساند. اما سال ۱۴۰۴ با تحولات تازهای آغاز شد؛ از جمله آغاز مذاکرات ایران و آمریکا که امیدهایی را برای بازگشت شرایط عادی به وجود آورده است.
تحلیل اقتصادی و سیاسی روند مذاکرات
بازارهای ارز و طلا، روندی نزولی را تجربه کردهاند و بازار سهام نیز به مرحلهای از رونق نسبی رسیده است. این خوشبینی ها از احتمال رفع تحریمها و ورود سرمایهگذاران خارجی خبر میدهد. اما موانع ساختاری و چالشهای داخلی همچنان مانع بزرگی برای این امر محسوب میشوند.
موضوع چالشها راه حل پیشنهادیجذب سرمایه گذاری خارجی | فقدان زیرساختها، فساد اقتصادی، موانع ایدئولوژیک | ایجاد فضای شفاف اقتصادی و پیوستن به معاهدات بینالمللی |
رفع تحریمها | عدم توافق جامع با آمریکا | مذاکرات سیاسی مؤثر و اصلاح ساختارها |
ورود سرمایهگذاران آمریکایی | مخالفت گروههای تندرو و دشمنستیزی | اصلاح روابط بینالمللی و بازنگری مواضع ایدئولوژیک |
چشمانداز جذب سرمایهگذاری خارجی
جذب سرمایهگذاری خارجی (FDI) در ایران همچنان با موانع بزرگی روبرو است. تنها در صورت وجود زیرساختهای مناسب، فضای شفاف اقتصادی و هماهنگیهای بینالمللی میتوان به تحقق ورود سرمایههای خارجی امیدوار بود. علاوه بر این، مخالفت گروههای تندرو و موضوعات ایدئولوژیکی نیز چالشهای بزرگی را ایجاد کردهاند.
موضعگیری در برابر توافقهای احتمالی
یکی از چالشهای جدی برای سرمایهگذاری آمریکا در ایران، مواضع ایدئولوژیک جمهوری اسلامی است. هزینههای زیادی برای تقابل با غرب، آمریکا و اسرائیل صرف شده است و کنار گذاشتن این مواضع، تغییرات اساسی در ساختارهای سیاسی را میطلبد.
پیوستن ایران به FATF و خروج از لیست سیاه
اگر ایران به FATF بپیوندد، ممکن است از لیست سیاه این سازمان خارج شود. اما این اقدام به تنهایی کافی نیست؛ چرا که تحریمهای اقتصادی همچنان پابرجاست. تنها راهحل، توافق جامع میان ایران و آمریکا است که البته در صورت وقوع، باید دید آیا تمامی خواستههای اسرائیل در آن لحاظ میشود.
احتمال اقدامهای اسراییل در صورت توافق
در صورت توافق حتی محدود، رضایت کامل اسراییل حاصل نخواهد شد و احتمالاً این کشور به اقدامات نظامی، سایبری و تروریستی علیه ایران دست خواهد زد که خطرات جدی برای تثبیت دستاوردهای توافق ایجاد خواهد کرد.
کاهش خوشبینی نسبت به آینده توافق
در صورت توافق، خواستههای ایران همچنان ممکن است تحت شعاع خواستههای آمریکا قرار گیرد. مواضع آمریکا، مانند افزایش نیروهای نظامی در منطقه، نشاندهنده ادامه مذاکرات در سایه تهدیدهای نظامی است.
پیامدهای اقتصادی توافق
حتی در صورت توافق، آزادسازی منابع بلوکهشده ایران ممکن است به صورت تدریجی و در طی سالها انجام شود. در این مدت، بحرانهای داخلی مانند ناترازی بودجه، کمبود برق و مشکلات زیستمحیطی فشارهای بیشتری ایجاد خواهند کرد که جذب سرمایه فوری میلیاردی را الزامی میکند.