کریدور شمال - جنوب از وسط اقتصاد خانوار عبور می‌کند

به گزارش گروه حمل و نقل اقتصاد 100، این روزها خبرهای خوشایندی از توسعه حمل‌ونقل و ترانزیت در کشور شنیده می‌شود که به نظر می‌رسد شاید بتواند سهم اندک ایران از ترانزیت بین‌المللی و منطقه‌ای را افزایش دهد.

اخیراً معاون حمل‌ونقل وزارت راه و شهرسازی با اشاره به فضای سازنده فعلی در زمینه حمل‌ونقل بین‌المللی و ترانزیت میان ایران و کشورهای ترکمنستان، قزاقستان، ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان،‌ اجلاس ۶ جانبه ترانزیت را فرصتی برای هم‌افزایی موقعیت جغرافیایی، زیرساخت‌ها و امکانات حمل‌ونقلی‌ و بهره‌مندی همه بازیگران عرصه حمل‌ونقل، لجستیک و تجارت دانست.

وی در این باره گفت: در چارچوب گسترش این دست همکاری‌ها، زمینه‌های مطلوب برای هم‌افزایی موقعیت جغرافیایی، زیرساخت‌ها و امکانات حمل‌ونقلی‌مان، بهره‌مندی کلیه بازیگران عرصه حمل‌ونقل، لجستیک، تجارت و اقتصاد کشورهای متبوع ما، بیش از پیش در این پهنه جغرافیایی فراهم شود.

اما علاوه بر درآمد توسعه حمل‌ونقل بین‌المللی چه مزایایی برای کشورمان دارد و چرا تا کنون فعال نشده است؟

آمارها چه می‌گویند؟

اساس گزارش‌های رسمی بانک مرکزی با عنوان حساب‌های ملی از سال ۱۳۸۴ تا ۱۳۹۹، به طور متوسط در این سال‌ها سهم مجموع بخش حمل‌ونقل شامل جابجایی بار و مسافر و در انواع مختلف آن از کل تولید ناخالص داخلی بطور متوسط ۸٫۵ درصد بوده است.

این در حالی است که سهم حمل‌ونقل جاده‌ای ۸۰٫۵ درصد، حمل‌ونقل ریلی ۲٫۳ درصد، حمل‌ونقل هوایی ۶٫۸ درصد، حمل‌ونقل دریایی ۱۰٫۴ درصد در این مدت بوده است.

در سال ۱۴۰۰ نیز مجموع بار ترانزیت کشور از طریق ناوگان جاده‌ای و ریلی حدود ۱۱.۲ میلیون تن بوده است.

هرچند آمار ترانزیت کشور در سال جاری به دلیل تحریم روسیه از سوی غرب، عمدتاً با تکیه بر کریدور شمال - جنوب، روند روبه رشدی را طی می‌کند ولی با این حال نمی‌توان به پیش‌بینی‌های دولتی‌ها برای درآمد ارزی از طریق ترانزیت کشور خوش‌بین بود. چرا که برای پایداری این روند رو به رشد می‌بایست اقداماتی اساسی صورت گیرد.

مشکلات

در این میان اگرچه ایران از موقعیت مناسب جغرافیای برخوردار اما این بخش تاکنون ارزآوری بایسته‌ای برای کشور نداشته و رقبای منطقه‌ای و کشورهای همسایه به‌شدت در حال سرمایه‌گذاری برای ایفای نقش ترانزیتی خود و همچنین به حاشیه راندن جایگاه ترانزیتی ایران هستند. دولتمردان، دلیل این امر را تحریم‌های امریکا و غرب علیه ایران عنوان می‌کنند اما بر کسی پوشیده نیست که علاوه بر تحریم، فقدان یک نهاد راهبردی فرابخشی فعال، نبود آینده‌نگری و یک نقشه راه یا برنامه ملی برای توسعه کریدورهای ترانزیتی، کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و عدم تکمیل کریدورهای ریلی و جاده‌ای، از جمله راه‌آهن مشهد به چابهار و رشت به آستارا و همچنین عدم اتصال غرب و شرق کشور به شبکه آزادراهی، موقعیت ترانزیتی ایران را بیش از پیش دچار مشکل کرده است.

یادمان باشد آینده‌نگری در حوزه ترانزیتی کشور، علاوه بر درآمدزایی، اشتغال‌زایی در این حوزه و افزایش مشاغل مرتبط، افزایش ارزش پول و ... که می‌تواند همه این موارد به شکل خرد در اقتصاد خانوارهای ایرانی مؤثر باشد. در عین حال این اقدامات می‌تواند جایگاه راهبردی سیاسی و امنیتی کشور در معادلات منطقه‌ای و بین‌المللی را بهبود ببخشد.

راه‌حل

کارشناسان تأکید دارند تجهیز امکانات و زیرساخت‌ها، فراهم آوردن تسهیلات گسترده در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل، انجام سرمایه‌گذاری‌های لازم، اقدام کلیه بخش‌های دولتی در حرکتی هماهنگ به منظور رفع موانع و تسهیل امر ترانزیت و تبلیغات گسترده می‌تواند در بهره‌وری اثربخش از موقعیت جغرافیایی و منحصربه‌فرد ترانزیت مؤثر باشد.

 همچنین توسعه و تکمیل زیرساخت‌های ترانزیتی با اولویت خطوط ریلی و مسیرهای شریانی واقع در کریدورهای ترانزیتی، به‌کار‌گیری فناوری‌های نوین در فرایندهای کنترل و بازرسی با هدف کاهش زمان ترانزیت، شناسایی و اصلاح قوانین و مقررات متعدد و غیر ضروری، اصلاح قوانین داخلی متناسب با قوانین بین‌المللی، ساده‌سازی و کاهش اسناد و تشریفات زائد در امر ترانزیت، توسعه نوار ساحلی و پسابندری به خصوص در بندر چابهار و اجرای توافق‌نامه‌های چندجانبه گمرکی و حمل‌ونقلی در کریدورهای ترانزیتی و همچنین بهبود روابط سیاسی و امنیتی با کشورهای تأثیرگذار منطقه می‌تواند روند روبه رشد ترانزیت کالا از کشور را سرعت ببخشد.

انتهای پیام/