دهه شصتی‌ها فرمانروای بازار کار؛ نسل سوخته یا سوپرمن؟

بر اساس گزارش‌های مرکز آمار، جمعیت ایران تا سال ۱۴۲۸ به نقطه اوج خود خواهد رسید و سپس از اواخر دهه ۱۴۳۰ کاهش جمعیت آغاز خواهد شد.

همچنین این گزارش به موضوعاتی همچون کاهش رشد جمعیت در استان‌های مختلف، افزایش سالمندی، کاهش بعد خانوار و تغییرات در روند شهرنشینی پرداخته است.

<

کاهش چشمگیر نرخ رشد جمعیت در ایران

بررسی‌های مرکز آمار نشان می‌دهد که روند رشد جمعیت کشور به شدت کم شده است. در بازه زمانی ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵، نرخ رشد جمعیت ۱.۲۴ درصد بود که به مرور کاهش یافته است.

در دوره ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰، این نرخ به ۰.۹۸ درصد و در بازه ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۵ به ۰.۷۲ درصد می‌رسد.

بازه زمانی	میزان رشد جمعیت (درصد)
۱۳۹۰ تا ۱۳۹۵	۱.۲۴
۱۳۹۵ تا ۱۴۰۰	۰.۹۸
۱۴۰۰ تا ۱۴۰۵	۰.۷۲

 

پیش‌بینی افزایش جمعیت تا سال ۱۴۲۸

مرکز آمار ایران برآورد کرده که جمعیت کشور در سال ۱۴۲۸ به حدود ۹۴ میلیون و ۵۶۰ هزار نفر خواهد رسید که این میزان نسبت به سال ۱۳۹۵، حدود ۱۴.۶۶ میلیون نفر رشد خواهد کرد.

پس از این نقطه، جمعیت کشور روند کاهشی را آغاز خواهد کرد.

جمعیت استان‌ها؛ تمرکز در نقاط خاص

بر اساس پیش‌بینی‌ها، تا سال ۱۴۰۴، بیش از نیمی از جمعیت ایران در ۷ استان اصلی زندگی خواهند کرد.

استان تهران با ۱۷ درصد، خراسان رضوی با ۸ درصد و استان‌های اصفهان، فارس، خوزستان، آذربایجان شرقی و غربی هرکدام با ۶ درصد در زمره مناطقی هستند که بیشترین جمعیت را جذب خواهند کرد.

نام استان	درصد از جمعیت کل کشور
تهران	۱۷
خراسان رضوی	۸
اصفهان	۶
فارس	۶
خوزستان	۶
آذربایجان شرقی	۶
آذربایجان غربی	۶

 

رشد جمعیتی استان‌ها

میزان رشد جمعیت در استان‌های مختلف با یکدیگر تفاوت دارد. بیشترین رشد جمعیتی مربوط به استان‌های سیستان و بلوچستان ۲.۰۳، یزد ۱.۵۸ و هرمزگان۱.۴۱ است.

در مقابل، کمترین رشد جمعیتی در استان‌های خراسان شمالی -۰.۱۵، لرستان -۰.۰۳ و همدان با صفر درصد ثبت خواهد شد.

نام استان	رشد جمعیت به درصد (۱۴۰۰ تا ۱۴۰۴)
سیستان و بلوچستان	۲.۰۳
یزد	۱.۵۸
هرمزگان	۱.۴۱
همدان	۰
خراسان شمالی	-۰.۱۵
لرستان	-۰.۰۳

 

شهرنشینی؛ تمایل بیشتر به زندگی شهری

برآوردها نشان می‌دهد که تا سال ۱۴۰۴، ۷۷ نفر از هر ۱۰۰ نفر ایرانی در مناطق شهری زندگی خواهند کرد که نسبت به سال ۱۳۹۵ افزایش داشته است.

در سال ۱۳۹۵ این آمار ۷۴ نفر از هر ۱۰۰ نفر بود. بیشترین میزان شهرنشینی متعلق به استان‌های قم (۹۶%)، تهران (۹۴.۹%) و البرز (۹۳.۶%) است.

