راهکارهای توسعه یادگیری با فناوری موبایل در آموزش عالی
امروزه یادگیری با استفاده از فناوری‌های موبایل، جایگاهی ویژه را در سرتاسر جهان پیدا کرده است. محققان کشور برای بهبود جایگاه این شیوه یادگیری-یاددهی در ایران تحقیقی را انجام داده و پیشنهادهایی را ارائه کرده‌اند.
به گزارش گروه دانش وفناوری اقتصاد ۱۰۰ و به نقل از ایسنا، یادگیری با موبایل، تأثیر قابل توجهی بر آموزش در سراسر جهان داشته و تحقیقات در مورد استفاده از این شیوه یادگیری از اوایل سال ۲۰۰۰ آغاز شده است. استفاده از فناوری آموزشی در فرایند یادگیری، البته موضوع جدیدی نیست و همپای خود نظام آموزشی، قدمت دارد. اما به‌کارگیری فناوری‌های تحول‌آفرین و ظهور رویکرد جدیدی از یادگیری به‌عنوان یادگیری الکترونیکی عمر چندان زیادی نداشته و بسیار مورد توجه متخصصان تعلیم و تربیت قرار دارد. امروزه به دلایل متعدد، فراگیران در کنار تجربه‌های آموزشی به‌دست‌آمده از طریق آموزش‌های سنتی چهره به چهره، ممکن است به آموزش‌های از راه دور نیاز پیدا کنند و متقاضی برگزاری دوره‌های درسی به شیوه الکترونیکی و از راه دور باشند.
به گفته متخصصان، فناوری‌های موبایل، شیوه‌های آموزشی را تغییر داده‌اند، به‌نحوی‌که امروزه کل جوامع از طریق آن به اطلاعات نگاه کرده و از آن‌ها استفاده می‌کنند. در همین راستا فناوری‌های ارتباطی مانند تلفن همراه یا تلفن هوشمند در تبدیل فرآیند یادگیری از شیوه متعارف و سنتی آن به شکل برخط و غیر حضوری بسیار مؤثر بوده‌اند. ظهور برنامه‌های کاربردی یادگیری در تلفن‌های همراه، آموزش را بسیار تسهیل کرده است. یادگیری موبایل رویکرد نسبتاً جدیدی در نظام یاددهی-یادگیری است که در آن کاربران با کمک دستگاه‌های هوشمند خود قادرند در هر مکان و زمانی به محتوای آموزشی دسترسی داشته باشند و به‌سادگی حرکت سرانگشتان بر روی صفحه تلفن همراه، به تمام اطلاعات مورد نیاز خود دسترسی پیدا کنند.
در این رابطه، یک مطالعه مروری توسط پژوهشگرانی از دانشگاه تهران انجام شده است که در آن مؤلفه‌های مرتبط با یادگیری موبایل در نظام آموزش عالی ایران بررسی شده‌اند.
در این تحقیق کاربردی، پژوهشگران به جستجوی پژوهش‌های منتشرشده در پایگاه‌های اطلاعاتی داخلی نظیر جهاد دانشگاهی، مگ ایران و نورمگز در بازه زمانی 1390 تا 1400 پرداخته و اطلاعات مورد نیاز خود را پس از استخراج، مورد تجزیه‌وتحلیل علمی قرار داده‌اند.
نتایج حاصل از این تحقیق، منجر به شناسایی 17 مفهوم شد که در قالب 5 مؤلفه طبقه‌بندی شد. بر اساس این یافته‌ها، مؤلفه‌های مرتبط با مدرس (دانش، نگرش و مهارت‌های مورد نیاز)، فراگیر (دانش، نگرش و مهارت‌های مورد نیاز)، راهبری کلاس درس (تعامل، روش‌های یادگیری، روش‌های یاددهی، ارزشیابی، محتوا)، سازمان و مدیریت (منابع مالی، منابع اطلاعاتی، فرهنگ‌سازمانی) و فناوری (نرم‌افزار، سخت‌افزار و زیرساخت) دارای اهمیت فراوانی در حوزه یادگیری موبایل هستند و لازم است برای گسترش بیشتر این حوزه، مورد توجه قرار گیرند.
بنا بر گفته‌های فاطمه نارنجی ثانی، استادیار و محقق گروه مدیریت و برنامه‌ریزی آموزشی دانشگاه تهران و همکارانش، «عصر حاضر، عصر گذر از آموزش کلاسیک به آموزش الکترونیکی و یادگیری موبایل است و بر این اساس لازم است واقعیت‌ها و تفاوت‌های این دو نظام آموزشی مورد توجه قرار گیرند. در یادگیری موبایل برخلاف نظام کلاسیک، این محیط آموزشی است که به‌طرف فراگیر می‌رود. به‌طوری‌که فرد می‌تواند بدون حضور فیزیکی در مدرسه و یا دانشگاه، از منزل یا هر مکان دلخواه به فرایند یاددهی-یادگیری بپردازد».
آن‌ها می‌افزایند: «این امر، مستلزم تغییر نقش مدرس و فراگیر و درک پارادایم سوم حاکم بر دنیای آموزش است. در این خصوص، تولید محتواهای آموزشی مناسب و شیوه تدریس درست و آشنایی استادان و دانشجویان در زمینه نحوه استفاده از سامانه‌های آموزش الکترونیکی و سایر اپلیکیشن های فضای مجازی، همگی از عوامل مؤثر در تعیین میزان کیفیت یادگیری موبایل هستند».
در این پژوهش کاربردی و در راستای نتایج به‌دست‌آمده از آن، پیشنهادهایی برای متصدیان و سیاست‌گذاران نظام آموزش عالی ارائه شده‌اند.
نارنجی ثانی و همکارانش در این رابطه اظهار کرده‌اند: «پیشنهاد می‌شود کلاس‌های آموزشی در سطوح دانش و نگرش برای ذینفعان کلیدی درگیر در فرایند یادگیری در آموزش استفاده از فرایندهای یادگیری موبایل برگزار شود».
آن‌ها در ادامه آورده‌اند: «همچنین بایستی کارگروه تخصصی متشکل از متخصصان و صاحب‌نظران موضوع یادگیری موبایل با هدف طراحی سازوکارها و برنامه‌های عملیاتی برای کاهش مقاومت و پذیرش در جهت تلفیق فناوری‌های تحول‌آفرین با فرآیند یاددهی-یادگیری تشکیل شود».
در این تحقیق همچنین به دو راهکار زیر اشاره شده است:
- فراهم کردن زیرساخت‌ها و امکانات و نرم‌افزارهای مناسب برای استفاده از یادگیری موبایل در نظام آموزش عالی.
- طراحی و اجرای رویدادهای علمی و آموزشی برای افزایش میزان آگاهی و ایجاد نگرش مثبت در دانشجویان، اعضای هیئت علمی و سایر کارکنان نسبت به اهمیت کاربست یادگیری موبایل در کلیه فرآیندهای مرتبط با نظام یاددهی-یادگیری.
از این یافته‌ها، مقاله‌ای علمی پژوهشی تهیه شده که در فصل‌نامه «پژوهش در برنامه‌ریزی درسی» منتشر شده است. این فصل‌نامه توسط دانشگاه آزاد اسلامی واحد اصفهان (خوراسگان) و با همکاری انجمن مطالعات برنامه درسی ایران انتشار می‌یابد.
انتهای پیام
ارسال نظر