کشور در آستانه بحرانی تاریخی / بزرگترین تهدید ملی در راه است

بزرگ‌زاده با بیان نگرانی‌های موجود اظهار کرد: زمان آن رسیده که مردم از وضعیت بحرانی منابع آبی کشور آگاه شوند، زیرا شرایط اصلاً مطلوب نیست.

وی در ادامه تصریح کرد: تلاش‌هایی برای مقابله با این بحران انجام شده است، از جمله اجرای ۱۶۱ پروژه با بودجه‌ای حدود ۲۱ هزار میلیارد تومان. اما واقعیت این است که این برنامه‌ها پاسخگوی نیازها نخواهند بود.

نیاز فوری به سیاست‌گذاری در مصرف آب کلان‌شهرها

به گفته بزرگ‌زاده، شهرهای بزرگی مانند تهران، کرج، مشهد و اصفهان به طور خاص نیازمند سیاست‌گذاری‌های مشخص در زمینه مصرف آب هستند. همچنین استان‌هایی نظیر خراسان رضوی، خوزستان، فارس، کرمان، بوشهر، زنجان، سمنان، سیستان و بلوچستان، مرکزی و آذربایجان شرقی در مدیریت منابع آبی خود باید بازنگری و برنامه‌ریزی جدی انجام دهند.

کاهش چشمگیر بارش‌ها

بزرگ‌زاده اشاره کرد: تا دیروز میانگین بارش‌های کشور از ابتدای سال آبی جاری به ۱۴۳ میلی‌متر رسیده است که نسبت به میانگین بلندمدت حدود ۳۹ درصد و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۰ درصد کاهش داشته است.

وی افزود: استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، هرمزگان، بوشهر و خوزستان کاهش بارشی بین ۵۰ تا ۷۸ درصد را تجربه کرده‌اند. سایر استان‌ها همچون یزد، تهران، فارس، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرمان، البرز، اصفهان، قم، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، سمنان، ایلام و خراسان رضوی نیز با کاهش بین ۳۰ تا ۵۰ درصدی بارش مواجه بوده‌اند.

کاهش حجم آب سدها و وضعیت بحرانی ذخایر

وی توضیح داد: از ابتدای سال آبی جاری (اول مهر ۱۴۰۳)، تنها ۲۱ میلیارد مترمکعب آب وارد سدهای کشور شده است، که این رقم در سال گذشته بیش از ۳۶ میلیارد مترمکعب بوده؛ به عبارت دیگر ۴۲ درصد کاهش داشته‌ایم. هم‌اکنون میانگین پرشدگی مخازن سدها حدود ۵۱ درصد است.

بر اساس اطلاعات موجود، سد «شمیل و نیان» در استان هرمزگان کاملاً خشک شده و سایر سدهای این منطقه نیز در وضعیت بحرانی قرار دارند. همچنین میزان پرشدگی سد لار در تهران به تنها ۷۶ میلیون متر مکعب رسیده، که کمتر از ۸ درصد آن پر شده است.

برنامه‌های ویژه برای مناطق جنوبی و محور شرق

بزرگ‌زاده در توضیح برنامه‌های ملی تأمین آب گفت: طبق بند ۱۲۰ سند ملی آمایش سرزمین و ماده ۳۷ قانون برنامه پنج‌ساله هفتم توسعه، کشور باید تجهیزات شیرین‌سازی آب در نوار ساحلی جنوب را طی ۴ سال آینده توسعه دهد. هدف، شیرین‌سازی حداقل یک میلیارد و ۷۷۰ میلیون مترمکعب آب از خلیج فارس و دریای عمان است.

وی افزود: ظرفیت تولید آب نامتعارف در این منطقه بین ۵۰۰ تا ۶۰۰ میلیون متر مکعب است.

پیشرفت پروژه انتقال آب از دریای عمان

بزرگ‌زاده اشاره کرد که در پروژه انتقال آب از دریای عمان به فلات مرکزی، ۵ خط لوله طراحی شده است. خط اول با ۹۷ درصد پیشرفت فیزیکی از مسیر هرمزگان به کرمان و یزد در حال بهره‌برداری است و سالانه ۱۳۵ میلیون متر مکعب آب به یزد منتقل می‌شود.

همچنین ساخت خط دوم با ۱۸ درصد پیشرفت فیزیکی در حال اجراست و پس از بهره‌برداری سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب منتقل خواهد کرد.

وی افزود: ساخت خط سوم نیز که به طول ۵۰۰ کیلومتر از دریای عمان به سمت اصفهان کشیده خواهد شد، در دو مرحله صورت می‌گیرد. مرحله نخست، ۳۰ میلیون متر مکعب آب شیرین‌شده را از خط اول دریافت و به اصفهان انتقال می‌دهد. مرحله دوم نیز از منطقه سیریک به اصفهان، نیازهای آب صنایع این استان را تأمین خواهد کرد.

خط چهارم و پنجم انتقال آب

خط چهارم در محور شرق کشور از دریای عمان به استان‌های سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی و خراسان رضوی کشیده می‌شود که تا کنون ۳۰ درصد پیشرفت داشته است.

همچنین ساخت خط پنجم با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی از خلیج فارس به سمت پارسیان بوشهر و سپس استان فارس صورت می‌گیرد. این خط در مرحله نخست سالانه ۶۰ میلیون متر مکعب آب شیرین‌سازی شده را به صنایع این استان منتقل خواهد کرد.