استان	درصد جمعیت شهرنشین
قم	۹۶
تهران	۹۴.۹
البرز	۹۳.۶
گلستان	۵۸.۸
کهگیلویه و بویراحمد	۵۸.۶
سیستان و بلوچستان	۵۴.۹

 

روند افزایش سالمندی در کشور

جمعیت ایران به سمت سالمندی حرکت می‌کند. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۱۴۰۴، از هر ۱۰۰ نفر جمعیت، ۸ نفر در سن ۶۵ سال و بیشتر قرار خواهند داشت.

در سال ۱۳۹۵ این رقم ۶ نفر از هر ۱۰۰ نفر بود. استان‌های گیلان، مازندران و تهران به ترتیب با ۱۱.۶%، ۱۰.۶% و ۹.۱% بیشترین نسبت سالمندی را خواهند داشت.

نام استان	نسبت سالمندی (درصد)
گیلان	۱۱.۶
مازندران	۱۰.۶
تهران	۹.۱
بوشهر	۵.۸
هرمزگان	۴.۹
سیستان و بلوچستان	۳.۳

 

نسبت جنسیتی؛ توازن میان زنان و مردان

تا سال ۱۴۰۴، نسبت جنسیتی جمعیت ایران به ازای هر ۱۰۱ مرد، ۱۰۰ زن خواهد بود.

استان یزد با ۱۰۵.۲، بوشهر با ۱۰۳.۸ و کهگیلویه و بویراحمد با ۱۰۲.۸ بالاترین نسبت مرد به زن را دارند، در حالی که استان خراسان جنوبی با ۸۵.۲، اردبیل با ۸۸.۴ و سیستان و بلوچستان با ۸۸.۸ درصد کمترین نسبت را خواهند داشت.

نام استان	نسبت مرد به زن
یزد	۱۰۵.۲
بوشهر	۱۰۳.۸
کهگیلویه و بویراحمد	۱۰۲.۸
سیستان و بلوچستان	۸۸.۸
اردبیل	۸۸.۴
خراسان جنوبی	۸۵.۲

 

بعد خانوار و تعداد خانوارهای ایران

تا سال ۱۴۰۴، تعداد خانوارهای کشور به بیش از ۲۸ میلیون خواهد رسید. این مقدار در سال ۱۳۹۵ برابر با ۲۴ میلیون و ۱۹۶ هزار خانوار بود.

در همین سال تعداد خانوارهای شهری به ۲۲ میلیون و ۱۲۹ هزار و خانوارهای روستایی به ۵ میلیون و ۹۵۲ هزار خانوار خواهد رسید.

نوع خانوار	تعداد خانوار
خانوار شهری	۲۲.۱۲۹.۰۰۰
خانوار روستایی	۵.۹۵۲.۰۰۰

 

علاوه بر این، بعد خانوار نیز در حال کاهش است. پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تا سال ۱۴۰۴، تعداد افراد هر خانوار به ۳.۱ نفر کاهش پیدا خواهد کرد که این عدد نسبت به سال ۱۳۹۵ (۳.۳ نفر) روند کاهشی را نشان می‌دهد.

استان	بعد خانوار در سال ۱۴۰۴
سیستان و بلوچستان	۳.۶
گیلان	۲.۸

 

سیمای جمعیت ایران در سال ۱۴۰۴

<

بر اساس تحقیقات، ۳۰.۶ میلیون مرد و ۲۹.۸ میلیون زن در سن کار قرار دارند. دهه شصتی‌ها همچنان بیشترین تراکم جمعیت شاغل ایران را دارند. پیش‌بینی می‌شود که پس از بازنشستگی این نسل، نیاز به نیروی کار افزایش یابد.

تحولات جمعیتی ایران از کاهش نرخ رشد تا افزایش سالمندی، تغییرات اساسی در برنامه‌های ملی کشور ایجاد خواهد کرد. برنامه‌ریزی برای مهاجرت‌ها، مسائل انرژی و آینده اقتصادی نیازمند توجه ویژه‌ای است.

از سوی دیگر، با بازنشستگی گسترده دهه شصتی‌ها، فضای مشاغل دچار تغییرات اساسی می‌شود. این موضوع با پیشرفت هوش مصنوعی می‌تواند هم به تهدیدی برای برخی مشاغل و هم فرصتی برای ایجاد شغل‌های جدید تبدیل شود.