افزایش عجیب نرخ بهره بین بانکی؛ زنگ خطر برای اقتصاد کشور!

افزایش نرخ بهره بین بانکی در پایان هفته اول خردادماه، بار دیگر مورد توجه قرار گرفت. گزارش‌ها حاکی از آن است که این نرخ با رشد ۰.۰۲ درصدی نسبت به هفته پیشین، به عدد ۲۳.۹۷ درصد رسیده است. شایان ذکر است که این نرخ در ابتدای سال جاری ۲۳.۹۶ درصد بود و در پایان هفته دوم فروردین ماه، کمی کاهش یافته و به ۲۳.۹۵ درصد رسید، اما تا پایان فروردین ماه، روندی صعودی را تجربه کرد.

از ابتدای اردیبهشت ماه، نرخ بهره بین بانکی روندی متغیر را پشت سر گذاشته است؛ این نرخ ابتدا به محدوده ۲۳.۹۸ درصد رسید و در ادامه، طی سه هفته متوالی هر هفته با ۰.۰۱ درصد کاهش به عدد ۲۳.۹۵ درصد برگشت. اما در هفته جاری مجدداً روند افزایش را آغاز کرد و به ۲۳.۹۷ درصد رسید.

چرخه نرخ بهره از ۱۴۰۳ تاکنون

بررسی‌ها نشان می‌دهد که نرخ بهره بین بانکی از آذرماه سال ۱۴۰۳ وارد کانال ۲۳.۹ درصد شده و از آن زمان تاکنون در همین محدوده باقی مانده است. در ماه‌های دی و بهمن سال گذشته، این نرخ به رقم ۲۳.۹۸ درصد رسید، اما هرگز نتوانست وارد کانال ۲۴ درصد شود. نکته مهم این است که طی چند ماه اخیر، نرخ بهره بین بانکی به نزدیک‌ترین سطح خود با کانال ۲۴ درصد رسیده است و این موضوع نگرانی‌هایی را درباره تاثیرات آن بر اقتصاد کشور ایجاد کرده است.

تعریف بازار بین بانکی

بازار بین بانکی به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای مالی بین مؤسسات اعتباری و بانک‌ها، برای کاهش مشکلات نقدینگی و مدیریت استراتژیک منابع مالی ایجاد شده است. این بازار برای تسهیل سیاست‌های پولی بانک مرکزی، و همچنین بهبود شرایط مالی و جلوگیری از اضافه برداشت بانک‌ها به کار می‌رود. از دیگر اهداف این بازار می‌توان به کاهش یا افزایش نقدینگی در کشور، کنترل تورم و تقویت رشد اقتصادی اشاره کرد.

بانک مرکزی از طریق تغییرات در نرخ سود بازار بین بانکی سیاست‌گذاری‌های خود را اجرایی می‌کند. معاملات این بازار که به طور معمول حجم بالایی دارند، تاثیر مستقیمی بر نرخ‌های سود بانکی دارند. این نرخ بر اساس میانگین موزون معاملات روزانه محاسبه و اعلام می‌شود.

عملکرد بازار بین بانکی در ایران

بازار بین بانکی در ایران از تیرماه سال ۱۳۸۷ شروع به فعالیت کرده است. بانک مرکزی مسئول مستقیم نظارت و تنظیم نرخ بهره در این بازار است و هر هفته نرخ بهره بین بانکی را به صورت رسمی در روز پنج‌شنبه اعلام می‌کند. نرخ‌های دیگر این بازار شامل نرخ توافق بازخرید (۲۳ درصد)، نرخ اعتبارگیری قاعده‌مند (۲۴ درصد) و نرخ سپرده‌گذاری قاعده‌مند (۱۷ درصد) نیز در پایان هفته اخیر ثابت باقی مانده‌اند.

بر اساس گزارش‌های بانک مرکزی، نرخ بهره بین بانکی در سال‌های ۱۴۰۲ و ۱۴۰۳ عمدتاً در کانال ۲۳ درصد قرار داشته است. در حالی که در سال ۱۴۰۱ دامنه‌های متفاوتی از ۲۰.۳ تا ۲۳.۱ درصد مشاهده شد که تغییرات قابل توجهی را نشان می‌دهد.