راز نقشه شوم افغانستان/ تهدیدی جدید برای ایران؟
اقتصاد 100- سدسازی‌های گسترده افغانستان روی رودهای مشترک، تهدیدی جدی برای منابع آبی ایران؛ کاهش چشمگیر ورودی آب به سد دوستی تأمین آب شرب شهر مشهد را بحرانی کرده است. آیا نقشه جدید دشمنان، آینده آبی ایران را در خطر قرار داده است؟
افغانستان همواره به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه، با چالش‌های متعددی مواجه بوده و روابط دوجانبه با ایران نیز تحت تأثیر این مشکلات قرار گرفته است. اخیراً، بحث‌هایی پیرامون سدسازی افغانستان و تأثیر آن بر منابع آبی ایران مطرح شده است که در این گزارش به بررسی جزئیات این موضوع و پیامدهای آن برای ایران پرداخته‌ایم.
کاهش منابع آبی سد دوستی و چالش تأمین آب مشهد
محمد جوانبخت، معاون وزیر نیرو، به کاهش چشمگیر منابع آبی سد دوستی اشاره کرده و اظهار داشته است که کاهش یا حذف برداشت غیرشرب ترکمنستان از این سد می‌تواند به تأمین آب شهر مشهد کمک شایانی کند. وی از کشور ترکمنستان درخواست کرده است تا در همکاری با ایران برای مدیریت منابع آبی این سد اقدام نماید.
نظر کارشناسان درباره سدسازی افغانستان
ابوالفضل ظهره‌وند، عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس، با اشاره به مشکلات سدسازی افغانستان روی رودهای مشترک، تأکید کرده است که دشمنان ایران با استفاده از این اهرم به دنبال تأثیرگذاری بر منابع آبی کشور هستند. وی بیان داشت که همکاری ایران با افغانستان برای بهبود سیستم آبیاری این کشور می‌تواند به جای سدسازی کارآمدتر باشد.
اقدامات تغییر ژئوپلیتیکی و تأثیر بر منابع آبی منطقه
ظهره‌وند همچنین به کانال آبی بزرگ قوش‌تپه اشاره کرد که از سوی آمریکا برای تغییر در ژئوپلیتیک منطقه ساخته شده است. این کانال تأثیرات گسترده‌ای بر دبی آب رودخانه جیحون و منابع آبی ترکمنستان و ازبکستان داشته است.
ضرورت برنامه‌ریزی برای آب پایدار داخلی
وی تأکید کرد که ایران باید به جای اتکا به منابع آبی خارجی، برنامه‌ریزی گسترده‌ای برای تأمین آب پایدار داخلی انجام دهد. توسعه شبکه سراسری آب، استفاده از روش‌هایی مانند آب‌شیرین‌کن‌ها، بهره‌برداری از آب خزر و عمان، و اصلاح سیستم‌های آبیاری در حوزه کشاورزی از جمله راهکارهایی هستند که باید در دستور کار قرار گیرند.
پیشنهادهایی برای مدیریت بهتر منابع آبی
راهکار پیشنهادی توضیحات| توسعه شبکه سراسری آب | ایجاد شبکه‌ای مشابه شبکه برقی برای انتقال آب در سراسر کشور. |
| استفاده از آب شیرین‌کن‌ها | توسعه فناوری‌های شیرین‌سازی آب برای بهره‌برداری از منابع آبی غیرشرب. |
| اصلاح سیستم آبیاری | کاهش مصرف آب در حوزه کشاورزی با استفاده از تکنولوژی‌های نوین. |
| جمع‌آوری آب‌های سطحی | مدیریت منابع آب باران و جلوگیری از هدررفت آن. |
| خروج سدهای ناکارآمد از مدار | حذف سدهایی که تأثیرات منفی بر پایین‌دست دارند. |
نتیجه‌گیری
برای مدیریت بحران آب، ایران نیازمند برنامه‌ریزی استراتژیک و سرمایه‌گذاری در پروژه‌های داخلی است. همکاری منطقه‌ای با کشورهای همسایه، به ویژه افغانستان، نیز باید در چارچوب یک تعامل سازنده و بلندمدت انجام شود. اما در نهایت، تأمین منابع آبی پایدار داخلی، کلید حل بحران‌های موجود خواهد بود.
