تاثیر افزایش نرخ بهره بین‌بانکی بر اقتصاد ایران
اقتصاد 100- افزایش نرخ بهره بین‌بانکی به معنای تشدید فشار نقدینگی در بانک‌هاست. با نزدیک شدن این نرخ به سقف ۲۴ درصد تعیین‌شده توسط بانک مرکزی، وضعیت مالی بانک‌ها در بازار بین‌بانکی بحرانی‌تر می‌شود که نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای پول میان بانک‌ها است.
بانک مرکزی به‌تازگی نرخ بهره بین‌بانکی را برای هفته منتهی به ۲۷ فروردین ۱۴۰۴ اعلام کرده است. بر اساس آمارها، نرخ بهره نسبت به هفته گذشته با افزایش همراه بوده است.
تعریف نرخ بهره بین‌بانکی
نرخ بهره بین‌بانکی به‌عنوان «هزینه پول» میان بانک‌ها تعریف می‌شود. مشابه افراد که برای رفع نیازهای مالی خود از بانک وام دریافت می‌کنند، بانک‌ها نیز برای تأمین نقدینگی می‌توانند از یکدیگر یا از بانک مرکزی وام بگیرند. این بازار ارتباط میان بانک‌ها برای تأمین نقدینگی را بازار بین‌بانکی می‌نامند.
در مواردی که تعداد بیشتری از بانک‌ها با کمبود نقدینگی مواجه شوند، تقاضای پول در بازار بین‌بانکی افزایش می‌یابد؛ این وضعیت موجب افزایش نرخ بهره بین‌بانکی می‌شود. این نرخ، طبق سیاست‌های بانک مرکزی، در بازه‌ای میان ۲۳ تا ۲۴ درصد قابل تغییر است. هرچقدر نرخ بهره به سقف این بازه (۲۴ درصد) نزدیک‌تر شود، نشان‌دهنده افزایش فشار نقدینگی بر بانک‌ها است.
نوسانات نرخ بهره بین‌بانکی در یک سال اخیر
بر اساس گزارش اکوایران، روند تغییرات نرخ بهره بین‌بانکی در یک سال اخیر حاکی از آن است که فشار نقدینگی بر بانک‌ها در نیمه اول سال ۱۴۰۳ قابل‌توجه نبوده، اما از نیمه دوم سال روند افزایش به‌سرعت آغاز شده است. این فشار در زمستان سال گذشته به سقف تاریخی خود، یعنی ۲۳.۹۸ درصد، رسید. پس از آن نیز فشار نقدینگی بر بانک‌ها و شبکه بانکی باقی‌مانده و موجب شد تا نرخ بهره تا هفته آخر فروردین ۱۴۰۴ همچنان در سطوح بالایی قرار داشته باشد.
سیستم‌های تامین نقدینگی بانک‌ها
برای تأمین نقدینگی، بانک‌ها می‌توانند به روش‌های مختلف اقدام کنند:
روش تامین نقدینگی جزئیات نرخ بهره| عملیات بازار باز | بانک‌ها از بانک مرکزی وام دریافت می‌کنند و معمولاً یک هفته فرصت تسویه دارند. | ۲۳ درصد |
| بازار قاعده‌مند | بانک‌ها با شرایط مشخص از بانک مرکزی وام دریافت می‌کنند و معمولاً تسویه آن ۲۴ تا ۴۸ ساعت زمان دارد. | ۲۴ درصد |
| بازار بین‌بانکی | بانک‌ها از یکدیگر وام دریافت می‌کنند و نرخ بهره بین ۲۳ تا ۲۴ درصد دارد. | ۲۳ تا ۲۴ درصد |
روند فعلی نرخ بهره بین‌بانکی
مطابق داده‌های بانک مرکزی، نرخ بهره بین‌بانکی در هفته آخر فروردین ۱۴۰۴ به سطح ۲۳.۹۶ درصد رسید که نشان‌دهنده افزایش یک‌دهم واحد درصد نسبت به هفته پیش از آن است. همچنین با برگزاری دو عملیات بازار باز، حجم درخواست اعتباری بانک‌ها نسبت به مدت مشابه در سال قبل رشد چشمگیری داشته است که حاکی از نیاز بالای نقدینگی در بانک‌ها است.
این عوامل یکی از دلایل اصلی رشد نرخ بهره بین‌بانکی در این دوره محسوب می‌شود.
