افشای راز کلاه بزرگی که سرمان رفت و درس‌های مهم آن + جزئیات
اقتصاد 100- افشای راز افزایش فقر و حاشیه‌نشینی با انتقاد فرشاد مومنی، اقتصاددان، از سیاست‌های اقتصادی و وابستگی خارجی که به گسترش آسیب‌های اجتماعی انجامیده و نیاز به بازنگری در نظام گردشگری و تولید کشور دارد.
فرشاد مومنی، اقتصاددان برجسته ایرانی، با تاکید بر اینکه حدود ۲۵ درصد از جمعیت کشور در وضعیتی موسوم به حاشیه‌نشینی زندگی می‌کنند، به پیامدهای اجتماعی این پدیده اشاره کرده و اظهار داشت: «نمی‌توانید از یک طرف ادعای پایبندی به ارزش‌ها داشته باشید و از طرف دیگر، فقر و حاشیه‌نشینی را گسترش دهید.»
ضرورت شفاف‌سازی در ارزیابی وابستگی‌ها
این اقتصاددان در توضیح روندهای وابستگی به دنیای خارجی، تاکید کرد: «وابستگی‌های ذلت‌آور را در ازای هر یک واحد خلق ارزش افزوده بررسی کنید! آیا سازمان برنامه‌ریزی کشور این شرافت حرفه‌ای را دارد که گزارش جامعی تهیه کند تا کارنامه عملی ما، که این همه شعار استقلال و نه شرقی نه غربی می‌دهیم، شفاف شود؟»
انتقاد از رویکردهای گردشگری غیرسیستمی
فرشاد مومنی همچنین از برخی دیدگاه‌ها در زمینه گردشگری انتقاد کرد و گفت: «برخی معتقدند ابتدا باید تکلیف حوزه گردشگری روشن شود. اما واقعیت این است که نمی‌توانید با رویه‌های مصرف سوپرمدرن، کشور را با درآمد گردشگری اداره کنید.»
وی افزود: «گردشگری اگر به صورت سیستمی دیده شود، یکی از سرمایه‌برترین حوزه‌ها است و نیاز به صدها زیرساخت دارد. اگر توانایی‌های تولید کشاورزی و صنعتی خود را تقویت نکرده باشید، باید از طریق واردات به گردشگران خدمات دهید که نه تنها منطقی نیست، بلکه پرهزینه خواهد بود.»
چالش صادرات غیرنفتی
مومنی در ادامه سخنان خود به مسائل مربوط به صادرات غیرنفتی اشاره کرد و اظهار داشت: «ما دل خودمان را خوش می‌کنیم و اسمش را صادرات غیرنفتی می‌گذاریم؛ اما آیا واقعاً می‌خواهیم با واقعیت روبه‌رو شویم؟ یا همچنان با ظاهرسازی و ادا درآوردن قصد داریم امورات را بگذرانیم؟»
وی تاکید کرد که در حال حاضر، هزینه ارزی صرف شده برای تولید ۹۰ درصد از محصولاتی که به اسم صنعت یا کشاورزی صادر می‌شوند، بیش از عواید ارزی حاصل از صادرات آن‌ها است.
لزوم تدوین برنامه توسعه منطقه‌ای
این استاد دانشگاه علامه طباطبایی با توجه به اهمیت توسعه منطقه‌ای، اعلام کرد: «برای موفقیت در رویکردهای توسعه دریا محور، باید منطقه را به درستی شناخت، اولویت‌ها را تعیین کرد و بر اساس وفاق اجمالی، لوازم توسعه منطقه‌ای را مشخص نمود.»
وی خاطرنشان کرد: «افزایش پیوندها و هماهنگی بین منطقه و نظام ملی، یکی از شروط اصلی توسعه پایدار است.»
جدول مقایسه‌ای چالش‌ها و راهکارها
چالش‌ها راهکارها| افزایش حاشیه‌نشینی | تقویت برنامه‌های کاهش فقر و عدالت اجتماعی |
| وابستگی به منابع خارجی | حمایت از تولید ملی و کاهش واردات غیرضروری |
| ضعف زیرساخت‌های گردشگری | سرمایه‌گذاری سیستمی و تقویت بنیه تولیدی |
| هزینه بالای صادرات غیرنفتی | افزایش بهره‌وری تولید و کاهش هزینه‌های ارزی |
| عدم برنامه‌ریزی منطقه‌ای | تدوین استراتژی‌های توسعه منطقه‌ای و افزایش پیوندها |
در نهایت، مومنی تاکید کرد که بدون شفافیت در فرآیند تصمیم‌گیری و ایجاد تعامل واقعی با واقعیت‌های داخلی و جهانی، نمی‌توان راه حل‌های پایداری برای چالش‌های اقتصادی و اجتماعی کشور پیدا کرد.
