فشار مالیاتی روی مردم / دولت به فکر چاره نیست !

دکتر تیمور رحمانی، عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران، در چهاردهمین همایش سیاست‌های مالی و مالیاتی ایران که صبح امروز در مرکز همایش‌های صداوسیما برگزار شد، اظهار داشت: سازمان مالیاتی و بانک مرکزی در کشور ما به نوعی در حال انجام روند مالیات‌سِتانی هستند.

دولت سنتی و مالیات تورمی

رحمانی توضیح داد: در گذشته زمانی دولت به معنای مدرن وجود نداشت و والیان ایالات اقدام به جمع‌آوری خراج می‌کردند. پس از تشکیل دولت مدرن و با ورود درآمدهای حاصل از نفت، هزینه‌های دولت به تدریج افزایش یافت و با در دست داشتن این منابع مالی، احساس نیاز کمتری به درآمدهای مالیاتی وجود داشت.

وی افزود: بعدها به محض اینکه درآمدهای نفتی دیگر پاسخگوی هزینه‌های رو به افزایش نبود، دولت تصمیم گرفت مالیات تورمی را اجرایی کند. از سال ۱۳۵۰ تاکنون همچنان این نوع از مالیات اجرا می‌شود، اما چون درآمد نفتی وجود داشت، این مالیات تورمی تا حدودی قابل تحمل بود.

منشاء مالیات تورمی

این استاد دانشگاه در ادامه بیان کرد: خلق پول، عامل اصلی ایجاد مالیات تورمی است. افزایش تورم به تدریج تاثیرات مخربی خود را نمایان کرد، و دولت به فکر اتخاذ رویکردهای جدید افتاد. کاهش درآمدهای نفتی و فشار تحریم‌ها، دولت را بعد از یک قرن مجبور کرد به اخذ مالیات‌های متعارف روی بیاورد.

نقش سازمان مالیاتی در ایران

رحمانی افزود: آشنایی من با نظام مالیاتی آمریکا نشان داده است که آنها در اجرای تصمیمات مالیاتی نقش پیروی از کنگره را دارند. اما در ایران، سازمان مالیاتی نقش برجسته‌ای در نظام مالیاتی ایفا می‌کند که این موضوع نیازمند توجه بیشتری در روند آینده است.

<

اختلالات ناشی از فشار مالیاتی

این مدرس دانشگاه تهران اشاره کرد: درآمدهای نفتی در آینده ممکن است نقش چشمگیری در اقتصاد ایران نداشته باشد، حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود. بازگشت به دوران درآمدهای قابل توجه نفتی بعید است، به همین دلیل دولت ناچار به اعمال فشار بیشتر بر مالیات‌های متعارف است.

وی به مالیات بر عایدی سرمایه نیز اشاره کرد و گفت: این پایه مالیاتی به دلیل ضرورت‌های موجود بر دولت ایجاد شده است. مالیات بر مجموع درآمد نیز قبلاً حذف شده بود، اما اکنون دولت مجدداً به آن نیاز پیدا کرده است.

ضرورت اصلاح سیستم مالیاتی

رحمانی در ادامه بیان کرد: افزایش بیش از حد مالیات‌های متعارف ممکن است باعث وارد شدن فشار به جامعه و ایجاد اختلال شود. وزارت اقتصاد و سازمان مالیاتی باید توجه کنند که مالیات‌سِتانی یک منبع بی‌پایان نیست. لازم است دولت تمرکز خود را بر رشد اقتصادی بگذارد تا درآمدزایی خود را از راه‌های پایدار افزایش دهد.

این استاد دانشگاه تأکید کرد: اگر دولت قصد دارد تامین مالی خود را بر پایه مالیات‌سِتانی قرار دهد، باید حدی معقول برای آن در نظر بگیرد تا موجب ایجاد اعتراضات اجتماعی نشود.