«کنجکاوی» سخت‌ترین صعود خود را با موفقیت انجام داد

به گزارش گروه دانش و فناوری،    مریخ‌نورد کنجکاوی ناسا از جائو(Jau) که یکی از چالش برانگیزترین مناطق مریخ است، صعود کرده است. این شاهکار مصادف با یازدهمین سالگرد استقرار این مریخ‌نورد در سیاره سرخ است که ۵ اوت رقم خورد.

جائو مجموعه‌ای از ده‌ها دهانه برخوردی در یک مکان است که بزرگ‌ترین آنها به اندازه یک زمین بسکتبال است.

جائو یکی از توقفگاه‌های سفر کنجکاوی برای کاوش مریخ است. به گفته ناسا، جائو در دامنه کوه شارپ(Sharp) قرار دارد که دارای قله‌ای به ارتفاع ۵ کیلومتر است که ممکن است حدود میلیاردها سال پیش دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و نهرهایی را در خود جای داده باشد.

ناسا می‌گوید: هر لایه از این کوه در دوره‌های متفاوتی از دوران‌های آب‌ و هوایی باستانی مریخ شکل گرفته است و هرچه کنجکاوی بالاتر می‌رود، دانشمندان در مورد چگونگی تغییر چشم‌انداز این سیاره در طول زمان بیشتر می‌آموزند.

صعود سخت

سفر به بالای این شیب، مجموعه‌ای از موانع را برای تیم عملیات روی زمین به منظور حرکت دادن این مریخ‌نورد در این سطوح دوردست رقم می‌زد.

صحبت از یک شیب تند ۲۳ درجه‌ای با ماسه‌های لغزنده و تخته سنگ‌هایی به اندازه چرخ مریخ‌نورد در مسیر صعود است.

این موانع در حالی که رانندگان کنجکاوی را روی زمین آزار می‌داد، صعود از این شیب را برای مریخ‌نورد دشوار می‌کرد.

ایمی هیل(Amy Hale) یکی از رانندگان مریخ‌نورد کنجکاوی از ناسا می‌گوید: اگر تا به حال سعی کرده باشید روی یک تپه شنی در ساحل بدوید، اساساً این همان کاری است که ما انجام دادیم و می‌دانید که کار سختی است، چرا که در مسیر، سنگ‌هایی هم وجود داشت.

رانندگان کنجکاوی، این مریخ‌نورد را به صورت زنده و در لحظه حرکت نمی‌دهند، بلکه مسیر از پیش تعیین شده‌ای را دنبال می‌کنند که توسط ۱۵ برنامه‌ریز مریخ‌نورد تعیین شده است.

این مهندسان صدها خط کد را برای فعالیت‌های مریخ‌نورد، مانند مکان‌هایی که مریخ نورد به آنها سفر می‌کند، از مناطق و اشیای هدف عکس می‌گیرد و از ابزارهای علمی برای جمع‌آوری داده‌های خاص استفاده می‌کند، ایجاد می‌کنند. این دستورالعمل‌ها روزانه به سیستم حرکتی و بازوی رباتیک مریخ‌نورد منتقل می‌شوند و پس از انجام وظایف محوله، مریخ‌نورد گزارش نهایی را ارائه می‌دهد.

برنامه‌ریزها برای مسیریابی و ایده گرفتن از توپوگرافی سیاره سرخ، به فناوری‌ها و مدارگردهای مختلفی مانند مدارگرد شناسایی مریخ(Mars Reconnaissance Orbiter) تکیه می‌کنند.

با این حال، نوشتن کد برای ناوبری و مسیریابی مریخ‌نورد ساده نیست. مهندسان برای اینکه مریخ‌نورد بتواند به تنهایی و در عین حال به آرامی در مناطق ناشناس حرکت و از آن عبور کند، باید سطوح ناهموار و هر گونه خطر احتمالی مانند وجود صخره‌ها یا ماسه‌های عمیق را در مسیر مریخ‌نورد در نظر بگیرند.

ناسا توضیح داد: تیم ما همه چیز را که می‌تواند به مریخ‌نورد آسیب برساند، در نظر می‌گیرد و برنامه‌نویس‌ها دستوراتی را می‌نویسند که کنجکاوی در صورت مواجهه با هر گونه غافلگیری از حرکت بایستد. توقف‌های غیرمنتظره که به آن «خطا» گفته می‌شود، ممکن است زمانی رخ دهند که چرخ‌ها بیش از حد بلغزند یا یک چرخ توسط یک سنگ بزرگ بیش از حد بلند شود. این مریخ‌نورد در مسیر جائو در چندین موقعیت با هر دو مشکل مواجه شد.

طرح انحراف

تیم ماموریت برای غلبه بر این موانع تصمیم گرفت از مسیر در حدود ۱۵۰ متر منحرف شود و از کوه شارپ بالا برود. همین مسیر انحرافی موجب شد تا پیمایش جائو چند هفته طول بکشد، اما در نهایت نتیجه داد.

دین شولن(Dane Schoelen) سرپرست برنامه‌ریزی مسیر کنجکاوی گفت: این احساس بسیار خوبی بود که بالاخره از این شیب گذشتیم و آن منظره شگفت انگیز را دیدیم. من می‌توانم در طول روز به تصاویر مریخ نگاه کنم. من اغلب احساس می‌کنم درست در کنار کنجکاوی ایستاده‌ام و به عقب نگاه می‌کنم که چقدر صعود کرده است.

تیم علمی کنجکاوی از زمان انجام این صعود سخت، تجزیه و تحلیل خوشه دهانه‌های برخوردی منطقه جائو را تکمیل کرده است.

کنجکاوی در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۱۱ توسط ناسا به مقصد مریخ پرتاب شد و حدود ۸ ماه بعد در ۶ اوت ۲۰۱۲ بر روی سطح این سیاره فرود آمد.

گفتنی است که مدیر برنامه و پرواز کنجکاوی، بابک فردوسی مهندس ایرانی-آمریکایی ناسا بوده است.

حالا مریخ‌نورد کنجکاوی و تیم ماموریت آن پس از گذراندن مدتی در دامنه کوه شارپ، برای مقابله با چالش بعدی، یعنی صعودی بلندتر در مسیر کوه شارپ برای کاوش مکانی جدید آماده خواهند شد.

انتهای پیام