صدای پای گرانی بنزین / شوکی که کشور را لرزاند!

بازار گمانه‌زنی‌ها درباره تغییر قیمت بنزین این روزها بسیار داغ شده است. اظهارات مقام‌های مسئول در زمینه افزایش هزینه‌های تامین سوخت و نامتوازن بودن قیمت فعلی، احتمال افزایش نرخ سوخت را بیش از پیش مطرح کرده است.

با این حال، "تابناک" در گزارشی به نقل از وزیر نفت و معاون وی تأکید کرد که فعلاً برنامه‌ای برای افزایش قیمت سوخت وجود ندارد. اما اظهارات جنجالی برخی نمایندگان مجلس، نگرانی‌ها را همچنان زنده نگه داشته است. برای مثال، مصطفی نخعی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، پیش‌تر احتمال سه‌نرخی شدن بنزین را مطرح کرده بود.

نظر رئیس کمیسیون انرژی مجلس

این گمانه با واکنش موسی احمدی، رئیس کمیسیون انرژی مجلس، روبه‌رو شد که این ادعا را کاملاً رد کرده و تأکید کرد که چنین تصمیمی معنایی ندارد. وی در گفت‌وگویی با سایت خبری "بازار"، به ناکافی و غیرمنطقی بودن شیوه‌های کنونی توزیع یارانه سوخت اشاره کرد و به طور غیر مستقیم به امکان اعلام برنامه‌های جدید دولت در آینده اشاره نمود.

جدیت در بررسی اختصاص سهمیه به هر فرد

هرچند رئیس کمیسیون انرژی مجلس جزئیاتی از زمان و نحوه تغییر شیوه تخصیص یارانه سوخت ارائه نکرد، اما شواهد نشان می‌دهد طرح اختصاص سهمیه بنزین به هر کد ملی مورد توجه مسئولان قرار گرفته است. برخی از نمایندگان مجلس معتقدند این طرح می‌تواند عادلانه‌تر باشد و از قاچاق سوخت جلوگیری کند. بر اساس ایده‌های اولیه این طرح، به هر شخص ۲۰ تا ۳۰ لیتر بنزین در ماه اختصاص داده می‌شود و شهروندانی که نیاز ندارند، می‌توانند سهمیه خود را به دیگران بفروشند. برخی نیز پیشنهاد داده‌اند سهمیه بیشتری به مناطق کمتر برخوردار تعلق گیرد.

ثبات نرخ بنزین از سال ۱۳۹۸

از آبان ماه سال ۱۳۹۸، قیمت‌های سهمیه‌ای و آزاد بنزین تغییری نداشته‌اند. در این مدت، تورم و افزایش قیمت کالاهای اساسی تأثیری بر نرخ سوخت نگذاشته است. در حالی‌که برخی شایعات از اضافه شدن نرخ سوم (سه نرخی‌شدن) به بازار خبر داده بودند، این موضوع همواره از سوی دولت تکذیب شده است. دولت اعلام کرده که برنامه‌ای برای غافلگیر کردن مردم با افزایش نرخ بنزین وجود ندارد.

مدل سه نرخی چگونه عمل می‌کند؟

مدل "سه نرخی" بر پایه سه قیمت متفاوت برای عرضه بنزین پیشنهاد شده است:

۱. نرخ یارانه‌ای: این نرخ صرفاً برای مصرف پایه تعیین شده و در حال حاضر هر لیتر بنزین یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومان قیمت دارد.

۲. نرخ نیمه‌آزاد: این نرخ برای مقدار مصرفی که بالاتر از سهمیه یارانه‌ای است، اما هنوز در محدوده‌ای منطقی قرار دارد تعیین می‌شود. در حال حاضر قیمت آن ۳۰۰۰ تومان برای هر لیتر است.

۳. نرخ آزاد: برای مصرف‌کنندگانی که مشمول یارانه نیستند یا مصرف بیشتری دارند. این نرخ برای گروه‌های پرمصرف در نظر گرفته می‌شود و معمولاً بسیار بیشتر از نرخ‌های یارانه‌ای و نیمه‌آزاد است.

اجرای این مدل با هدف مدیریت مصرف سوخت، جلوگیری از قاچاق، و هدفمندسازی یارانه‌های سوختی طراحی شده است. با این حال، وجود زیرساخت‌های پیشرفته، نظارت دقیق و ایجاد اعتماد عمومی از الزامات کلیدی است. بدون این موارد، احتمال ریسک‌های نظیر فساد و ایجاد شکاف اجتماعی افزایش می‌یابد.

با این حال، وزارت نفت بار دیگر تأکید کرده که در شرایط فعلی، تصمیمی برای افزایش نرخ بنزین یا رفتن به سمت سیستم سه نرخی وجود ندارد.