آیا اتباع بیگانه بازار کار ایران را تغییر داده‌اند؟!

براساس آمار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، کمتر از پنج درصد از اشتغال کشور تحت تأثیر نیروی کار خارجی قرار گرفته است. حضور اتباع خارجی در برخی از حوزه‌های خاص مانند ساخت و ساز، کشاورزی و خدمات، بازار کار ایران را با چالش‌هایی مواجه ساخته است.

نیاز به نیروی کار ارزان‌قیمت

مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، علی باقری، معتقد است که نیروی کار ایرانی باید در اولویت باشد. اما وی تأکید می‌کند که برخی فرصت‌های شغلی اعلام شده، با وجود موارد ثبت‌شده در سامانه‌های کاریابی داخلی، اغلب بدون تکمیل توسط کارجویان ایرانی باقی می‌ماند. این خلأ موجب می‌شود تا نیروی کار اتباع خارجی به‌عنوان مکمل بازار کار مطرح شود.

آمار رسمی در مقابل آمار غیررسمی

هرچند که آمار رسمی حضور اتباع خارجی در بازار کار ایران را تنها پنج درصد اعلام می‌کند، اما بر اساس اظهارنظر مقامات کارگری، این میزان در برخی مشاغل به بیش از 70 درصد نیز می‌رسد. این اختلاف دیدگاه بر لزوم مدیریت صحیح حضور نیروی کار خارجی تأکید دارد.

چالش‌های ناشی از حضور اتباع بیگانه

رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران، سمیه گلپور، اظهار داشت که افزایش استخدام اتباع بیگانه موجب کاهش فرصت‌های شغلی برای کارگران ایرانی شده است. این اتباع به دلیل شرایط اقتصادی و اجتماعی دشوار در کشورهای خود، با دستمزدی پایین‌تر در ایران حاضر به کار هستند. این امر موجب رقابت ناعادلانه در بازار کار و افزایش نارضایتی کارگران ایرانی گردیده است.

بخش‌های شغلی تحت تأثیر

گلپور اعلام کرد که اتباع خارجی در رستوران‌ها، کافه‌ها، اغذیه‌فروشی‌ها، و حتی در بخش‌های حرفه‌ای مانند تکنسین داروخانه و بهیار حضور گسترده‌ای دارند.

جریمه به‌کارگیری نیروی کار غیرقانونی

وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در بخشنامه‌ای میزان جریمه کارفرمایانی که از خدمات اتباع خارجی غیرمجاز استفاده می‌کنند را اعلام کرده است. این جریمه در سال ۱۴۰۴ برای هر روز اشتغال غیرمجاز، معادل پنج برابر حداقل دستمزد روزانه به مبلغ ۱۷،۳۱۸،۲۸۰ ریال تعیین شده و در صورت تکرار دو برابر خواهد گردید.

راهکارهای مدیریت حضور اتباع خارجی

به منظور پیشگیری از تأثیرات منفی حضور اتباع خارجی در بازار کار، می‌توان از ابزارهایی مانند ایجاد محدودیت‌‌های قانونی، اولویت دادن به اشتغال بومی، و اجرای برنامه‌های آموزشی و توانمندسازی استفاده کرد. همچنین، تشویق کارآفرینی بومی و ایجاد مشاغل نوین می‌تواند سهم مهمی در کاهش بیکاری و تقویت اقتصاد ملی داشته باشد.