افزایش سن بازنشستگی/ چه کسانی برنده اند؟
اقتصاد 100- تصویب قانون افزایش سن بازنشستگی در برنامه هفتم توسعه، با هدف کاهش بحرانهای مالی صندوقهای بازنشستگی، واکنشهای گستردهای را از سوی کارشناسان و جامعه شاغلان به دنبال داشته است. این تغییرات بر سن و سابقه مورد نیاز برای بازنشستگی تأثیر گذاشته و بحثهای داغی را برانگیخته است.

قانون جدید افزایش سن بازنشستگی که با هدف کاهش ناترازی صندوقهای بازنشستگی طراحی شده است، تغییرات قابل توجهی را به همراه دارد. این قانون سن بازنشستگی مردان را از ۶۰ به ۶۲ سال افزایش داده و سابقه مورد نیاز برای بازنشستگی را برای هر دو جنسیت افزایش داده است، در حالی که سن بازنشستگی زنان بدون تغییر، در ۵۵ سال باقی مانده است.
بررسی پیامدهای قانون
محمد تقی فیاضی، کارشناس اقتصادی، به تحلیل جنبههای مختلف این قانون پرداخته و تأثیرات آن بر شاغلان و صندوقهای بازنشستگی را مورد بررسی قرار داده است.
بازندگان قانون افزایش سن بازنشستگی: شاغلان کشور
افزایش سن بازنشستگی تأثیر مستقیمی بر گروهی از افراد دارد که پس از سالها فعالیت حرفهای، انتظار بازنشستگی دارند. زیرا این افراد مجبور خواهند بود چند سال بیشتر در محیط کار بمانند. این اقدام برای شاغلان هیچ انگیزهای ایجاد نکرده و شرایط تورمی کشور همچنین باعث کاهش رضایت و انگیزه آنان شده است.
افزایش سن بازنشستگی ممکن است جریان ورودی منابع به صندوقها را تغییر دهد، اما این تأثیر بسیار وابسته به شرایط استخدامی و میزان تورم کشور است. در صورت کاهش استخدامهای جدید، این تغییر اثرات محدودی خواهد داشت.
تورم و سوء مدیریت: عوامل اصلی ناترازی صندوقها
دو عامل کلیدی یعنی تورم بالا و سوء مدیریت نقش تعیینکنندهای در ناترازی صندوقهای بازنشستگی دارند. تورم اقتصادی ایران سبب شده که صندوقها نتوانند به بازده اقتصادی مطلوب برسند. علاوه بر این، سوء مدیریت نیز مشکلات جدی برای صندوقهای بازنشستگی ایجاد کرده که عمدتاً به شایستهسالاری توجه نمیکنند.
این عوامل نشان میدهند که تا زمانی که تورم و سوء مدیریت پابرجا باشند، افزایش سن بازنشستگی تنها یک راهحل موقت است.
تأثیر بر هزینههای دولت و کسری بودجه
افزایش سن بازنشستگی به طور مستقیم هزینههای دولت و کسری بودجه را تحت تأثیر قرار میدهد. البته این تأثیر به مدیریت صحیح منابع انسانی و اقتصادی بستگی دارد. بهرهوری باید با افزایش تجربه کارکنان بهبود پیدا کند، اما در شرایط فعلی تأثیر قابل توجهی بر کاهش کسری بودجه ندارد.
تأثیر بر فرصتهای شغلی جوانان
یکی از پیامدهای مهم افزایش سن بازنشستگی، کاهش فرصتهای شغلی جوانان است. با باقی ماندن افراد با تجربه در بازار کار، جوانانی که توانایی استفاده از فناوری نوین و دانش بهروز دارند، از دسترسی به موقعیتهای کاری محروم میشوند. این وضعیت موجب افزایش نرخ بیکاری جوانان خواهد شد.
تأثیر بر بهرهوری نیروی کار سالخورده
افزایش سن بازنشستگی ممکن است بهرهوری نیروی کار سالخورده را کاهش دهد. اگرچه تجربه افراد ممکن است تا حدودی بهرهوری را بالا ببرد، اما جوانان به دلیل توانایی بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته معمولاً کارآمدی بیشتری دارند.
جمعبندی
افزایش سن بازنشستگی بهعنوان راهحلی برای کاهش مشکلات صندوقهای بازنشستگی معرفی شده است. با این حال، پیامدهای آن، از جمله کاهش بهرهوری نیروی کار، محدود شدن فرصتهای شغلی جوانان و افزایش بیکاری، نشان میدهد که این قانون بدون اصلاحات بنیادی نمیتواند مشکلات اساسی را حل کند. برای بهبود وضعیت، نیاز به کنترل تورم، مدیریت کارآمد و تنظیم سیاستهای جامعتری وجود دارد.
موضوع تأثیرناترازی صندوقها | راهحل موقتی و وابسته به شرایط تورم. |
فرصتهای شغلی جوانان | کاهش فرصتها و افزایش نرخ بیکاری. |
هزینههای دولت | تأثیر محدود در کاهش کسری بودجه. |
بهرهوری نیروی کار | ممکن است کاهش یابد. |