بررسی جامع تبعات اقتصادی حذف صفر از پول ملی
اقتصاد 100- بانک مرکزی از اجرای طرح حذف چهار صفر از پول ملی خبر داده است و هدف این اقدام را ارتقای نظام پولی کشور عنوان می‌کند؛ اما کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون انجام اصلاحات ساختاری لازم، این طرح ممکن است باعث افزایش بی‌اعتمادی اقتصادی شود.
اهداف و انگیزه‌های حذف صفر از پول ملی
این طرح به‌دنبال مهار تبعات تورم مزمن و تسهیل در مبادلات پولی ارائه شده است. کاهش ارزش ریال در سال‌های اخیر، گردش ارقام بزرگ در تراکنش‌ها و هزینه‌های سنگین چاپ اسکناس‌های کم‌ارزش، دلایل اصلی این تصمیم اعلام شده‌اند. اصلی‌ترین انگیزه‌های این طرح عبارت‌اند از:
افزایش اعتماد عمومی: تغییر شکل پول ملی می‌تواند به ترمیم تصور مردم از نظام پولی کمک کند.
ساده‌سازی مبادلات مالی: کاهش تعداد صفرها می‌تواند فرآیند محاسبات مالی را تسهیل کند.
کاهش هزینه‌های چاپ و حمل اسکناس: این اقدام هزینه‌های مرتبط با چاپ اسکناس‌های پرتعداد و کم‌ارزش را کاهش می‌دهد.
اگرچه دلایل ذکر شده جذاب به‌نظر می‌رسند اما کارشناسان هشدار می‌دهند که موفقیت این طرح تنها در گرو اجرای هم‌زمان سیاست‌های اصلاح اقتصادی است.
چالش‌ها و خطرات احتمالی حذف صفر
اجرای حذف صفر از پول ملی در صورت عدم بسترسازی مناسب اقتصادی، ممکن است پیامدهای ناخواسته‌ای به‌دنبال داشته باشد. برخی از چالش‌های محتمل عبارت‌اند از:
هزینه‌های اجرایی بالا: تغییر سیستم‌های بانکی، به‌روزرسانی نرم‌افزارها و آموزش عمومی هزینه‌های سنگینی تحمیل می‌کند.
سردرگمی عمومی: تغییرات در واحد پول ممکن است باعث ایجاد اشتباه در ارزش‌گذاری کالاها و خدمات شود.
توهم تغییر: اگر اقدامات مکمل اقتصادی انجام نشود، این سیاست ممکن است تنها تغییر ظاهری ایجاد کند.
تجربه جهانی در حذف صفر از پول ملی
بیش از 50 کشور جهان اقدام به حذف صفر از پول ملی کرده‌اند. نتایج این سیاست در کشورهایی مانند ترکیه با موفقیت همراه بود و در مواردی مانند ونزوئلا به شکست انجامید.
کشور موفقیت / شکست سال اجرا| ترکیه | موفقیت | 2005 |
| ونزوئلا | شکست | 2008 و 2018 |
| برزیل | موفقیت نسبی | 1994 |
حذف صفر از پول ملی در ایران؛ فرصت‌ها و خطرات
طرح حذف صفر از پول ملی ایران در حالی مطرح شده که اقتصاد کشور با مشکلاتی نظیر تورم بالا، نقدینگی فراوان و ضعف ساختاری در نظام بانکی مواجه است. حسین صمصامی، اقتصاددان و نماینده مجلس، تأکید می‌کند که حذف صفر بدون اصلاحات سیاسی و اقتصادی می‌تواند حتی به تشدید بی‌اعتمادی عمومی منجر شود.
کارشناسان بر این باورند که اجرای این طرح تنها در صورتی مؤثر خواهد بود که در کنار آن، اصلاحاتی مانند مهار تورم، کاهش کسری بودجه و بهبود فضای کسب‌وکار انجام شود. در غیر این صورت، این سیاست ممکن است تنها تصویری ظاهری از تغییر ایجاد کند که به اعتماد عمومی و ثبات اقتصادی آسیب می‌زند.
به گفته تحلیلگران، حذف صفر از پول ملی باید بخشی از یک بسته گسترده اصلاحات اقتصادی باشد تا در کنار کاهش تورم و تقویت تولید، بتواند تغییرات ملموسی در زندگی مردم ایجاد کند. دولت در تصمیم‌گیری برای این سیاست باید به همه ابعاد آن توجه داشته باشد تا آثار مثبت آن تقویت شود و از پیامدهای منفی احتمالی جلوگیری شود.
