زلزله شدید در راه تهران؛ آخرالزمان پایتخت نزدیک است
اقتصاد100- تهران و البرز روی گسل‌های فعال لرزه‌ای قرار دارند و وقوع یک زلزله بزرگ در این مناطق می‌تواند پیامدهایی آخرالزمانی به همراه داشته باشد؛ کابوسی که هر لحظه بیخ گوش پایتخت‌نشینان در کمین است.
شنبه‌شب گذشته، زمین‌لرزه‌ای در کرج رخ داد که موجی از اضطراب را در دل ساکنان تهران نشاند. تهدیدی بزرگ و طبیعی، نگرانی پایتخت‌نشینان را بیش از پیش افزایش داد. درحالی که ترس از وقوع زلزله همچنان یک سایه سنگین بر زندگی مردم تهران است، شنبه‌شب، بسیاری از شهروندان این کلان‌شهر تا صبح در اضطراب به سر بردند، به دنبال اطلاعات بودند و در دل این نگرانی عمیق، امید داشتند که این ترس ابدی نباشد.
حوادث متوالی؛ از آتش‌سوزی تا زلزله
۱۳ اردیبهشت، نه فقط زمین‌لرزه، بلکه یک سلسله حوادث نگران‌کننده در استان البرز رخ داد. حوالی ساعت هشت و ۴۰ دقیقه شب، گزارشی از آتش‌سوزی در یک واحد پرس کارتن در نزدیکی نیروگاه برق قائم در جنوب کرج به دست آتش‌نشانان رسید. این حادثه به سرعت گسترش یافت و ۱۲ واحد فعالیت ضایعاتی اطراف را نیز درگیر کرد.
مدیرعامل آتش‌نشانی فردیس با اعلام گستردگی حادثه گفت: «این آتش‌سوزی به سبب وزش باد به مساحتی بالغ بر دو هزار متر رسید و حتی نیازمند ۹ دستگاه خودروی سنگین دیگر برای مهار آتش شد.» وقوع قطعی برق و صدای انفجار موجب شد مردم به ارتباط این حادثه با نیروگاه قائم مشکوک شوند، اما مسئولان شایعات پیرامون آن را تکذیب کردند.
کمتر از یک ساعت پس از این آتش‌سوزی، زمین‌لرزه‌ای به بزرگی چهار ریشتر به وقوع پیوست که کانون آن در منطقه ماهدشت کرج قرار داشت و زنگ خطر بزرگ‌تری را برای ساکنان تهران و کرج به صدا درآورد.
نشانه‌هایی از فعال‌شدن گسل‌ها
به عقیده متخصصان، «فعالیت‌های انسانی» نظیر برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی، یکی از عوامل موثر در تحریک زمین‌لرزه‌هاست. افزایش جمعیت مهاجر به استان تهران و تخلیه منابع زیرزمینی آب در سال‌های اخیر، به باور کارشناسان، فاصله زمانی فعال‌شدن گسل‌ها را به شدت کاهش داده است. گزارش‌هایی از پژوهشگاه زلزله‌شناسی حاکی از احتمال وقوع زلزله‌ای با شدت بیش از ۶ ریشتر در تهران است.
<
مهدی زارع، متخصص زمین‌شناسی، درباره ویژگی‌های زلزله اخیر ماهدشت توضیح داد که این زمین‌لرزه مربوط به گسل ماهدشت در جنوب کرج بوده و بزرگای چهار ریشتر را به ثبت رسانده است. وی تاکید کرد: «زلزله ۱۳ اردیبهشت‌ماه تغییرات تنشی روی گسل شمال تهران ایجاد کرده و می‌تواند زمینه‌ساز فعالیت بیشتر این گسل باشد.»
فرونشست زمین؛ عاملی خطرناک
زارع همچنین فرونشست زمین را به عنوان یکی از مسائل تاثیرگذار در بروز زلزله‌های مکرر معرفی کرد و گفت: «تخلیه منابع زیرزمینی آب در دشت شهریار، کرج و غرب تهران موجب فرونشست‌های زمین تا عمق ۱۶ متر شده است. حتی در برخی نقاط، میزان نشست زمین به ۲۰ تا ۳۵ سانتی‌متر در سال رسیده و این موضوع باعث تحریک سطح گسل‌ها شده است.»
<
پژوهش‌ها نشان داده‌اند که برداشت بی‌رویه منابع زیرزمینی، می‌تواند نقش محرک در وقوع زمین‌لرزه‌های بزرگ تا شدت ۷ ریشتر داشته باشد و زمینه‌ساز زلزله‌های خطرناک‌تر شود. به گفته زارع، فاصله زمانی هشت‌ساله بین وقوع زمین‌لرزه‌ها در گسل‌های محدوده غرب تهران و کرج نشانه‌ای روشن از افزایش لرزه‌خیزی منطقه است.
زلزله تهران؛ خطری که انکار نمی‌شود
فریبرز ناطقی‌الهی، متخصص زلزله‌شناسی، معتقد است که هیچ منطقه‌ای در ایران از خطر زلزله در امان نیست. به گفته او، «ایران بر روی پهنه‌ای لرزه‌‌خیز قرار گرفته که تقریباً بخش عمده‌ای از کشور در معرض خطر زمین‌لرزه است. پهنه زاگرس، البرز و مناطق مختلف سیستان و بلوچستان همه به دلیل موقعیت گسل‌ها، لرزه‌زا هستند.»
ناطقی‌الهی تاکید کرد که تهران دارای گسل‌های فعال است و وقوع زلزله‌ای بزرگ در این منطقه غیرقابل اجتناب به نظر می‌رسد: «این زلزله می‌تواند تمامی جامعه تهران را تحت تاثیر قرار دهد. آنچه باعث نگرانی بیشتر می‌شود، وضعیت نامناسب زیرساخت‌ها، وضعیت امدادرسانی و آلودگی شهر است که در صورت وقوع چنین زلزله‌ای، شرایط بحرانی ایجاد خواهد کرد.»
آمادگی برای زلزله؛ ضرورتی انکارناپذیر
متخصصان بارها هشدار داده‌اند که گسل‌ها و لرزه‌خیزی تهران نیازمند توجه جدی است. ناطقی‌الهی معتقد است که تنها راه کاهش اثرات مخرب زلزله، «مقاوم‌سازی سازه‌ها»، «تقویت مدیریت بحران» و انجام اقدامات جدی برای «آماده‌سازی شهر» است. او همچنین از عدم توجه مسئولان به این موضوع انتقاد کرد و خواستار اقدام فوری و موثر در این زمینه شد.
براساس بررسی‌های مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی، در صورت وقوع زلزله‌ای مشابه زلزله میانمار با قدرت ۷.۷ ریشتر در تهران، پیش‌بینی می‌شود که تعداد قربانیان و خسارت‌های مالی به شدت بالا باشد. تهران، با جمعیتی بالغ بر ۱۳ میلیون نفر و ۲۷ گسل شناسایی‌شده، در معرض تهدیدی جدی قرار دارد و نیازمند اقدامات فوری برای کاهش آسیب‌های احتمالی است.
