نحوه واریز سهمیه بنزین عوض شد؟ جزئیات تغییر قیمت و میزان سوخت

ایران با تنها یک درصد جمعیت جهان، چیزی حدود ۲.۷ درصد از انرژی دنیا را مصرف می‌کند و رتبه هفتم در میان بزرگترین مصرف‌کنندگان انرژی در جهان را به خود اختصاص داده است. در حالی که کشورهایی مانند چین، هند، آمریکا، برزیل، روسیه و ژاپن با جمعیت بسیار بیشتر در رده‌های برتر قرار دارند، مصرف بالای انرژی در ایران نگرانی‌هایی جدی در خصوص مدیریت منابع ملی ایجاد کرده است.

در تعطیلات نوروز ۱۴۰۴، میزان مصرف بنزین در کشور به ۲ میلیارد و ۸۲۳ میلیون و ۶۰۰ هزار لیتر رسید که رشد ۹ درصدی نسبت به سال گذشته را نشان می‌دهد. این در حالی است که میانگین مصرف بنزین در آلمان در سال ۲۰۲۳ تنها ۷۴ میلیون لیتر در روز بود. در نتیجه، مصرف بنزین ایران بسیار فراتر از استانداردهای جهانی است؛ به طوری که در تعطیلات نوروزی ۱۴۰۴، رکورد مصرف روزانه به بیش از ۱۶۰ میلیون لیتر رسید.

دلایل رشد بی‌رویه مصرف بنزین در کشور

از عوامل افزایش مصرف بنزین می‌توان به ضعف در توسعه حمل‌ونقل عمومی، افزایش خودروهای فرسوده، ترافیک سنگین، و قاچاق بنزین اشاره کرد. همچنین، خودروهای داخلی به‌ طور متوسط ۲۰ درصد بیشتر از استانداردهای جهانی سوخت مصرف می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که اگر روند فعلی ادامه یابد، مصرف روزانه بنزین تا سال ۱۴۰۷ به ۱۷۰ میلیون لیتر خواهد رسید و این رقم هزینه‌ای بالغ بر ۱۶ میلیارد دلار را برای کشور به همراه خواهد داشت.

تأکیدات رهبری بر صرفه‌جویی انرژی

رهبر معظم انقلاب اسلامی اخیراً بر ضرورت صرفه‌جویی در مصرف حامل‌های انرژی تأکید کرده‌اند. ایشان نیاز به پیگیری‌های مؤثر در میان مسئولان برای اجرای تصمیمات و سیاست‌های درست را مطرح ساختند و تأکید کردند: «پیش از مردم، دستگاه‌های دولتی باید خود را به صرفه‌جویی در مصرف انرژی عادت دهند.»

راهکارهای کارشناسی برای مدیریت مصرف سوخت

کارشناسان توصیه به اتخاذ راهکارهای غیرقیمتی برای کاهش مصرف انرژی می‌کنند. اقداماتی نظیر نوسازی حمل‌ونقل عمومی، کاهش خودروهای فرسوده، استفاده از فناوری‌های پیشرفته جهانی برای بهینه‌سازی مصرف خودروها، و استفاده بیشتر از ظرفیت گاز CNG از جمله راهبردهای پیشنهادی هستند. این روش‌ها می‌توانند به کاهش چشمگیر مصرف بنزین کمک کنند؛ به عنوان مثال، استفاده از CNG می‌تواند مصرف روزانه بنزین را تا ۲۰ میلیون لیتر کاهش دهد.

طرح جایگزینی کارت سوخت با کارت بانکی

سیدمالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی مجلس، اجرای طرحی برای انتقال سهمیه بنزین از کارت هوشمند سوخت به حساب بانکی افراد را پیشنهاد داده است. این اقدام که مصوبه قانون بودجه ۱۴۰۴ نیز محسوب می‌شود، می‌تواند مشکلات مرتبط با کارت سوخت، مانند صدور المثنی و دسترسی آسان‌تر به سهمیه را برطرف کند.

وی تأکید کرد که اجرای این طرح تغییری در میزان سهمیه یا قیمت بنزین ایجاد نخواهد کرد. فقط نحوه پرداخت سهمیه به صورت اعتبار مالی به حساب بانکی افراد منتقل خواهد شد. همچنین این طرح می‌تواند زمینه‌ساز توزیع عادلانه یارانه انرژی در کشور باشد.

راهکاری برای کاهش قاچاق سوخت

به گفته شریعتی، میزان قاچاق سوخت در حال حاضر حدود ۲۰ میلیون لیتر در روز برآورد می‌شود که بخش عمده آن مربوط به گازوئیل است. روش‌هایی مانند توزیع عادلانه یارانه‌ها و انتقال یارانه انرژی به صاحبان سهمیه، می‌توانند حجم قاچاق را کاهش دهند. همچنین صدور گواهی صرفه‌جویی در بورس انرژی برای کاهش مصرف پیشنهاد شده است.

چالش واردات بنزین

تاکنون، واردات بنزین به روزانه ۹ میلیون لیتر رسیده است. علیرضا آرمان‌مقدم، معاون اجرایی شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، اعلام کرد که ظرفیت تولید بنزین و گازوئیل در کشور به ترتیب ۱۰۸ و ۱۱۵ میلیون لیتر در روز است. با افزایش مصرف، نیاز به واردات این حامل انرژی به شدت افزایش خواهد یافت. در نتیجه، مدیریت منابع و کنترل مصرف از اهمیت بالایی برخوردار است تا از تحمیل هزینه‌های بیشتر به اقتصاد ملی جلوگیری شود.